Ngày 9/3, Thống đốc Ngân hàngNhà nước Nguyễn Văn Giàu cho biết, dù chưa sử dụng đến công cụ dự trữ bắt buộc,nhưng nếu thật cần thiết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tính đến phương án này.
Bởi, chỉ cần tăng 1% dự trữ bắt buộc, Ngân hàng Nhà nước sẽ rút về hàngchục nghìn tỷ đồng.
Cửa khép nhanh hơn
Chưa năm nào như đầu năm nay, chỉ trong vòng ba tuần, Ngân hàng Nhà nước phảihai lần điều chỉnh tăng lãi suất chủ chốt.
Theo Quyết định 379/QĐ-NHNN ban hành ngày 8/3, các lãi suất chủ chốt như tái cấpvốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tửliên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngânhàng Nhà nước đối với các ngân hàng được nâng lên mức 12%/năm.
Trong khi ở lần điều chỉnh ngày 17/2, mức tăng lãi suất tái cấp vốn là từ 9%/nămlên 11%/năm; còn ở lần điều chỉnh 8/3, lãi suất tái chiết khấu tăng mạnh từ 7%/nămlên 12%/năm.
Đánh giá về vấn đề này, Thống đốc Nguyễn Văn Giàu cho biết, hiện tại Ngân hàngNhà nước đã điều chỉnh lãi suất (tái cấp vốn, chiết khấu, OMO) lên mức cao,trong khi đó, lãi suất huy động trên thị trường bị khống chế ở mức 14%/năm; tiếptheo, luồng tiền ra - vào thông qua 2 nghiệp vụ tái cấp vốn và OMO được giám sátchặt chẽ không như với với thời kỳ nới lỏng nên các ngân hàng thương mại sẽ khókhăn xoay xở nguồn vốn kinh doanh.
Ông cho biết thêm, còn một công cụ nữa là nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, trongtrường hợp thật cần thiết, Ngân hàng Nhà nước sẽ cân nhắc sử dụng. Theo đó, chỉcần nâng 1% tỷ lệ dự trữ bắt buộc, Ngân hàng Nhà nước sẽ rút về hàng chục nghìntỷ đồng. “Công cụ này có tác dụng tức thì, ảnh hưởng nhanh, mạnh đến thanh khoảncủa các ngân hàng, và vì cần có thời gian cho các ngân hàng chuẩn bị để thíchứng, nên Ngân hàng Nhà nước chưa sử dụng chúng vào lúc này”, Thống đốc nói.
Tuy nhiên, theo ông, cùng với chính sách tiền tệ thì chính sách tài khóa phảihợp lực mạnh mẽ hơn nữa. Tính toán của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, trong nămnay, nếu chỉ tiêu tín dụng giảm 3% thì lượng tiền cung ứng ra nền kinh tế giảmtương đương 70 nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, thông điệp giảm chi tài khóa củaChính phủ đã rõ ràng: giảm bội chi ngân sách dưới 5% GDP thay vì 5,3% GDP; giảmchi tiêu thường xuyên của Chính phủ 10% nhưng đến nay, con số cụ thể vẫn chưađược lượng hóa.
 |
| Trong cơ cấu nguồn vốn kinh doanh của các ngân hàng thương mại có một tỷ trọng rất lớn từ dòng tiền ngân sách và từ các doanh nghiệp nhà nước |
Ngoài ra, một chỉ tiêu nữa cũng cần phải giảm là cắt giảm đầu tư, bao gồm đầu tưcủa Nhà nước và đầu tư từ tập đoàn, tổng công ty nhà nước.
Liên quan đến yếu tố này, hiện mới chỉ có thông tin từ Ngân hàng Phát triển ViệtNam (VDB) rằng, kế hoạch tín dụng năm 2011 của VDB là 28 nghìn tỷ đồng, nếu giảmđược 10% thì sẽ giảm 2,8 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, lãnh đạo VDB khẳng định vớiThống đốc là có thể giảm hơn thế, ở mức 3,5 nghìn tỷ đồng.
