Chuyến đi Đức Huệ cuối tuần đã được gút và sẽ khởi hành vào sáng thứ sáu 10.5. Mục tiêu chuyến đi là theo chân mấy người dân đi dặm cá lia thia gần cuối mùa ở tận đồng bưng Bình Thành. Đầu tuần còn kiểm tra lần cuối là xứ ấy chưa mưa. Vậy mà thứ tư, thứ năm trời đổ cơn mưa lớn. Thúi hẻo! Vì mưa lớn nước ở đồng bưng nhiều là cá đi hết. Không ai đi dặm nữa.
Nhưng không thể không đi. Và, biết đâu tái ông thất mã? Mà thật, nhờ
vậy lần đầu tiên trong đời được nhìn thấy tận mắt những tai nấm tràm
tươi.
Mấy năm trước, nhờ ông anh Lý Thân, một người nghèo mê đồ cổ, rủ về quê ở
Lái Thiêu ăn giỗ mà biết được nấm tràm khô. Biết được người đàn bà mấy
chục năm ngồi bán nấm trong chợ Lái Thiêu. Vừa bán nấm khô, vừa ngâm
nước sẵn một mớ nấm, dành cho hạng khách hàng bận rộn không có thời giờ
ngâm cho nấm nở và cát lắng bớt xuống đáy nồi.
Một thời gian cũng lâu lâu trở lại, bà bán nấm vẫn còn đấy. Dự tính mua
ít nấm ngâm sẵn, mua luôn con cá lóc đồng, đem ra chỗ quán Tư Quốc ở khu
Cầu Ngang nhờ cô chủ quán nấu lại bữa cháo cá lóc nấm tràm được cô nấu
cho mấy năm trước, hồi mới biết nấm tràm được ít lâu.
Để chẳng bõ công ra Lái Thiêu, thôi thì ghé lại quán Tư Quốc làm bữa
thỏ. Hỏi ra, mới biết bà chủ quán đi vắng. Mới nhớ, bà chủ dặn: “Có muốn
ăn gì, phải gọi điện dặn trước”. Nhưng vẫn thích tự mình trở lại cái
sạp nấm của bà bán nấm từ thời còn con gái đến nay đã ngót nghét 70.
Mưa hai cây, ở đồng bưng Bình Thành, cách thị trấn Đông Thạnh khoảng hai
chục cây số, cách cửa khẩu Tho Mo bảy, tám cây số, đã có những chồi nấm
đầu mùa nhú lên. Nhân, một thanh niên ở Đức Huệ, chuyên nghề dặm cá lia
thia, mà tôi có lần nói đến trong bài Lia thia quen… hũ mắm chua, hôm
đó kiếm cá chẳng được mấy vì nước nhiều quá. Để khỏi lỡ ngày công, anh
vào hú hoạ trong khu rừng tràm và hái được một mớ nấm.
Bình Thành với những con đường tràm keo mọc thành vòm chạy qua những đồng bưng thật thơ mộng. Dẫu biết rằng vùng đất cằn này chẳng cây gì sống nổi ngoài tràm keo.
Nấm tràm tôi thấy hôm ở Đức Huệ có màu nâu trên mũ và thân có đoạn trắng đoạn nâu. Trong khi nấm tràm khô thì nâu đen toàn phần.
Trưa hôm đó, ngồi ăn cháo nấm tràm cùng mấy người dân địa phương. Nấm
tràm đắng, nhưng ăn một tai xong mà chiêu chút nước lạnh là thấy ngay
cái hậu ngọt của thứ nấm này. Bởi đắng, trong tiếng Anh, nấm tràm có
tính ngữ bitter đứng trước từ bolete.
Lần trước ăn nấm tràm khô, lại gió hiu hiu từ con kinh ở Cầu Ngang thổi
về, cả bàn ai cũng buồn ngủ làm một phen hoang mang. Lần này không gặp
lại cơn buồn ngủ ấy.
Một ông già tên Út, người địa phương nói trong bữa cháo: “Nhưng nấm tràm
keo không ngon bằng nấm tràm cừ đâu”. Thì ra thế. Không biết tràm dầu
có nấm không? Đến nay vẫn chưa tìm thấy câu trả lời. Tìm khắp hết Google
chỉ thấy nói có một loại nấm tràm.
