Tham nhũng trong lĩnh vực đất đai: Nới rộng khoảng cách giàu nghèo

Bên lề phiên đối thoại vềphòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực đất đai, được tổ chức cuối tuần qua,bà Nguyễn Thị Kiều Viễn, Giám đốc cơ quan đầu mối của Tổ chức Hướng tới minhbạch quốc tế (TI) tại Việt Nam đánh giá như trên khi trò chuyện với chúngtôi. Bà Viễn cho biết, Chính phủ Việt Nam vẫn đang phải đối đầu với nhiềuthách thức liên quan, đặc biệt trong việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá tổngthể tình trạng tham nhũng.
- Nên nhìn nhận thực trạng tham nhũng trong quản lý đất đai tại Việt Namnhư thế nào, thưa bà?

- Nhiều ý kiến của các tổchức quốc tế, của các cơ quan chức năng và chuyên gia trong nước đều thừanhận: tham nhũng nói chung và trong quản lý đất đai nói riêng tại Việt Namđang là vấn đề nổi cộm, gây nhức nhối cho toàn xã hội. Tệ nạn tham nhũngxuất hiện trong rất nhiều nội dung quản lý của nhà nước về đất đai: từ việcquản lý quy hoạch sử dụng đất, giao đất, thu hồi đất, đăng ký quyền sử dụng,lập và quản lý hồ sơ địa chính tới việc giải quyết khiếu kiện tranh chấp vềđất đai… Một thực trạng đang diễn ra phổ biến tại nhiều nơi là người dân thìmất đất mà giá trị đất ấy lại chưa được thu hồi về ngân sách nhà nước. Hệquả là nhà nước bị thất thu một lượng ngân sách lớn, trong khi người nghèosống lệ thuộc vào đất đai bấy lâu lại càng trở nên nghèo hơn.

Việt Nam đang hoàn thiện Luật Tố cáo, trong đó đã dành ra một chương quy định về bảo vệ người tố cáo. Tuy nhiên, việc thực thi trong thực tế như thế nào vấn là điều đáng bàn", Bà Nguyễn Thị Kiều Viễn

Sắp tới Việt Nam nói riêng vàcác nước đang phát triển nhận được nguồn tiền rất lớn tạo ra cơ chế khuyếnkhích bảo tồn rừng quốc gia nhằm xoá bỏ nguy cơ phá rừng và suy thoái rừng.TI đánh giá nguồn tiền này có thể tạo ra rủi ro về nguy cơ tham nhũng rấtcao, tạo thêm áp lực bên cạnh những vấn đề nổi cộm tham nhũng về đất đai bấylâu mà Việt Nam chưa giải quyết xong.

- Đâu là những nguyênnhân chính khiến câu chuyện tham nhũng đất đai tại Việt Nam đang ngày càngnghiêm trọng?

Tham nhũng xuất phát trướchết từ việc thực thi và thừa hành quyền lực nhà nước của đội ngũ cán bộ,ngành chức năng. Tiếp theo là hệ thống chính sách pháp luật rất nhiều nhưngvẫn còn lỏng lẻo, nhiều kẽ hở. Một nguyên nhân gián tiếp nhưng cũng khôngkém phần quan trọng là Việt Nam còn thiếu cơ chế bảo vệ người “thổi còi” vàlôi kéo cộng đồng tham gia vào đấu tranh phòng chống tham. Hiện Việt Namđang hoàn thiện Luật Tố cáo, trong đó đã dành ra một chương quy định về bảovệ người tố cáo. Tuy nhiên, việc thực thi trong thực tế như thế nào vấn làđiều đáng bàn.

- Nhiều ý kiến cho rằngvấn đề công khai minh bạch thông tin cũng đóng vai trò quan trọng trong việcphòng chống tham nhũng. Bà nghĩ sao?
 
Đúng vậy. Việt Nam hiện có rất nhiều quy định về công khai minh bạch thôngtin nhưng chưa được thực thi một cách nghiêm túc. Vì vậy, Chính phủ Việt Namcần đưa ra đạo luật về quyền tiếp cận thông tin để có chế tài xử lý vi phạm,mặt khác cũng tạo cơ sở bảo đảm quyền tiếp cận thông tin từ phía các cơ quanchức năng của người dân.

- Sắp tới TI có hoạt độnggì hỗ trợ Việt Nam trong công tác phòng chống tham nhũng nói chung và thamnhũng trong đất đai nói riêng?

Để hiểu và đánh giá về tìnhtrạng tham nhũng không phải là vấn đề đơn giản. Kể từ khi ra đời, TI đã liêntục xây dựng những bộ công cụ, chỉ số đánh giá tình trạng tham nhũng. CPI làbộ chỉ số quan trọng đưa ra những cảm nhận về hiện trạng tham nhũng tronglĩnh vực công của doanh nghiệp và chuyên gia tại các nước được đánh giá. Sắptới TI cũng sẽ chia sẻ một công cụ nữa là “phong vũ biểu” tham nhũng toàncầu (GCB), thể hiện quan điểm và trải nghiệm của người dân về tham nhũng tại hơn 80 quốc gia vùng và lãnh thổ trên thế giới, trong đó có Việt Nam.Hơn 1.000 người dân tại 4 thành phố lớn của Việt Nam được phỏng vấn để chiasẻ và cảm nhận về tình trạng tham nhũng, những nỗ lực của chính phủ trongviệc phòng chống tham nhũng. Chúng tôi hi vọng đây là công cụ hữu ích bêncạnh chỉ số CPI, sẽ giúp Chính phủ và cộng đồng các nhà tài trợ tại Việt Namsử dụng  như một phương pháp  trong công tác đánh giá tổng thể tình trạngtham nhũng, vốn đang được cho là khó khăn hiện nay.

- Xin trân trọng cảm ơnbà!

Theo Tuyết Trịnh
Đất Việt