Hôm nay thị trường chứng khoánghi nhận một kỷ lục chưa từng có trong suốt 3 năm: giá trị khớp lệnh hai sàn chỉđạt 305,8 tỷ đồng. Kỷ lục gần nhất là mức 239,5 tỷ đồng, ghi nhận ngày 9/3/2009.
Thanh khoản giảm thường được xemlà do người bán ít bán rẻ. Tuy nhiên từ số liệu dư mua liên tục trong hơn mộttháng gần đây đều rất cao, cho thấy dòng vốn đặt mua hàng ngày không thực sựmuốn mua bằng được.
Thống kê tại HSX, tỉ trọngkhối lượng dư mua kể từ đầu tháng 7 đến nay chiếm bình quân 53% tổng khốilượng đặt mua. Trong khi đó, từ nửa cuối tháng 5 đến nửa đầu tháng 6, lượngdư mua giảm xuống chỉ còn chiếm khoảng 42%. Như vậy trong sóng lên, tỉ lệngười mua muốn mua bằng được luôn cao và ngược lại.
Điều này cũng góp phần lýgiải tại sao thanh khoản từ đầu tháng 7 đã giảm rất mạnh: Người mua đa sốduy trì chiến lược mua thấp và hạ giá dần theo chiều giảm. Nếu xuất hiệnphiên sụt giảm mạnh, thanh khoản thường tăng lên do bên bán hạ giá sâu hơnđể khớp được vào khối lượng chờ mua. Nếu thị trường duy trì trạng thái đingang, cả người mua lẫn người bán đều treo lệnh là chủ yếu, không quan tâmnhiều đến cơ hội khớp thành công.
Một câu hỏi kế tiếp sẽ đến:Ttại sao người mua và người bán lại chọn chiến lượng như vậy? Về phía ngườibán, nếu không có sự kiện gì đặc biệt, khả năng chịu lỗ thường tốt trongnhững giai đoạn chờ đợi thông tin, hoặc sau giai đoạn sụt giảm mạnh. “Cổphiếu rẻ như mớ rau, chén trà đá....” là điều ủng hộ họ về tâm lý, hoặcnhững quan điểm như “rẻ nữa thì loạn, doanh nghiệp phá sản, sập thị trường,không còn gì có thể xấu hơn nữa...”. Do đó chiến lược đã lỗ nặng thì “ôm”luôn chờ đến ngày “huy hoàng” được lựa chọn.
Về phía người mua, vẫn có mộtbộ phận đánh giá cơ hội khá gần và chấp nhận mua giá cao, hay gọi là muabằng được. Lực cầu này thể hiện trong những phiên tăng điểm, có những thờiđiểm người mua sẵn sàng nâng giá lên. Tuy nhiên, các phiên giảm thanh khoảnsau đó cho thấy lực cầu này không dồi dào, không được tiếp nối đủ tốt, hoặcchỉ giải ngân trước một phần.
Thanh khoản yếu khi cung cầudư thừa thường là biểu hiện của dòng tiền lớn chưa tham gia mạnh. Phần vốnnày thường quan tâm đến mức rủi ro nhiều hơn là cơ hội ngắn hạn. Ngay cả vớihoạt động mua đầu tư dài hạn, mức độ kiên nhẫn cũng là cao vì cơ hội luôntồn tại, các biến động tăng đột biến một thời điểm chưa biểu hiện được mộtxu hướng chắc chắn.
 |
| Mức ngại rủi ro đang rất cao khiến đa số nhà đầu tư chọn giải pháp quan sát hơn là mua vào (Ảnh minh họa: kiemtoantre.com) |
Hiện tại, quan ngại lớn nhấtvẫn là rủi ro vĩ mô liên quan đến lạm phát và lãi suất và cuối năm có thêmcả vấn đề tỉ giá. Biến động của tốc độ gia tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI)theo tháng thường nhiễu. Điển hình là CPI tháng 7 đã tăng trở lại sau khi hạnhiệt những tháng trước đó.
Tốc độ tăng CPI theo năm (sovới cùng kỳ) có độ trễ và hiện tại vẫn chưa đạt đỉnh. Một yếu tố nữa là khảnăng tiên đoán về CPI cả năm vẫn đang khó khăn vì nhiều yếu tố nhiễu. Ngaycả kế hoạch của chính phủ cũng phải thay đổi và các chuyên gia đưa ra nhiềudự báo khác nhau, càng về sau càng xấu hơn.
