Tốc độ huy động vốn tại các tổ chức tín dụng trong nước đang trong đàsuy giảm, trong đó, huy động tiền đồng bị suy giảm mạnh hơn cả.
Tốc độ huy động vốn tại các tổ chức tín dụng (TCTD) trong nước đang trong đà suygiảm. Tính đến ngày 21.4.2011, tiền gửi VND tại các TCTD giảm 1,09% sovới tháng trước, trong đó, tiền gửi VND giảm 1,84%, còn tiền gửingoại tệ tăng 1,46%.
Diễn biến này có thể coi là bất thường, bởi trong những năm gần đây, kể cả năm2008 khi tiền tệ thắt chặt, huy động vốn thường có xu hướng tăng dần trong cáctháng đầu năm. Đối với VND, thị trường kỳ vọng rằng với việc các tổ chức và cánhân bán mạnh ngoại tệ ra thị trường trong thời gian vừa qua, thì lượng tiềngửi VND phải tăng lên thay vì giảm đi.
Trần lãi suất tiền gửi ngăn cản dòng tiền vào
Với mức lạm phát tính so với cùng kỳ lên đến 17,51% vào tháng 4/2011 thì trầnlãi suất tiền gửi 14% đã khiến cho lãi suất thực của nền kinh tế bị âm. Ngườidân sẽ có thiên hướng giữ tiền mặt ngoài hệ thống ngân hàng để tìm các kênh bảotồn vốn khác tốt hơn. Điều này có nghĩa rằng, sau khi được cho vay ra dòngtiền sẽ lòng vòng ở bên ngoài lâu hơn, trước khi quay trở lại hệ thống ngân hàng.
Báo cáo của NHNN cho thấy tỷ lệ tiền ngoài hệ thống trong tháng 4 đã tăng 1,45%so với tháng trước và so với cuối năm trước tăng 4,12%. Mặc dù so với các nămtrước, các mức tăng này không phải là bất thường. Tuy nhiên, nếu xét về xu hướngkhi so với tổng cung tiền thì đây lại là điều đáng ngại. Số liệu của IMF và NHNNcho thấy xu hướng giảm của tỷ lệ tiền ngoài hệ thống so với tổng cungtiền (M2) đã có dấu hiệu bị chững lại kể từ giữa năm 2010.
 |
| (Minh họa: SGTT.vn) |
Lượng tiền mặt bơm ra để giải quyết thanh khoản vào cuối năm 2010 đã không quaytrở lại hệ thống ngân hàng sau đó.
Tiền mặt ngoài hệ thống tăng là dấu hiệu cho thấy tín dụng đen có xu hướng nởrộ. Theo báo Đời sống & Pháp luật ngày 24/3/2011, mức lãi suất huy độngtrên thị trường tín dụng đen cao hơn rất nhiều so với lãi suất ngânhàng, và hiển nhiên, mức lãi suất cho vay ra cũng phải rất cao. Tuynhiên, nhu cầu vay vẫn rất lớn bởi các doanh nghiệp, đặc biệt là bất độngsản, khi đã triển khai dự án thì khó có thể dừng lại được.
Trong khi những doanh nghiệp này không thể vay được ngân hàng thì họphải tìm đến một kênh tín dụng khác là tín dụng đen. Có cầu ắt sẽcó cung. Với mức lãi suất huy động cao, nhiều người gửi tiền bất chấprủi ro đã rút tiền khỏi ngân hàng để tham gia vào hoạt động tín dụng đen.
Lượng tiền gửi ủy thác từ các ngân hàng thương mại khác giảm
Một nguyên nhân nữa khiến tốc độ tăng trưởng huy động giảm có thể xuấtphát từ hoạt động rút vốn uỷ thác gửi qua các công ty con của các NHTM.
Trong tính toán tiền gửi huy động của hệ thống ngân hàng thì lượngtiền huy động trên thị trường liên ngân hàng sẽ không được bao gồm. Nhưng nếuNHTM thông qua các công ty con của mình gửi tiền vào NHTM khác thì lượngtiền này lại được tính vào tiền gửi huy động, vì các NHTM không thểphân biệt được tiền gửi từ công ty con này là tiền gửi huy động từ tổchức kinh tế hay từ NHTM khác.
Theo VnEconomy ngày 1/4/2011, trong bài "Rùa tai đỏ trong lòng ngân hàng",trước đây khi lãi suất trên thị trường 2 (thị trường liên ngân hàng)thấp hơn lãi suất huy động tiền gửi trên thị trường 1 (thị trường huyđộng dân cư và các tổ chức kinh tế), nhiều ngân hàng thay vì cho vaytrên thị trường liên ngân hàng với lãi suất thấp, đã thông qua các công tycon của mình, gửi tiền vào ngân hàng khác lấy chênh lệch.
Như vậy, có thể tại một số thời điểm lãi suất trên thị trường 2 thấphơn lãi suất trên thị trường 1 như vào cuối tháng 12/2010 và cuốitháng 1/2011, nhiều ngân hàng đã thực hiện hoạt động uỷ thác. Sang tháng 3và tháng 4/2011, khi NHNN bắt đầu nâng dần lãi suất cho vay tái cấpvốn, tái chiết khấu, lãi suất cho vay trên thị trường mở thì lãisuất trên thị trường 2 tăng lên cao hơn nhiều so với lãi suất trên thịtrường 1. Các NHTM sẽ rút các khoản tiền gửi uỷ thác trước đây thông qua cáccông ty con khiến tiền gửi huy động của hệ thống ngân hàng sụt giảm.
TheoNguyên Minh Cường
SGTT
