Cho đến cuối tuần này ngân hàng Nhà nước (NHNN) chưa xem xét việc tăng dự trữbắt buộc tiền đồng nhằm tránh ảnh hưởng đến thanh khoản của các ngân hàng. Vìsao một giải pháp tiền tệ mạnh như tăng dự trữ bắt buộc vẫn còn bỏ ngỏ khi màchỉ số giá cả CPI tháng 4.2011 ở TP.HCM đã được công bố ở mức 3,16% và 3,28% ởHà Nội, cao nhất trong vòng 20 năm qua?
Giảm cung thị trường mở, hướng đến tái cấp vốn
Tuần đầu tiên và thứ hai của tháng 4, theo bản tin của công ty chứng khoán ThăngLong, NHNN “bơm” ra qua kênh thị trường mở số lượng tiền khá dè dặt, tương ứng5.694 và 3.975 tỉ đồng. Nhu cầu vốn của các ngân hàng rất cao khi tỷ lệ đăng kýbán giấy tờ có giá cho NHNN trên chào thầu tới 230%.
Nghĩa là các ngân hàng cần2,3 đồng mà NHNN chỉ đưa ra 1 đồng. Mức cầu cao này đã duy trì từ nhiều thángnay và mỗi lần như thế NHNN có thể lại tăng lãi suất. Lãi suất thị trường mở cókhả năng lên tới 14 - 15%/năm cũng không khó hiểu.
Một số tổ chức tín dụng chobiết họ sẵn sàng chấp nhận lãi suất đó, nhưng vấn đề là người mua chịu giá rồi,người bán vẫn găm nguồn cung, thậm chí lượng tiền đưa ra ngày càng ít đi.
NHNN đang nỗ lực cân bằng hai mục tiêu: hút tiền về để chống lạm phát song vẫnđảm bảo thanh khoản của các ngân hàng. Tuy nhiên thị trường mở không phải làkênh phân phối duy nhất và chính xác tiền đến nơi cần bởi muốn giao dịch thịtrường mở phải có trái phiếu, mà những ngân hàng thiếu thanh khoản lại thườngkhông có trái phiếu hoặc có với khối lượng ít.
Kênh tái cấp vốn vẫn đang rộngcửa, nhưng các ngân hàng không muốn bước vào vì sẽ được NHNN “soi” từng hồ sơtín dụng thế chấp. Nói cách khác qua kênh tái cấp vốn, NHNN nắm rõ hơn thựctrạng của các ngân hàng, và đi kèm là những điều kiện kiểm soát ngặt nghèo.
Khi động thái tiết cung tiền đồng được NHNN thực hiện dứt khoát hơn, các ngânhàng có khó khăn bắt buộc phải chạy đôn chạy đáo lo nguồn cho chu kỳ dự trữ cuốitháng sắp đến. Lãi suất liên ngân hàng có lúc đã đạt 23- 25%/năm mà vẫn khôngvay được. Ngân hàng nào cũng ở thế phòng thủ, an toàn trên hết, lợi nhuận tínhsau. Cuối cùng đã có ngân hàng đăng ký xin tái cấp vốn.
 |
| Nâng dự trữ bắt buộc tiền đồng vào lúc này là liều thuốc nhanh nhất đẩy mặt bằng lãi suất lên cao thêm nữa (Ảnh minh hoạ: Lê Hồng Thái) |
Kiểm soát tín dụng phi sản xuất
Ngày 14.4.2011 NHNN ban hành văn bản yêu cầu các ngân hàng báo cáo kế hoạch tíndụng và kiểm soát dư nợ phi sản xuất về mức 22% vào cuối tháng 6. Có ba phươngcách mà các ngân hàng đang áp dụng: 1. Ngừng cho vay chứng khoán, bất động sản,tiêu dùng, chỉ lo thu nợ; 2. Tăng tổng dư nợ cho vay chung để giảm tỷ trọng dưnợ phi sản xuất. Cách này không dễ vì tăng trưởng tín dụng năm nay đã bị khốngchế ở mức 20%.
Hơn nữa ít có doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu nào chịu được lãisuất 22 - 23%/năm, nên tăng dư nợ khu vực sản xuất với lãi suất cao xem ra bấtkhả thi; 3. Đảo nợ hoặc chuyển dư nợ phi sản xuất sang tín dụng sản xuất dướihình thức khác nhau. Cách thứ ba ẩn chứa rủi ro vì thanh tra NHNN có thể kiểmtra và nếu bị phát hiện sẽ bị xử lý nặng nề.
Những ngân hàng không giảm được dư nợ phi sản xuất về mức quy định sẽ phải tăngdự trữ bắt buộc lên gấp đôi. Đây có lẽ là cách xử lý thích hợp vì nồng độ liềucao và nó “đúng người đúng tội” hơn là thực thi nâng dự trữ bắt buộc đồng loạtcho mọi ngân hàng. Nó đồng thời mang tính cảnh báo và để cho các ngân hàngkhoảng thời gian hai tháng còn lại để thực hiện.
Không chỉ ngân hàng chống lạm phát
Một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng lạm phát hiện nay là mứctăng tổng phương tiện thanh toán và tín dụng cao trong nhiều năm liền. Bên cạnhđó lạm phát của Việt Nam còn chịu tác động của chính sách tài khoá, của đầu tưcông kém hiệu quả, của giá nguyên liệu, năng lượng quốc tế và nhất là việc cácnước đang làm “ngập lụt” thị trường tài chính của họ bằng nguồn vốn rẻ khổng lồ.Vì thế kiềm chế lạm phát đòi hỏi giải pháp đồng bộ trên nhiều phương diện.
Nâng dự trữ bắt buộc tiền đồng vào lúc này là liều thuốc nhanh nhất đẩy mặt bằnglãi suất lên cao thêm nữa. Ở đây là lãi suất cho vay chứ không phải lãi suất huyđộng vì lãi suất huy động đã được chặn bằng trần 14%/năm. Nếu trần này vẫn giữnguyên, tiền trong lưu thông khó có thể được hút vào ngân hàng. Thanh khoản ngânhàng vì thế không được cải thiện.
Trong khi đó lãi suất cho vay đã chạm ngưỡng24 - 26%/năm. Không ít doanh nghiệp đã đem tiền gửi ngân hàng thay vì đầu tư sảnxuất do lãi suất tiết kiệm cao hơn tỷ lệ sinh lời bình quân trong kinh doanh.Sản xuất của nhiều doanh nghiệp đã có dấu hiệu đình đốn, tăng thêm lãi suất kinhtế sẽ trì trệ.
Thay vì sử dụng công cụ dự trữ bắt buộc, việc hút bớt tiền trong lưu thông cóthể được tiến hành qua kênh trái phiếu. Gần hai tháng qua phát hành trái phiếuchính phủ thất bại vì lãi suất do bộ Tài chính ấn định quá thấp. Muốn bán tráiphiếu bây giờ lãi suất phải được nâng lên. Gánh nặng lãi suất trái phiếu tăngthêm được đặt lên vai ngân sách và đó cũng là một cách để tài khoá góp sức chốnglạm phát. Giá thành đồng vốn có được từ trái phiếu càng cao thì việc giải ngân,sử dụng phải càng hiệu quả.
Theo Hải Lý
SGTT
