Mỹ "hứa hão" về việc bảo vệ Philippines?

Ông tuyên bố: “Chúng tađá quả bóng cho họ. Nhưng bằng cách nào? Tuyên bố của Mỹ không có rõràng, chẳng hạn như việc Mỹ sẽ giúp đỡ vũ khí gì, qua con đường nào vàquan trọng hơn là khi nào. Lời nói bây giờ rẻ lắm”.

Chưa dừng lại, Phó chủtịch Ủy ban quân vụ Thượng viện Philippines còn cho rằng, Mỹ quá “kibo”. Ông Honassa giải thích, dù Mỹ và Philippines xây dựng quan hệ đồngminh từ hồi thế chiến thứ II nhưng những gì mà nước ông nhận được từ Mỹchỉ là một ít viện trợ quân sự. So với khoản viện trợ trị giá 50 tỷ USDcho Pakistan, Philippines chỉ được nhận 20 triệu USD mỗi năm.

Về vấn đề này, Thượngnghị sĩ Philippines chia sẻ: “Nếu so sánh bản thân nước tôi với nhữngnước không ký với Mỹ Hiệp định về thăm viếng quân sự (Visiting ForcesAgreement), chúng tôi bị lừa”.

Có lẽ những chỉ trích củaThượng nghị sĩ Honassa là đúng nhưng hơi “nặng” nếu cân nhắc tới thựctrạng nước Mỹ. Thực sự thì trong bối cảnh hiện tại, Mỹ có lẽ cũng chỉ cóthể hỗ trợ Philippines ở mức “tâm sự, chia sẻ” mà thôi.

Tại Mỹ, tỉ lệ thất nghiệpcao, nền kinh tế vẫn khó khăn, chưa thoát khỏi khủng hoảng nên Mỹ lấyđâu tiền mà viện trợ cho Philippines.

Thứ nữa, tình hình ở biểnĐông dù có căng thẳng thì cũng chưa đe dọa lợi ích của Mỹ tới mức nướcnày phải viện trợ vũ khí hạng nặng hay có những hành động thực tế hơnnhững cuộc tập trận, tham vấn chung... Trong khi đó, Mỹ vẫn coi khủng bốlà mối đe dọa nghiêm trọng nhất của họ nên phải dồn tiền dồn sức xử lý.

Hơn nữa, năm sau Mỹ bầulại Tổng thống. Tổng thống Barack Obama phải tập trung xử lý các vấn đềtrong nước như phát triển kinh tế, giảm thâm hụt ngân sách…để thu hút cửtri. Do đó, hiện Nhà Trắng không muốn can dự quá sâu vào vấn đề biểnĐông, “điểm nóng” đang thu hút sự quan tâm, dính líu của nhiều cườngquốc thế giới.

Chưa dừng lại, Mỹ lo ngạiviệc can dự sâu hơn nữa vào biển Đông làm chủ nợ lớn nhất của họ làTrung Quốc tức giận.  

Cuối cùng, cần phải tínhtới khả năng Mỹ đang tìm cách trục lợi trong vấn đề biển Đông. Nói cáchkhác, những hành động gần đây của Bắc Kinh tại khu vực là không thể chấpnhận nhưng Washington không muốn can dự, trực tiếp đối đầu với Bắc Kinh.Tuy nhiên, do có lợi ích chiến lược tại khu vực, Mỹ không để Trung Quốctự tung tự tác.  

Và thế là Mỹ “gí tốt”,đẩy nhiều nước trong khu vực vào vòng xoáy căng thẳng với Trung Quốc nhưPhilippines vào cuộc. Trong trường hợp Philippines, với việc hứa hẹn hỗtrợ vũ khí cho họ, chắc chắn Manila sẽ tự tin hơn mà kết quả có thể làhọ sẽ tiếp tục cứng rắn với Bắc Kinh.

Khi quan hệ TrungQuốc-Philippines bị kéo căng hơn nữa, Mỹ sẽ có cớ can thiệp vào khu vựcmà không “ngại” Trung Quốc “phàn nàn” bởi Washington khi đó sẽ vin vàocớ họ là đồng minh của Manila, hai bên có nhiều cam kết, thỏa thuận. Mọihành động của Mỹ là phù hợp với luật pháp chứ không phải cố tình kíchđộng căng thẳng như những gì mà nhiều người Trung Quốc cáo buộc.

Trong khi đó, Giám đốcTrung tâm nghiên cứu di sản châu Á tại Mỹ Walter Lohman cho rằng, anninh ở biển Đông xấu đi từ giữa thập niên 1990, sự gia tăng sức mạnhquân sự, mở rộng lãnh hải và ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc cũng bắtđầu từ đó. Chính điều này trở thành một thách thức lớn đối với Mỹ.

Theo ông Lohman, Mỹ sẽdành ưu tiên cho lợi ích và tự do trên biển vì đây là quyền lợi nềntảng không thể thương lượng của Mỹ.

Bởi lẽ biển Đông là khuvực mà một nửa hoạt động vận chuyển toàn cầu và hầu hết nguồn cung nănglượng cho Đông Bắc Á phải qua khu vực này. Vì vậy, các quốc gia này phảiđược hưởng quyền và tự do hàng hải giống nhau.

Bên cạnh đó, Mỹ sẽkhông tham gia một vị trí nào trong các cơ chế tranh chấp giữa các nướcở biển Đông. Nhưng điều đó không có nghĩa là Mỹ trung lập.

Theo ông Walter Lohman,để bảo vệ lợi ích của mình trong khu vực quan trọng này, Mỹ nên tiếp tụccác hoạt động hải quân ở biển Đông. Hiệu ứng của việc duy trì hoạt độngquân sự ở khu vực là điều mạnh mẽ nhất mà Mỹ có thể làm để khẳng định vịtrí của mình.

Ngoài ra, ASEAN cần cósự thay đổi, vì Hải quân Trung Quốc đang ngày càng lớn mạnh, song songvới việc đưa ra các tuyên bố mạnh mẽ hơn. Sự thay đổi của ASEAN sẽ tạotiền đề cho sự tham gia sâu hơn của Mỹ trong vai trò trung gian xungđột.

Tương tự ông Lohman, ôngMcCain, Thượng Nghị sĩ người tiểu bang Arizona, thành viên Đảng Cộnghòa, đồng thời thành viên của Ủy ban Quân sự Thượng viện thẳng thừngnói: “Những hành vi và những tuyên bố vô căn cứ của Trung Quốc đang làmcho căng thẳng trên biển Đông ngày càng trầm trọng”.

“Mỹ phải giúp đỡ các quốcgia Đông Nam Á xây dựng hệ thống phòng thủ trên biển để đối phó vớinhững hành động “hung hăng” của Trung Quốc tại biển Đông”

Nước Mỹ cũng nên viện trợcho 10 quốc gia ASEAN “xây dựng hệ thống phòng thủ và phát triển các cáchệ thống cơ bản như radar cảnh báo sớm và tàu an ninh ven biển”, ôngMcCain phát biểu tại Hội nghị An ninh Hàng hải trên biển Đông.

TIN LIÊN QUAN