Lãi suất phụ thuộc vào CPItrong khi CPI lại phụ thuộc nhiều vào việc điều hành chính sách tài khóa, tiềntệ của Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ.
Sau Tết Âm lịch, lãi suất có thểsẽ hạ nhiệt do nhu cầu vốn giảm. Nhưng lãi suất trong những tháng tiếp theo caohay thấp còn phụ thuộc vào chỉ số lạm phát.
Lãi suất sẽ giảm sau Tết Âm lịch.Đây là nhận định chung của nhiều chuyên gia tài chính ngân hàng. Vào thời điểmđó, nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường chưa cóchiến lược đầu tư dài hạn. Nguồn vốn kinh doanh của họ lại chủ yếu phụ thuộc vàovốn vay ngân hàng. Vì thế, họ sẽ chưa vay vốn ngay.
Trong khi đó, không ít người dân,do chưa có kế hoạch cho nguồn vốn thu về hồi cuối năm, cũng sẽ gửi tiền vào ngânhàng để hưởng mức lãi suất khá cao, lên đến 14%/năm như hiện nay.
Bà Cao Thị Thúy Nga, Phó TổngGiám đốc Ngân hàng Quân Đội, cũng cho biết, thông thường vào đầu năm, lượng tiềnhuy động của các ngân hàng thương mại tốt hơn, giúp cải thiện thanh khoản. “Thờiđiểm đó, các ngân hàng thương mại bắt đầu mùa kinh doanh mới, nên chưa phải chịuáp lực về giới hạn tăng trưởng tín dụng. Vì vậy, các ngân hàng vẫn hăng háitriển khai các hợp đồng cho vay với nguồn vốn huy động rẻ hơn”, bà nói.
Nhưng điều các doanh nghiệp quantâm là liệu lãi suất có giảm sau quý I/2011. Đây là bài toán khó tìm được lờigiải chính xác vào lúc này, vì theo chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch, lãi suấtkhông thể thoát ly khỏi chỉ số giá tiêu dùng (CPI).
Nếu lãi suất không thực dương,tức lãi suất huy động không cao hơn CPI thì ngân hàng sẽ không thu hút đượcngười gửi tiền. “Lãi suất gắn liền với CPI. Nói như thế để hiểu cái gốc của vấnđề trước khi giải quyết bài toán lãi suất. Vấn đề lạm phát không bàn thì khógiải quyết bài toán lãi suất”, ông nói.
Nhìn vào chính sách vĩ mô đểđo lạm phát
Kết thúc năm 2010, lạm phát đứngở mức 11,75%. Những lo ngại về sự mất giá của tiền đồng đã khiến nhiều người dânchuyển sang dự trữ vàng hay ngoại tệ, hoặc gửi tiền vào ngân hàng để hưởng lãisuất cao. Hiện tại, mức chênh lệch giữa lãi suất tiết kiệm và CPI khoảng 3,25điểm phần trăm. Con số thực tế còn lớn hơn vì có những ngân hàng thu hút kháchgửi tiền bằng hình thức thưởng lãi suất.
 |
Lãi suất phụ thuộc vào CPI, trongkhi CPI lại phụ thuộc nhiều vào việc điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ củaNgân hàng Nhà nước và Chính phủ. Chỉ tiêu CPI đặt ra cho năm 2011 là không vượtquá 7%.
Song theo Tiến sĩ Võ Trí Thành,Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, nếu duy trì tăngtrưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ở mức 7% thì lạm phát khó có thể dưới 8%.Ông cũng dẫn ra phân tích của Ngân hàng Standard Chartered là nếu tăng trưởngGDP 7,5% thì lạm phát sẽ trên 10%.
Năm 2008, kinh tế trong nước suygiảm, lãi suất huy động lên đến 18%/năm, lãi suất cho vay 22-24%/năm. Thế nhưng,sang năm 2009, lãi suất đã giảm mạnh. Điều này không có nghĩa là việc này sẽ lặplại trong năm 2011.
