Người mua 125 máy bay trong hai ngày

Vừa xuất hiện, ông đãđặt mua ngay 51 máy bay Airbus giá ngót nghét 4,4 tỉ USD. Hôm sau, ônglại tậu thêm 54 con chim sắt Boeing cực lớn, cũng với hơn 4 tỉ USD. Hầunhư cùng lúc, ông quyết định chi thêm chừng 800 triệu USD để mua 20 máybay Embraer. Đó là Steve Udvar-Hazy.

Mua máy bay như... muarau

Các phi vụ mua bán chóngvánh kể trên diễn ra chỉ trong 2 ngày đầu tại Triển lãm hàng không quốctế Farnborough (FIA) ở Anh. “Ông ấy đặt bút ký sau một cái bắt tay”,John Leahy - Giám đốc bán hàng của Airbus hồ hởi khoe về vị khách sộpvừa mang lại đơn đặt hàng “khủng” cho hãng chế tạo máy bay lớn nhất thếgiới này.

Chân dung cha đẻ ngành cho thuê máy bay

Udvar-Hazy chính là kháchhàng đơn lẻ vung tay mạnh nhất tại FIA, nơi quy tụ những ông sếp bựtrong ngành hàng không, những đại gia máu mặt cho thuê máy bay, nhữngquan chức tai to mặt lớn của các cường quốc đang muốn nâng cấp hệ thốngphòng không... Nhưng không ai làm cho giới truyền thông phát sốt bằngUdvar-Hazy. Nhất cử nhất động cũng như từng lời nói của tỉ phú 64 tuổinày đều được theo dõi kỹ lưỡng.

Cơn say tậu máy bay củaUdvar-Hazy chắc chắn không dừng lại ở con số kể trên. Air Lease Corp. -hãng cho thuê máy bay mới toanh của ông tỉ phú đã lên kế hoạch trongvòng 3 năm, phi đội bay Air Lease sẽ sở hữu không dưới 350 con chim sắt.Phong cách mua hàng của Udvar-Hazy cũng thuộc loại hiếm. Dù món hàng cầnthương lượng là máy bay, với số lượng mấy chục chiếc một lần và lên tớibạc tỉ USD, Udvar-Hazy vẫn thường xuyên đi một mình, chẳng cần cố vấnnào bên cạnh, bởi ông rất rành rẽ thị trường hàng không. Hãng tinReuters dẫn lời Tim Clark, Chủ tịch hãng hàng không Các tiểu vương quốcẢ Rập thống nhất kể rằng Udvar-Hazy còn thường tự lái chiếc máy bayGulstream V của mình để đi mua bán làm ăn.

Phi vụ lãi 8.667 lần

Udvar-Hazy là ngườiHungary di cư sang Mỹ từ năm 13 tuổi, lúc cậu hầu như chẳng biết chữtiếng Anh nào. Cha là bác sĩ phẫu thuật, mẹ là nhà thiết kế thời trang,Udvar-Hazy đi theo con đường riêng của mình: học kinh tế tại trường Đạihọc California, Los Angeles. Không đợi được đến ngày tốt nghiệp,Udvar-Hazy đã thuyết phục 2 người Hungary khác để bắt đầu mở công tychuyên về lĩnh vực cho thuê máy bay, đẻ ra một ngành công nghiệp hoàntoàn mới mẻ, mà có lẽ cha đẻ mặt còn non choẹt của nó lúc đó cũng khôngthể ngờ rằng có ngày nó trị giá đến 129 tỉ USD như hiện nay. Tuy nhiên,đó chỉ mới là lúc máy bay cho thuê đang chiếm khoảng 20% tổng số máy baythương mại như hiện nay. Giới chuyên môn dự đoán trong tương lai khôngxa, tỷ lệ này có thể lên đến 50%.