Một điều cần chú ý thêm với các tổ chức tín dụng, trong cơ cấu nguồn vốn kinhdoanh của các ngân hàng thương mại có một tỷ trọng rất lớn từ dòng tiền ngânsách và từ các doanh nghiệp nhà nước. Nếu khu vực dòng tiền này bị thu hẹp, chắcchắn nguồn vốn của các ngân hàng thương mại sẽ bị ảnh hưởng theo.
Chống đỡ với rủi ro thanhkhoản
Trong bối cảnh chính sách tiền tệ phải “chặt chẽ, thận trọng” thì vấn đề đau đầunhất hiện nay đối với các ngân hàng thương mại là không chỉ tìm đủ nguồn vốn đểkinh doanh, mà nỗi lo rủi ro thanh khoản luôn thường trực.
“Đói thì đầu gối phải bò”, nhiều ngân hàng đã tìm mọi cách "chui lủi" huy độnglãi suất vượt trần 14%/năm để gọi vốn, nhưng thời điểm này rất khó. Mới đây nhất,Ngân hàng Nhà nước đã công bố hai trường hợp ngân hàng vi phạm nên muốn “làm bậy”cũng khó. Chưa kể, một cán bộ thanh tra Ngân hàng Nhà nước cho biết, để kiểmsoát thị trường, cơ quan này đã thành lập các tổ đi kiểm tra nhiều nơi, đặc biệtlà ở các thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM. Đồng thời, tổ còn sử dụng “tai mắt”hoặc “thám tử” mang tiền đi gửi, ngân hàng nào không chấp hành nghiêm sẽ bị…“sập bẫy”.
“Các ngân hàng bây giờ cũng rất… khôn! Họ cũng “buôn có bạn, bán có phường” nênthanh tra Ngân hàng Nhà nước đang kiểm tra một ngân hàng này thì họ sẽ thông tincho ngân hàng bạn và dừng ngay việc huy động vượt rào”, ông này cho biết.
Giả định, nếu “cực chẳng đã”, ngân hàng mất thanh khoản thì sự can thiệp củaNgân hàng Nhà nước sẽ như thế nào, nhất là trong thời buổi “thắt chặt hầu bao”?Thống đốc nói: “Dù không thể thỏa mãn 100% nhu cầu của họ nhưng Ngân hàng Nhànước không bao giờ đóng tất cả các “van”. Nhưng cũng đừng vì thế mà ỷ lại, tronglúc này đừng nên nghĩ quá nhiều về lợi nhuận, mà hãy ưu tiên bảo vệ thanh khoảnlên hàng đầu, theo hướng cơ cấu lại tín dụng và chất lượng tín dụng”.
Cũng liên quan đến vấn đề chất lượng tín dụng, hiện tại, trong kho dữ liệu củaTrung tâm Thông tin tín dụng (CIC) của Ngân hàng Nhà nước thường xuyên có cácbản tin về “thông tin tín dụng khách hàng, cảnh báo rủi ro” nhưng chỉ dành cho“người trong cuộc”. Trong khi đó, người dân, tổ chức đi gửi tiền vào ngân hàngkhông bao giờ biết đến “sức khỏe” của ngân hàng để “chọn mặt gửi tiền”.
Theo nhiều chuyên gia, Ngân hàng Nhà nước nên công bố minh bạch một số thông tincơ bản như hệ số an toàn, cơ cấu tín dụng, nợ xấu… của từng ngân hàng theo địnhkỳ. Đó là một trong những biện pháp hiệu quả, vừa chống lách trần lãi suất, vừabảo vệ người gửi tiền, bởi không ai mang tiền gửi cho nhà băng có tình hình tàichính xấu.
Nhưng ở góc độ người gửi tiền, họ cũng phải hiểu một quy luật đơn giản của thịtrường là “lợi nhuận cao, rủi ro cao”. Và nếu để lãi suất cao làm lóa mắt thì cóngày “mất cả gốc, lẫn củ” vì dù có gửi hàng chục tỷ đồng hay hơn thế thì mức bảohiểm hiện không hơn 50 triệu đồng!
Theo Nguyễn Hoài
VnEconomy
