Theo dự báo dòng vốn FDI chảy vào VN trong những năm tới sẽ tiếp tục tăngnhưng không phải không có những trở ngại đang hiển hiện. Trao đổi với chúngtôi, ông Phan Hữu Thắng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đầu tư nước ngoài (CFIS)- Trường ĐH Kinh tế, ĐH quốc gia Hà Nội khẳng định: Điều quan trọng là phảirút ngắn khoảng cách giữa vốn đăng ký và thực hiện.
 |
| Ông Phan Hữu Thắng - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đầu tư nước ngoài (CFIS) |
Ông Thắng cho biết, kết quả đầu tư FDI 2010 tương đương với 2009, nhưng đángmừng là vốn thực hiện có tăng thêm 1 tỷ so với 2009 (năm 2010, vốn FDI thực hiện11 tỷ so với 2009 là 10 tỷ), vốn đăng ký 21 tỷ so với 21,5 tỷ năm 2009. Vốn nàyđã thực sự đi vào sản xuất kinh doanh, đóng góp cho sự tăng trưởng kinh tế trongnăm 2010. Nhìn chung cả 5 năm, ngoài đột biến trong năm 2008 thì 3 năm trở lạiđây FDI dừng lại ở mức 10 tỷ vốn thực hiện và 20 tỷ vốn đăng ký, kết quả 2010 làchấp nhận được. Năm 2011, vốn đăng ký hi vọng tương đương 2010, khoảng 20 tỷ.Vốn thực hiện sẽ trên 11 tỷ.
- Bên cạnh những tín hiệu vui đó vẫn có những thách thức, vì để đạt được nhưmức năm 2010 trong 5 năm tới với những biến động khó lường của tình hình kinh tếthế giới và trong nước không phải dễ, thưa ông?
-Đúng vậy! Có thể ví dòng chảy FDI trong những năm tới như “lá còn xanh” nghĩalà vẫn còn nhiều lạc quan. Tuy nhiên, để giữ được “lá xanh” phải có một số giảipháp, đặc biệt là cần tập trung rút ngắn khoảng cách giữa vốn đăng ký và thựchiện.
Theo tôi, vấn đề này nằm trong tầm tay của chúng ta, bởi lẽ các nhà đầu tư đã cócam kết thì về mặt quản lý pháp lý, cải cách thủ tục hành chính... chúng ta phảitạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư triển khai các dự án đã cam kếtcũng như chúng ta cam kết với họ như: giao đất, giải phóng mặt bằng, giảm thiểuthủ tục hành chính...
Vốn đăng ký đã cam kết của các nhà đầu tư Nhà nước nên theo dõi chặt, tập trungcho việc giải ngân. Theo tôi, điều đó thiết thực hơn so với việc chúng ta đi lôikéo mới bên ngoài. Việc thống kê vốn đăng ký cho thấy xu hướng đầu tư của cácnhà đầu tư, giúp chúng ta hiểu các lĩnh vực ngành nghề trong từng giai đoạn cácnhà đầu tư quan tâm tới lĩnh vực nào của VN, giúp lường trước được nguồn vốn gốiđầu cho năm sau...
Vốn đăng ký quan trọng nhưng không phải thành tích, mà thành tích nằm chủ yếu ởviệc đẩy mạnh giải ngân vốn thực hiện tại các địa phương. Và phải làm sao rútngắn được khoảng cách giữa vốn đăng ký và giải ngân. Vì nếu không 5 năm tới, vốnđăng ký sẽ tăng gấp đôi vốn thực hiện (320 tỷ USD vốn đăng ký so với vốn thựchiện là 155 tỷ USD). Theo tôi, năm 2011, với đà này tôi cho rằng vốn đăng ký sẽtăng ít, hoặc giảm, trong khi đó vốn thực hiện sẽ tăng.
- Cơ sở nào để ông nhận định vốn đăng ký sẽ tăng ít, hoặc giảm; vốn thực hiện sẽtăng?
-Tôi cho rằng có mấy nguyên nhân để đưa ra dự báo:
Thứ 1, thủ tục hành chính chậm làm hạn chế triển khai các dự án
Thứ 2, cơ sở hạ tầng của VN: dịch vụ liên quan... chưa đáp ứng được nhu cầu.
Thứ 3, khả năng cung ứng điện năng còn quá thiếu và yếu.
