Trước đây, xuất khẩu dầu thôluôn là nguồn thu lớn nhất của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) và hiệnnay cũng vậy.
Tuy nhiên, xuất khẩu dầu thô đãkhông còn chiếm vị thế áp đảo trong tổng doanh thu của Petro Vietnam như trướcnữa. Cán cân giữa doanh thu xuất khẩu dầu thô và dịch vụ đang có sự thay đổinhanh chóng, đặc biệt là từ năm ngoái. Trong quý 1/2010, doanh thu dịch vụ củaPetro Vietnam tăng tới 69,7% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 33.100 tỉ đồng và chỉcòn kém xuất khẩu dầu thô khoảng 7.000 tỉ đồng.
Ông Đặng Minh Hồng, Phó tổng giám đốc Petro Vietnam, khẳng định: “Giờ đây, Tậpđoàn Dầu khí Việt Nam đã có thể đi bằng hai chân - cung ứng dịch vụ và khai thácdầu khí”.
Dịch vụ cung cấp cho hoạt động thăm dò, khai thác và sản xuất kinh doanh củangành dầu khí ở Việt Nam là một mảng kinh doanh hấp dẫn, với quy mô toàn thịtrường vào năm ngoái lên đến 12 tỉ Đô la Mỹ. Những năm trước đây, các doanhnghiệp trong nước chỉ hưởng được những mảnh vụn trong chiếc bánh khổng lồ này,với thị phần chưa đầy 20%.
Năm 2009, Petro Vietnam quyết định phải đẩy mạnh việc phát triển mảng dịch vụdầu khí, nhằm nâng dần tỷ trọng dịch vụ do các doanh nghiệp trong nước cung cấplên 30-35%. Quyết định trên được cụ thể hóa bằng một quyết định khuyến khích cácthành viên của tập đoàn ưu tiên sử dụng dịch vụ của các đơn vị thành viên.
Đồngthời, Petro Vietnam cũng sắp xếp lại các doanh nghiệp dịch vụ theo hướng tậptrung và chuyên môn hóa sâu, với hàng chục cuộc sáp nhập, nhằm giải quyết tìnhtrạng phân tán và giẫm chân nhau.
Kết quả đạt được cũng thật nhanh chóng. Năm 2009, doanh thu dịch vụ của tập đoànđạt hơn 90.000 tỉ đồng, chiếm hơn một phần ba tổng doanh thu dịch vụ của PetroVietnam trong bốn năm 2006-2009 và tương đương khoảng 38% tổng giá trị thịtrường dịch vụ dầu khí của Việt Nam vào năm ngoái. Năm 2010, Petro Vietnam có kếhoạch tăng doanh thu dịch vụ lên 115.000 tỉ đồng. Kết quả tăng trưởng khá ấntượng trong quí đầu năm là tín hiệu thuận lợi cho kế hoạch phát triển dịch vụcủa tập đoàn trong năm nay.
| |
| Dịch vụ cung cấp cho hoạt động thăm dò, khai thác và sản xuất kinh doanh của ngành dầu khí ở Việt Nam là một mảng kinh doanh hấp dẫn, với quy mô toàn thị trường vào năm ngoái lên đến 12 tỉ Đô la Mỹ |
Ông Đinh La Thăng, Chủ tịch Hội đồng Quản trịPetro Vietnam, cho rằng kết quả ấn tượng trêntrước hết xuất phát từ quan điểm ưu tiên sử dụngdịch vụ trong nội bộ tập đoàn. Nhưng điều đókhông có nghĩa dịch vụ của Petro Vietnam kém khảnăng cạnh tranh ở thị trường bên ngoài.
Ông Thăng cho biết: “Trên 60% doanh thu dịch vụcủa chúng tôi đến từ các hợp đồng cung cấp chokhách hàng ngoài tập đoàn”. Không chỉ mạnh lên ởthị trường Việt Nam, hiện nay Petro Vietnam cònxuất khẩu dịch vụ dầu khí đến một số nước trongkhu vực.
Kết quả trên càng có ý nghĩa khi sự tăng trưởngdoanh thu của Petro Vietnam đến chủ yếu từ cácdịch vụ liên quan đến kỹ thuật dầu khí, chứkhông phải là tài chính, bảo hiểm, vận tải vàxây dựng. Ông Đặng Minh Hồng khẳng định: “Cácdịch vụ chế tạo, lắp ráp, bảo dưỡng giàn khaithác và đường ống dẫn khí đốt và những dịch vụkỹ thuật chuyên ngành khác phục vụ trực tiếp chocông tác thăm dò, khai thác dầu khí đóng góptrên hai phần ba trong tổng doanh thu dịch vụcủa tập đoàn”.
Hiện nay, mảng dịch vụ cơ khí dầu khí của ViệtNam đang phát triển khá nhanh. Các doanh nghiệptrong nước, như VietsovPetro, Tổng công ty Dịchvụ kỹ thuật dầu khí (PTSC) đã có thể chế tạo mộtphần của giàn khoan, giàn khai thác và các côngtrình phục vụ hoạt động khai thác trên biển. Bêncạnh đó, PTSC còn nhận được lời mời từ các côngty của Singapore, Ấn Độ, Nhật Bản, Malaysia, Úcnhằm hợp tác chế tạo các công trình giàn khoanvà những cụm công trình rời phục vụ khai thácdầu khí trên biển.
Dù đã đạt được một số kết quả khả quan, nhưngkhả năng của ngành dịch vụ dầu khí Việt Nam, chủyếu là dịch vụ kỹ thuật, vẫn còn khá yếu. Rấtnhiều dịch vụ có yêu cầu cao về kỹ thuật, cácdoanh nghiệp trong nước chưa thể với tới. Chẳnghạn như trong dự án xây dựng các nhà máy lọc dầuDung Quất và phân đạm ở Phú Mỹ và Cà Mau, doanhnghiệp Việt Nam chỉ có thể làm nhà thầu phụ chocác tổng thầu nước ngoài.
Ngay công việc vận hành Nhà máy Lọc dầu DungQuất, hiện Petro Vietnam vẫn phải thuê Công tySK (Hàn Quốc) làm cố vấn vận hành. Trong lĩnhvực cơ khí, các thiết bị quan trọng phục vụ chocông tác khoan thăm dò, khai thác, các tàuchuyên dùng để cung ứng dịch vụ... đều phải đặtđóng ở nước ngoài.
Ngay cả kho nổi chứa và xử lý dầu thô, cũng phảira nước ngoài mua. Việc Petro Vietnam đặt tậpđoàn Công nghiệp tàu thủy (Vinashin) đóng khonổi đầu tiên, nhằm từng bước nâng cao khả năngcủa các nhà cung cấp trong nước, nhưng suốt mấynăm nay luôn gặp trục trặc, mãi không hoàn thànhđược, gây nhiều thiệt hại cho người đặt hàng.
Tóm lại, với 12 tỉ Đô la Mỹ/năm và đang tiếp tụctăng trưởng, thị trường dịch vụ dầu khí ở ViệtNam có quy mô không nhỏ. Đó là thuận lợi cơ bảncho ngành dịch vụ trong nước phát triển. Nhưngđể có thể chiếm lĩnh được phần lớn chiếc bánhnày và vươn xa hơn ra thị trường thế giới, cácdoanh nghiệp Việt Nam phải vượt qua giới hạn vềkỹ thuật và công nghệ để có thể chế tạo và cungcấp những sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật phức tạp vàchuyên sâu.
Theo Tấn Đức
