“Lạm phát tăng cao gây khókhăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và tâm lý lo lắng trongnhân dân…”.
Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố tại hội nghị giao ban hôm 26/4đúc kết như vậy, sau khi phân tích các chỉ tiêu chính của nền kinh tế trong 4tháng qua.
Trước đó, vào hôm Chủ Nhật (24/4), Tổng cục Thống kê đã công bố chỉ số giá tiêudùng (CPI) như thường lệ. Kết quả, CPI tháng 4 đã tăng rất mạnh, tới 3,32% sovới tháng trước, mức cao nhất trong gần 3 năm nay, làm dấy lên những lo ngại lạmphát có thể phi mã vào cuối năm.
Hiệu lực thực thi...
Sau Nghị quyết 11 của Chính phủ được ban hành, giới chuyên gia và cộng đồng quốctế đã có những đánh giá tích cực, đặc biệt là đối với các nhóm giải pháp rấtquan trọng: thực thi chính sách tiền tệ chặt chẽ và chính sách tài khóa thắtchặt… Nhưng đến thời điểm này, lo lắng dường như lại nhen lên, hướng vào hiệulực thực thi chính sách của các cơ quan điều hành của Chính phủ.
Theo một nguồn tin chính thức, tăng trưởng tín dụng đến cuối tháng 3/2011 đãvượt 5%. Nếu tính bình quân theo tháng và không loại trừ khoảng thời gian hoạtđộng cho vay của các ngân hàng giảm mạnh vào Tết Nguyên đán, chỉ tiêu này vẫnnằm trong khống chế của Ngân hàng Nhà nước, kiểm soát tăng trưởng tín dụng dưới20% trong năm nay.
Tuy nhiên, so với các con số tương ứng của năm 2010 (tăng 3,34%) và năm 2009(2,67%), tăng trưởng tín dụng quý 1/2011 đã cao hơn khá nhiều. Đó là chưa tínhđến chuyện, lượng tiền tuyệt đối thông qua cung tín dụng sẽ “phồng” lên thế nàosau các mức tăng mới trên nền đã cao trước đó.
Bình luận về con số tăng trưởng tín dụng kể trên, một số chuyên gia cho rằng, sẽrất khó để thực thi chính sách tiền tệ chặt chẽ nếu mỗi khi các ngân hàng thươngmại “kêu ca” thanh khoản khó khăn thì lại được bơm thêm tiền. Nhiều doanh nghiệpnhà nước cũng góp thêm phần phàn nàn khó khăn vốn, khiến chính sách tiền tệ chưadễ chủ động “xén ngọn” tín dụng.
Tham khảo các chỉ tiêu tương ứng, nếu như đến cuối tháng 2, khi mà định hướngchính sách tiền tệ chặt chẽ đã được ban hành, tăng trưởng tín dụng mới đạt1,46%. Giai đoạn tăng cao thực tế lại nằm ở thời gian sau khi Nghị quyết 11 đãđược Ngân hàng Nhà nước quán triệt xuống dưới.
 |
| Diễn biến CPI trong 12 tháng qua (đơn vị: %) (Ảnh: VnEconomy) |
Nhưng phía chính sách tài khóa cũng chẳng hơn gì. Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Kếhoạch và Đầu tư, vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước tính đến tháng 4/2011 đã đạt56,6 nghìn tỷ đồng, bằng 30,2% kế hoạch năm, cao hơn nhiều so với các con sốtương ứng của năm 2010 là 33,4 nghìn tỷ đồng và 26,7%; năm 2009 là 28,8 nghìn tỷđồng và 25,5%; năm 2008 khoảng 23,54 nghìn tỷ đồng và 24%...
Trong kết quả thực hiện đầu tư 4 tháng qua, khu vực địa phương dường như “hăm hở”giải ngân hơn. Không biết phần ứng trước vốn đến đâu, theo thống kê các tỉnh đãthực hiện được 31,2% kế hoạch vốn đầu tư cả năm, tương đương với 45,43 nghìn tỷđồng. Câu hỏi đặt ra là liệu có chuyện các địa phương tăng cường “hợp thức hóa”các khoản chi đầu tư, trước khi hoàn thành báo cáo rà soát đầu tư?
... và quyết tâm thực thi
Nếu thực hiện quyết liệt hơn thì cuối tháng 3 vừa rồi đã phải có báo cáo rà soátđầu tư trình Thủ tướng, nhưng đến hết ngày 22/3/2011, Bộ Kế hoạch và Đầu tư mớinhận được báo cáo của 34 bộ, ngành, cơ quan trung ương, tập đoàn, tổng công tyvà 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các địa phương cuối tháng trước đã chưathể hoàn thành các phương án cắt, giảm, hoãn, điều chuyển vốn đối với các dự ánkhông cấp bách, chậm triển khai…
“Qua nghiên cứu báo cáo của các bộ, ngành và địa phương thấy rằng một số bộ,ngành và địa phương chưa thực hiện tốt việc rà soát, cắt giảm và điều chỉnh vốnkế hoạch năm 2011; báo cáo không đầy đủ...”, công văn số 1818/BKHĐT-TH do Bộtrưởng Võ Hồng Phúc ký ngày 25/3 nêu rõ.
Nhiều ý kiến thậm chí cho rằng, việc rà soát như hiện nay rất dễ này sinh tìnhtrạng xin cho đối với danh mục các dự án triển khai, hay ngược lại thì thuộcdiện đình, hoãn, giãn tiến độ… Tại cuộc họp sáng qua, nhiều ngành, địa phươngtiếp tục "kêu" với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để xin thêm vốn, cho triển khai các dựán đã xong thủ tục đầu tư…
Trong khi đó theo thống kê, số vốn dự kiến cắt giảm được từ các dự án tổng hợpđược mới khoảng 3.400 tỷ đồng, tương đương chưa đến 0,2% GDP năm 2010, rất nhỏbé so với tổng đầu tư thường xuyên vượt 40% GDP mỗi năm.
Cho đến lúc này, hiệu quả kiếm soát lạm phát có lẽ quan trọng ở quyết tâm thựcthi của cấp dưới. Bởi vì thực tế là số vốn dự kiến cắt giảm được, theo các bộ,địa phương và doanh nghiệp, không thấm gì so với các khoản thu ngân sách địaphương không phải nộp về trung ương. Và với quyết tâm chính trị không cao, tổngsố vốn cắt giảm trên thực tế là bao nhiêu sẽ rất khó nói.
Chỉ cần những động thái đẩy mạnh các nguồn thu không phải điều tiết về ngân sách,nhiều địa phương sẽ không phải dừng dự án nào, một chuyên gia từ Bộ Kế hoạch vàĐầu tư cho hay. Một so sánh, mỗi năm các địa phương thu từ xổ số khoảng 2% GDP,thu tiền sử dụng đất cũng khá lớn… Năm ngoái riêng Hà Nội đấu giá quyền sử dụngđất đã thu về 3.500 tỷ đồng.
“Lạm phát chưa chắc đã dừng ở tháng Tư này”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tưNguyễn Văn Trung nêu một quan điểm được nhắc nhiều gần đây, để kết luận hội nghịhôm 26/4.
Theo Anh Quân
VnEconomy
