Hơn 20 năm thực hiện chínhsách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), VN đang đứng trước sứcép chọn lọc vốn theo chất lượng thay vì chạy theo số lượng. Trong đó, đangnổi lên vấn đề ứng xử thế nào trước hiện tượng chuyển giá của doanh nghiệp (DN)FDI.
Bắt đầu truy thu
Theo một con số thống kê, năm 2009, cả nước có 56% trong tổng số 1.358DN FDI đang hoạt động báo cáo lỗ. Các DN này đều có công ty mẹ tại nướcngoài, 99% hàng sản xuất được xuất khẩu sang nước thứ ba. Vì hạch toánlỗ nên DN tránh được thuế thu nhập và phí chuyển lợi nhuận ra nước ngoài.Do đó, số thuế ngân sách thu được từ các DN này không đáng kể.
Hiện tượng khai lỗ triền miên của các DN FDI trong nhiều năm nhưng khôngđóng cửa mà còn mở rộng quy mô đầu tư, suất đầu tư thường cao hơn mứcthông thường khiến các cơ quan quản lý và giới chuyên môn từ lâu đã nghingờ về hiện tượng chuyển giá trong khu vực kinh tế này.
Năm 2005, Bộ Tài chính đã chính thức ban hành thông tư hướng dẫn về việcchống chuyển giá của các công ty con VN sang công ty mẹ ở nước ngoàibằng phương pháp định giá chuyển giao giữa các bên có quan hệ liên kết.
 |
| DN FDI đã có nhiều đóng góp cho tăng trưởng xuất khẩu. Trong ảnh: Hội chợ đồ gỗ Expo 2010 (Ảnh: L.Sơn) |
Nhưng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh, quá trình triển khai thựchiện rất khó khăn vì vật tư, nguyên liệu được chuyển từ nước ngoài vớichứng từ nhìn trên sổ sách rất hợp pháp. Hơn nữa, khi gia nhập WTO, VNphải tuân thủ nguyên tắc chung là hủy bỏ áp bảng giá tối thiểu để xácđịnh thuế. Thay vào đó là xác định thuế trên cơ sở giá trị theo chứng từhóa đơn.
Để phù hợp tình hình thực tế và kiểm soát tốt hơn, năm 2010, Bộ Tàichính đã sửa đổi thông tư này, trong đó chú trọng hiện tượng chuyển giáđầu vào. Tính chung từ năm 2008 đến nay, Bộ Tài chính đã thanh tra 127DN FDI báo cáo lỗ nhiều liên tục trong 3 năm và xác định khai lỗ khôngđúng thực tế. Số tiền truy thu về cho ngân sách là 1.450 tỉ đồng. Sốtiền này không đáng kể so với quy mô và số lượng DN FDI khai lỗ ở VN.
Tăng cường kiểm soát
Trước hiện tượng chuyển giá và một số mặt trái trong thu hút vốn FDI, đãcó ý kiến cho rằng nên hạn chế vốn FDI. Tuy nhiên, xu hướng chung chorằng không nên giảm thu hút FDI để tạo nguồn lực quan trọng cho tăngtrưởng.
Thay vì hạn chế thu hút vốn, cần tăng cường các biện pháp kiểm soát hữuhiệu để hạn chế tình trạng chuyển giá. Hiện Bộ Tài chính đang triển khaimột chương trình thanh tra toàn diện đối với DN FDI, đối chiếu với cácchứng từ đầu vào và đầu ra, tham khảo giá trên thị trường thế giới (thamvấn giá) thông qua biện pháp xây dựng một cơ sở dữ liệu giá thế giới.
Bộ Tài chính cũng đang đề nghị Bộ Ngoại giao phối hợp chỉ đạo các cơquan thương vụ, cơ quan tham tán và đại sứ quán nước ngoài sẵn sàng cungcấp thông tin có liên quan khi cơ quan thuế có yêu cầu để phối hợp chốngchuyển giá.
|
Theo Phương Anh
NLĐ