Theo báo điện tử AirlineWorld, vào năm 27 tuổi, với tài sản là tấm bằng đại học và vỏn vẹn150.000 USD tiền tiết kiệm, Udvar-Hazy thành lập International LeaseFinance Corparation (ILFC) cùng với 2 đồng hương Hungary kể trên. Họ đãvay đến 1,7 tỉ USD để cho ra đời ILFC với mục tiêu cho các hãng máy bayít vốn thuê lại những con chim sắt hiện đại, đắt tiền mà họ không thểmua. Với chỉ một chiếc máy bay duy nhất là Douglas DC-8 vào lúc mớithành lập, ILFC - dưới sự lèo lái của Udvar-Hazy - đã có lúc sở hữu đếnhơn 1.000 con chim sắt tung bay khắp thế giới, trở thành đối tác làm ăncủa không chỉ những hãng hàng không nhỏ ít vốn mà cả những ông khổng lồmáu mặt trên bầu trời. Bản thân Udvar-Hazy thì sở hữu số tài sản lên đến2,7 tỉ USD theo đánh giá của tạp chí Forbes.

Năm 1990, Udvar-Hazy bánlại ILFC cho Tập đoàn bảo hiểm AIG, bỏ túi 1,3 tỉ USD. Tính ra,Udvar-Hazy đã lãi gấp 8.667 lần so với vốn đầu tư ban đầu. Ngoài ra, dùbán công ty nhưng ông vẫn giữ chức Chủ tịch và Giám đốc điều hành ILFC.Nhưng bão táp đã xảy ra khi cuộc khủng hoảng tài chính ập tới, làm AIGgiãy chết và phải chìa tay xin gói cứu trợ khổng lồ của Chính phủ Mỹ,lên đến gần 182 tỉ USD để được cứu mạng. AIG vào tay Chính phủ Mỹ vàUdvar-Hazy không còn tự do tung hoành như trước nữa. Cách đây 6 tháng,cha đẻ ngành cho thuê máy bay rút hoàn toàn khỏi ILFC và tuyên bố nghỉhưu ở tuổi 64. Nhưng chỉ được 2 tháng, hay chính xác hơn là 3 giờ đồnghồ. Tờ Los Angeles dẫn lời ông: “3 giờ sau khi nghỉ hưu, tôi chẳng nghỉđược nữa. Và tôi quyết định không nghỉ hưu”. Vậy là, Air Lease Corp rađời cách đây 4 tháng, với mục đích thể hiện rõ trên cái tên của nó: Tậpđoàn cho thuê máy bay. Trước đó, chẳng khó khăn gì, Udvar-Hazy đã huyđộng được 3,3 tỉ USD trong thời gian ngắn ngủi “mang thai” Air LeaseCorp.

Thước đo thị trường

Sự kiện Udvar-Hazy “táixuất giang hồ” khiến cả làng hàng không hồ hởi, không chỉ các công tysản xuất máy bay, các hãng hàng không mà cả những đối thủ của Air LeaseCorp.

Hãng tin Bloomberg dẫnlời Norm Liu, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của GE Capital AviationServices, công ty cho thuê máy bay sừng sỏ thuộc Tập đoàn GeneralElectric, nói về những đơn đặt hàng “khủng” của Udvar-Hazy: “Sự chọn lựathời điểm trên thị trường để đặt hàng là điều bạn không thể mắc sai lầmvà tôi hy vọng chắc chắn rằng anh ấy chính xác bởi vì chúng tôi cũng đặthàng. Anh ấy là chuyên gia số 1 của ngành công nghiệp này”.

Khủng hoảng tài chính làmgiảm tối đa nhu cầu đi lại bằng máy bay, làm các hãng hàng không chẳngthể vay được vốn từ ngân hàng, khiến cho ngành công nghiệp trên trờithất điên bát đảo với cú lỗ tròm trèm 19 tỉ USD trong 2 năm qua. Tro bụitừ núi lửa, đình công, khủng hoảng nợ… gần đây càng làm cho những conchim sắt buồn bã nằm dài lâu thêm trên mặt đất. Vậy mà bỗng dưngUdvar-Hazy, nhân vật từ lâu được mệnh danh là thước đo của thị trườnghàng không, xuất hiện và nhanh như cắt quơ tay đặt mua một lúc hơn trămchiếc máy bay. Nhìn vào giỏ hàng sau 2 ngày “shopping” của Udvar-Hazy,chắc chẳng mấy ai nhớ ra rằng chỉ mới hồi năm ngoái thôi, tại Triển lãmhàng không Paris ở Pháp, Udvar-Hazy lặn biệt tăm. Cả thị trường đang ếẩm bỗng nhảy cẫng lên reo hò sung sướng: mùa cất cánh đã trở lại rồi, ởngay trước mắt đó thôi!