- Thủ tục hành chính vẫn đang là rào cản lớn trong thu hút FDI, Sách trắng doEurocham xuất bản mới đây vẫn khẳng định cản trở lớn nhất thu hút FDI của VN làthủ tục hành chính. Ông bình luận gì về vấn đề này?
-Tôi cho rằng điều nêu ra trong cuốn sách của Eurocham rất đáng suy nghĩ. Quamột số dự án đã được cấp phép có thể thấy có dự án chúng ta tốn kém tới vàiba năm.
Ngay như dự án điện Mông Dương 2 từ khi đàm phán, tìm địa điểm, đánhgiá... cũng mất ngót 5 năm, đến 2010 mới xong. Điều đó thể hiện 1 phần lớnlà do cản trở thủ tục hành chính, dẫn tới chậm triển khai một số dự án, chưanói tới những nguyên nhân khách quan khác. Chính vì thế, việc chúng ta thựchiện Đề án 30 về CCTCHC và đến thời điểm này đề án đã đi vào giai đoạn 2 làmột trong nhiều nỗ lực để chúng ta cải thiện môi trường đầu tư tại VN.
 |
| Vốn thực hiện bao giờ cũng có tác dụng thúc đẩy DN phát triển đúng hướng (ảnh: Canon - một trong những DN FDI làm ăn có hiệu quả tại VN) |
- Một trong những “hiện tượng” năm 2010 của lĩnh vực FDI là việc Hà Lan là nướcdẫn đầu về vốn thực hiện FDI. Như vậy, phải chăng các nước Châu Âu đã có cáinhìn lạc quan hơn về triển vọng đầu tư vào VN?
-Không chỉ các nước Châu Âu mà ngay cả Mỹ cũng nhìn nhận môi trường đầu tư khảquan tại VN vì trong bảng xếp hạng cạnh tranh của WB, VN đã xếp vị trí 77. Tuycòn một số điểm lùi nhưng các nhà đầu tư Hàn Quốc, Nhật Bản... đều đánh giá khảquan về VN.
Hà Lan đúng là một hiện tượng! Vì dự án điện Mông Dương 2 là kết quả đàm phántrong nhiều năm qua, 2010 là năm kết thúc, số vốn đăng ký của Hà Lan chiếm tới90% trong tổng số 2,1 tỷ cho dự án điện Mông Dương 2, đưa số vốn đăng ký của HàLan tăng lên đáng kể. Từ 1988 đến nay, các nhà đầu tư chính vẫn là các nước ĐôngÁ như Nhật Bản, Hàn Quốc...
- Tuy nhiên, nhập siêu của khu vực FDI đang được đánh giá là lớn hơn khu vực DNtrong nước. Theo ông đâu là nguyên nhân?
-Nguyên nhân là do các DN FDI phải NK nhiều máy móc thiết bị phục vụ sản xuất,kinh doanh; một số nguyên liệu đầu vào chúng ta chưa sản xuất được họ cũng buộcphải NK, như: sản phẩm thiết bị công nghệ cao như điện tử, chip... do nền côngnghiệp phụ trợ của ta còn yếu nên buộc họ phải nhập để đảm bảo chất lượng sảnphẩm đầu ra.
Điều đáng lưu ý là nhập siêu từ thị trường Trung Quốc khá lớn, và các DN FDIcũng bị ảnh hưởng bởi hàng nhập siêu từ thị trường này vì nhiều Cty đa quốc giacó nhà máy sản xuất tại Trung Quốc, để tránh chi phí vận chuyển các DN buộc phảinhập từ thị trường này sau đó đưa vào VN gia công tiếp những phân đoạn tiếp theo.
- Dự kiến, giai đoạn 2011-2015 chúng ta sẽ tập trung vào vốn thực hiện. Vốnthực hiện này có liên quan tới những thua lỗ của các DN FDI, thưa ông?
-Vốn thực hiện bao giờ cũng có tác dụng thúc đẩy DN phát triển đúng hướng, vì cácnhà đầu tư nước ngoài khi bỏ một đồng vốn bao giờ họ cũng có sẵn mục tiêu lợinhuận. Nếu vốn thực hiện tăng lên khả năng DN thua lỗ sẽ giảm xuống.
Nhưng để khắc phục tình trạng này theo tôi cần có một nghiên cứu nghiêm túc vềlỗ giả, lãi thật, chuyển giá... của các DN FDI trong năm 2010.
- Xin cảm ơn ông!
Theo Quốc Anh
DĐDN
