Tháng 10 âm lịch, con nước ròng là mùa ba khíahội, dân “làm ba khía” tứ phương gói ghém hành trang nồi niêu, gạo, muối, nướcuống, nóp để ngủ… chất lên xuồng, giã từ vợ con đổ xô về giang sơn loài ba khíasăn lùng:
Tháng bảy nước chảy Cà Mau
Tháng mười ba khía, hội kéo nhau đi làm
U Minh, Rạch Gốc, rừng tràm
Muỗi kêu kệ muỗi tao ham ba khía rồi
(Dân ca)
Mỗi năm ba khía chỉ hội một lần vào 3-4 đêm củatháng 10, muốn bắt phải ngủ rừng, ăn cơm bờ bụi, chịu đựng sự “hành hạ” của đám“hút máu người”: đĩa, vắt, muỗi mòng mà chờ đợi. Đi “làm ba khía” là nghề hạ bạccủa con nhà nghèo.
 |
| Ba khía, món “đặc sản” có một không hai ở Cà Mau. Ảnh: TL |
Ba khía bắt về rửa sạch bùn đất, thả từng “trự”vào nồi, lu có chứa sẵn nước muối. Độ mặn của nước muối quyết định chất lượngcủa ba khía sau này, lạt quá ba khía hư, mặn quá ba khía sẽ rụng càng, đen da,chát thịt, để nước mưa vô ba khía trở mùi. Chính vì vậy, công đoạn này đòi hỏikỹ thuật của người nhiều kinh nghiệm. Ba khía làm “tới” để cả năm không hư, ănvẫn ngon.
Ăn ba khía phải đúng “bài bản” mới “thấm thía”hết hương vị đặc biệt của nó. Rửa sạch bằng nước sôi, tách mai ba khía ra, đậpdập sơ hai càng. Tỏi, ớt, chanh, đường cát trắng thêm vào. Khóm bằm nhỏ, xoàixắt sợi, khế vừa chín tới xắt nhỏ, trái cóc đập dập để vô trộn đều với ba khía.Xong, để đó cho thấm qua ngày sau hãy ăn. Khi mua ba khía nên “tuyển” con nhỏ,gạch nhiều (gạch son màu đỏ, gạch bùn màu xám), thịt chắc, muốn thử thịt khôngdính lại ngoe, càng. Ngon nhất là loại đang ôm trứng. Đừng ham chọn con to xácvì ốp xộp.
Mùa nước nổi, nhất là tháng trời lạnh, gió bấcđập phành phạch ngoài vách, có tô ba khía trộn ăn với cơm nóng thì một nồi cũnghết. Dân làm củi miệt U Minh, sau buổi lao động tấp xuồng vào gốc bần dọn nồicơm nguội với tô ba khía ra, tiện tay quơ trái bần trên cây xuống nhai chung bakhía cũng ngon chẳng kém.
Theo NguyễnHoàng Tuấn
SGTT