Tình hình hiện nay đang cho thấycó sự tồn tại của nhiều yếu tố đẩy giá, đặc biệt là áp lực tăng giá các hàng hóađầu vào quan trọng của lĩnh vực sản xuất như điện, than, xăng dầu (Trung tâmNghiên cứu Năng lượng Toàn cầu (CGES) dự đoán, với sự phục hồi kinh tế thế giới,giá dầu có thể tăng lên 100 USD/thùng trong năm 2011). Điều này sẽ kéo theo sựtăng giá của rất nhiều nhóm hàng quan trọng khác như lương thực, vật liệu xâydựng, dịch vụ vận tải.
Bà Nga, Ngân hàng Quân Đội, cũngcho rằng, muốn tháo gỡ nút thắt lãi suất, phải giải được bài toán vĩ mô, đặcbiệt là vấn đề tỉ giá và lạm phát. Khi tỉ giá ổn định, người dân sẽ có lòng tinhơn vào tiền đồng và không còn trú ẩn vào vàng, ngoại tệ như năm 2010.
Cần chia sẻ lợi ích giữa ngânhàng và doanh nghiệp
Ngoài việc kiểm soát CPI, còn cóthể trông cậy vào yếu tố nào? Câu trả lời là có, dù đó chỉ là yếu tố hỗ trợkhông mang tính quyết định. Ông Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏvà vừa Việt Nam, cho rằng, ngân hàng cần chia sẻ lợi ích với doanh nghiệp để đưachênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay về mức hợp lý, tránh việc ngân hàngcó lợi, còn doanh nghiệp thì phải chịu giá vốn cao.
Về điều này, Thống đốc Ngân hàngNhà nước Nguyễn Văn Giàu, cho rằng, hiện nay, chênh lệch giữa lãi suất huy độngvà lãi suất cho vay chỉ 2,5 điểm phần trăm. Theo ông, mức phù hợp là từ 2,2-2,5điểm phần trăm. Nhưng nếu ép giảm nữa thì sẽ gây khó khăn cho hoạt động của cácngân hàng. Nếu theo cách đánh giá này của Ngân hàng Nhà nước thì năm 2011, mứcchênh lệch giữa lãi suất đầu vào và đầu ra cũng chỉ giảm thêm được 0,3 điểm phầntrăm.
Trước mắt, theo bà Nguyễn ThịNguyệt Hường, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Đầu tư Phát triển Việt Nam,kiểm soát được mức lãi suất huy động không quá 14%/năm và cho vay khoảng 16-17%/nămđã là tốt. Bởi lẽ, trên thực tế, đã từng xuất hiện tình trạng thỏa thuận ngầmgiữa ngân hàng với người gửi tiền để có lãi suất cao hơn mức đồng thuận cam kếtgiữa các ngân hàng. Hành động này sẽ chỉ làm đẩy cao lãi suất cho vay. Và phầnthiệt sẽ thuộc về doanh nghiệp, chứ không phải ngân hàng.
Một biện pháp khác cũng có thể sửdụng là thông qua thị trường mở để cải thiện tính thanh khoản của các ngân hàng.Bà Nga, Ngân hàng Quân Đội, cho rằng, nếu Ngân hàng Nhà nước đưa ra các quy địnhquá khắt khe, những ngân hàng nhỏ sẽ khó vay vốn từ thị trường liên ngân hàng.Để đảm bảo thanh khoản, các ngân hàng nhỏ buộc phải huy động ngoài thị trườngvới lãi suất cao, khiến mặt bằng lãi suất tăng theo.
Đã có nhiều thời điểm Ngân hàngNhà nước bơm vốn, nhưng các ngân hàng có năng lực tài chính tốt thì được vaynhiều, còn ngân hàng nhỏ vẫn khó tiếp cận loại vốn này. Theo bà Nga, Ngân hàngNhà nước có thể điều chỉnh trong nội bộ để mang lại lợi ích chung, nghĩa là đưara cơ chế để các ngân hàng nhỏ có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ thị trườngmở hơn, tránh tình trạng nâng lãi suất huy động bằng mọi giá.
Theo NCDT