Chính sách thắt chặt chắcchắn sẽ được thực thi triệt để cho năm nay nếu căn cứ vào những phát ngônchính thức của cơ quan quản lý. Thường thị trường chứng khoán rất khó khởisắc nếu chính sách tiền tệ thắt chặt vì hai nguyên nhân. Thứ nhất là lượngtiền thực có khả năng đổ vào thị trường chứng khoán yếu đi. Năm nay có thêmyếu tố khống chế tỉ lệ dư nợ phi sản xuất, tức là dòng tiền thực sự đã vàđang bị thu về.
Thứ hai, yếu tố tâm lý từđộng thái chính sách khiến người đang có tiền cân nhắc việc mua vào hơn. Khiphán đoán dòng tiền bị yếu đi do tiền tệ thắt chặt, tức là cơ hội tăngtrưởng thấp đi, thì giữ tiền là là chiến lược phòng thủ tốt. Việc giữ tiềnmặt trong thị trường giá xuống cũng làm gia tăng giá trị của tiền nếu quyđổi ra cổ phiếu. Do đó câu châm ngôn trên thị trường rằng “tiền không thiếu”chỉ đúng khi người giữ tiền đánh giá rủi ro đã giảm và cơ hội tăng trưởngcao.
Một thống kê đơn giản chothấy mức độ ngại rủi ro hiện tại vẫn rất cao. Từ giữa tháng 5 đến giữa tháng6, thị trường xuất hiện một đợt tăng giá tương đối tốt và nhiều mã có mứctăng hàng chục phần trăm. Một phần rất lớn các cổ phiếu đều tạo đáy quanhthời điểm 26/5, trùng với đáy của Index trên hai sàn. Lực mua tại thời điểmnói trên mạnh lên một cách bất ngờ. Dù là vì lý do gì thì rõ ràng người muacũng đã đánh giá rủi ro lúc đó là thấp và chấp nhận mua vào. Thanh khoảntăng một thời gian dài sau đó cho thấy người mua ngày càng trở nên lạc quanhơn.
Tuy nhiên, đến hôm nay, thôngkê trên hai sàn cho thấy khá nhiều cổ phiếu đã giảm trở lại mức đáy quanhthời điểm 26/5 nhưng lực mua cũng không tăng lên và giá vẫn trong tình trạnggiảm dần. HSX có khoảng 160 cổ phiếu đã rơi về chỉ còn cách đáy cũ dưới 10%,thậm chí số lớn giảm xuống dưới đáy cũ. HNX cũng có khoảng 170 mã (khôngtính các cổ phiếu chia tách).
Việc các cổ phiếu rơi về gầnđáy cũ, thậm chí ngay cả những mã có truyền thống đầu cơ mạnh như PVX, SHN,BVS, VND hay nhiều cổ phiếu nhỏ khác nhưng cầu không tăng lên có thể chothấy người mua vẫn còn lo ngại tại vùng giá cũ. Nói cách khác là mức độ ngạirủi ro hiện tại thậm chí còn cao hơn thời điểm khởi phát con sóng bất thườngvừa qua.
Điều này lại dẫn đến mối quanhệ với dòng tiền giữa hai thời điểm. Hồi cuối tháng 5, khối lượng và giá trịgiao dịch khớp lệnh chung của hai sàn tăng lên đột biến tại vùng đáy và cảithiện tốt trong chiều đi lên. Thanh khoản (không tính thỏa thuận) đạt xấp xỉ1.120 tỷ đồng mỗi ngày trong 11 phiên đầu tháng 6. Từ đó đến nay (27 phiên),thanh khoản bình quân chỉ còn 592 tỷ đồng mỗi ngày. Nếu tính riêng tuầntrước thì giá trị khớp lệnh chỉ còn bình quân xấp xỉ 411 tỷ đồng/phiên.
Thanh khoản giảm nhanh nhưvậy đồng nghĩa với một phần lớn lượng vốn rút ra trong 11 phiên đầu tháng 6đã đứng ngoài trong thời điểm hiện tại. Nếu dòng vốn đó thực sự chảy ngượcvà nằm lại kênh ngân hàng (do ảnh hưởng của việc giảm tỉ lệ dư nợ) thì rõràng là một điều rất xấu. Nếu lượng vốn đó nằm ngoài nhưng vẫn chưa mua thìchứng khoán còn cơ hội. Nhưng tìm câu trả lời cho câu hỏi tại sao dòng vốnđó vẫn đứng ngoài thì không hề dễ.
Theo Thiện Ý
VnEconomy
