Mùa đại hội cổ đông, không ít cổ đông của các doanh nghiệp dở khóc dở cườivì tình cảnh doanh nghiệp báo cáo lãi khi hạch toán bằng tiền USD, nhưng lạilỗ khi chuyển sang VND.
Năm 2010, Công ty cổ phần vận tải xăng dầu VIPCO làm nhiều cổ đông rầu lòng vớithông báo trả cổ tức ở mức 7%, thấp hơn tỷ lệ lạm phát của cả năm 2010 là11,75%.
È cổ gánh lãi vay đầu tư
Kết quả hoạt động năm 2010 của VIPCO có hai số liệu đáng chú ý: doanh thu đạt1.494,11 tỷ VND, nhưng lợi nhuận trước thuế chỉ là 96,6 tỷ VND, tức lãi trướcthuế chưa tới 10% doanh thu. Do lãi thấp nên VIPCO chỉ có thể trả cổ tức ở mức7%. Đây là “quả đắng” khó có thể nuốt trôi của các cổ đông công ty này.
Mảng hoạt động chính của VIPCO là vận tải biển và kinh doanh xăng dầu. Năm 2010,doanh thu vận tải biển đạt 632 tỷ VND (chiếm 42,3% tổng doanh thu), nhưng lợinhuận chỉ là 4,45 tỷ VND. Kinh doanh xăng dầu đạt doanh thu 669,7 tỷ VND (chiếm44,8% tổng doanh thu), nhưng lợi nhuận chỉ đứng ở mức 2 tỷ VND. Vận tải biển vàkinh doanh xăng dầu đem lại 1.301,7 tỷ VND doanh thu, chiếm 87,1% tổng doanh thu,nhưng chỉ sản sinh ra vỏn vẹn 6,45 tỷ VND lợi nhuận.
Ông Nguyễn Đạo Thịnh, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ VIPCO giải thích về sự tụt dốc củacác ngành kinh doanh chính rằng: năm 2010 thị trường vận tải biển vẫn còn khókhăn về nguồn hàng... Nhưng nặng nhất là việc công ty phải chịu chi phí lãi vaylớn để đầu tư cho đội tàu. Do hầu hết các khoản vay đều bằng USD, nên sự biếnđộng lớn của tỷ giá USD/VND trong nhiều tháng vừa qua đã “ăn” vào hầu hết lợinhuận của công ty.
Năm ngoái, khoản lỗ do tỷ giá tăng của VIPCO là hơn 63,7 tỷVND. “Bao nhiêu lợi nhuận đều bù đắp cho chênh lệch tỷ giá”, ông Thịnh than thởvà nói thêm: “Nếu tính bằng USD thì các hoạt động chính của chúng tôi vẫn có lãiở mức an toàn, nhưng khi buộc phải đổi thành VND để thanh toán thì lãi ấy đã hóathành... lỗ”. VIPCO không là doanh nghiệp duy nhất dở khóc dở cười vì cảnh lãibằng USD, nhưng lỗ bằng VND.
 |
| Do biến động về tỷ giá, khoản lợi nhuận rất lớn từ kinh doanh vận tải biển của VOSCO đã “teo tóp” lại, chỉ đạt mức 119 tỷ đồng trong năm 2010 (Ảnh: baohaiphong.com.vn) |
Lấy “phụ” bù cho “chính”
Năm 2010, Công ty cổ phần vận tải biển Việt Nam (VOSCO) đạt tổng doanh thu 2.905tỷ VND, nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ là 119 tỷ VND, tức chưa tới 4,1 % doanh thu.Dễ hiểu là cổ đông VOSCO đã phản ứng gay gắt thế nào, ngay cả khi mức chi trả cổtức đã được cố gắng nâng lên thành 8%.
|
Theo báo cáo của Ban kiểm soát VOSCO, do biến động tỷ giá USD/VND, lỗ do đánhgiá lại số dư các khoản nợ phải trả có gốc ngoại tệ năm 2009 còn lại là 51,944tỷ VND (chi phí trả trước dài hạn), lỗ do đánh giá lại số dư các khoản mục ngắnhạn có gốc ngoại tệ tại thời điểm 31/12/2010 là 1,64 tỷ VND, và lỗ chênh lệch tỷgiá từ việc đánh giá lại các khoản nợ phải trả dài hạn có gốc ngoại tệ cuối năm2010 là 86,33 tỷ VND đã được kết chuyển hết vào chi phí trong năm. Nói cách khác,lợi nhuận (rất lớn) từ kinh doanh vận tải biển của VOSCO đã “teo tóp” lại khi tỷgiá USD/VND biến động với biên độ lớn.
“Tất cả các doanh nghiệp vay ngoại tệ đềugặp tình trạng này, càng vay nhiều ngoại tệ thì càng lỗ lớn”, ông Nguyễn ĐạoThịnh nói. Ông không dấu diếm mong muốn có một cơ chế linh hoạt cho phép cácdoanh nghiệp sử dụng nhiều USD được chủ động trong điều chuyển nguồn doanh thuUSD của mình khi xử lý các món nợ hay thỏa mãn các nhu cầu khác về ngoại tệ củamình khi cần.
Báo cáo hoạt động năm 2010 của VIPCO cho thấy, dù chỉ có doanh thu 117,34 tỷ VND,nhưng kinh doanh bất động sản và hoạt động khác đã đem lại khoản lợi nhuận gần52,9 tỷ VND cho VIPCO. Bất động sản và hoạt động khác chỉ chiếm chưa tới 10%doanh thu của hai hoạt động chính (117,34/1301,7 tỷ VND), nhưng lợi nhuận lạigấp 8,2 lần lợi nhuận từ kinh doanh vận tải và xăng dầu (52,9/6,45 tỷ VND).
Mộtcách giản dị, trong năm 2010, lợi nhuận và cổ tức (7%) của VIPCO có được để trảcổ đông là nhờ những ngành kinh doanh phụ. Không có nhiều doanh nghiệp có thểlấy thu nhập phụ để bù lãi cho hoạt động chính như VIPCO.
Báo cáo hoạt động củaHãng hàng không Việt Nam (VNA) cho thấy, năm 2010 hãng này chỉ lãi 350 tỷ VND.Lý do vì VNA đã phải trích tới 1.000 tỷ VND vào quỹ phòng ngừa rủi ro và bảotoàn vốn do chênh lệch tỷ giá. Cần nói rõ là VNA buộc phải thành lập quỹ phòngngừa rủi ro tỷ giá vì đặc thù hoạt động hàng không là chi phí đầu vào phần lớnlà ngoại tệ, nhưng đa phần “sản phẩm” bán ra - vé máy bay - là thanh toán bằngVND.
Tuy nhiên, do tỷ giá liên tục tăng, quỹ dự phòng này của VNA cũng cứ thế “ngót”đi tương ứng. Dự phòng rủi ro tỷ giá, vì thế, không những hạn chế lợi nhuận củadoanh nghiệp, mà còn ngốn sạch khoản lợi nhuận ấy. Với trường hợp của VNA - hãnghàng không quốc gia sử dụng vốn Nhà nước, thiệt hại này là do Nhà nước gánh vác.Nhưng với những doanh nghiệp cổ phần như VIPCO, VOSCO... thì những khoản lỗ dotỷ giá sẽ thể hiện trực tiếp ngay trong thu nhập cổ tức của cổ đông - những nhàđầu tư vào công ty.
Theo Quốc Dũng
Doanh nhân
