Đã hơn ba thángkể từ ngày Vedan chấp nhận yêu cầu của đại diện nông dân tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa -Vũng Tàu và TP.HCM, tiền bồi thường thiệt hại đợt 1 hơn 219 tỉ đồng vẫn chưa đếnđược tay người dân. Chuyện chi trả đã chuyển sang vai chính quyền và hội nôngdân các địa phương với quá nhiều việc phải giải quyết tiếp.
Ngay sau khi Vedanchuyển tiền đợt 1 (50% giá trị bồi thường) vào tài khoản, các cơ quan chức năngcủa TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu và Đồng Nai bắt tay ngay vào tính toán phương ánchi trả cho người dân. Song do con số thiệt hại theo kê khai ban đầu để yêu cầuVedan bồi thường lớn hơn nhiều so với số tiền mà hai bên thỏa thuận nên việc chitrả cho ai, bao nhiêu là cả một bài toán đau đầu.
Mỏi mònchờ đợi
Ngày 16-11, chúngtôi có mặt tại xã Phước An, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai và chứng kiến cảnhngười dân bị thiệt hại phải mỏi mòn chờ nhận tiền bồi thường của Vedan. ÔngNguyễn Văn Hiệp, ở ấp Bà Trường, nói: “Địa phương niêm yết danh sách tôi thiệthại 1,4ha nuôi tôm nhưng đến nay vẫn chưa biết nhận tiền được bao nhiêu”. Theoông Hiệp, khi đến hỏi chính quyền địa phương thì được trả lời đang chờ áp giá.Tương tự, ông Trúc, ông Lê Văn Tâm đang chật vật với nghề nuôi tôm cho hay:“Nghe nói Vedan bồi thường chứ có thấy đồng bạc nào đâu!”.
 |
| Nông dân Lê Văn Tâm (ấp Bà Trường, xã Phước An, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai) nói: “Tôi nghe Vedan bồi thường nhưng chưa thấy được đồng bạc nào” - Ảnh: Hoàng Thạch Vân |
Tại ấp Bàu Bông (xã Phước An),nhiều người dân sống bằng nghề đánh bắt rất bức xúc khi nhắc đến chuyện chờ nhậntiền bồi thường. Ông Đặng Văn Bình cho hay: “Nghe nói giữa tháng 11-2010 mới cótiền cho dân, ai cũng muốn có tiền để trả nợ nần, tính toán chuyện làm ăn nhưngchờ hoài chưa thấy tiền”. Ông Nguyễn Việt Lâm, chủ tịch Hội Nông dân xã PhướcAn, cho biết: “Thực tế bà con nông dân có tìm đến hội. Chúng tôi cũng giải thíchhiện nay tỉnh và huyện đang tính toán cách áp giá cho từng loại hình nuôi trồng,đánh bắt. Chắc chắn trước tết âm lịch bà con sẽ nhận được tiền!”.
Còn tại xã LongThọ, huyện Nhơn Trạch, ông Lưu Văn Nghề - chủ tịch Hội Nông dân xã - cho biếtviệc rà soát danh sách hộ bị thiệt hại đã xong nhưng khi thử áp giá cho từng hộđánh bắt, nuôi trồng thủy sản theo ba vùng ô nhiễm (đặc biệt nghiêm trọng,nghiêm trọng và vùng ô nhiễm) như cách tính của Viện Môi trường - tài nguyên xảyra sự chênh lệch quá lớn giữa địa bàn xã với xã Phước An.
Theo đó, huyện NhơnTrạch chỉ có hai xã Long Thọ và Phước An được bồi thường thiệt hại với tổng sốtiền đợt 1 là 45 tỉ đồng, nếu tính theo ba vùng ô nhiễm thì Phước An chiếm hơn40 tỉ đồng, Long Thọ chỉ còn chừng 5 tỉ đồng. Vì vậy việc áp giá bồi thường đangđược tính theo một phương án khác để tiền bồi thường sẽ đến tay người dân trongtháng 12-2010.
Nhiều nông dân ởhuyện Cần Giờ, TP.HCM cũng trong tình cảnh tương tự. Ông Bùi Văn Khành, nhà ở ấpThạnh Hòa, cho biết gia đình ông có tên trong danh sách được bồi thường nhưnghiện vẫn mong ngóng từng giờ. Theo ông Khành, sau khi cơ quan chức năng công bốdanh sách chi trả hồi cuối tháng 8 thì phát sinh khiếu nại, việc chi trả bị áchlại chờ xác minh. “Có người hồi kê khai và viết đơn kiện Vedan không rành chữnghĩa, mượn đơn rồi viết theo mẫu, giờ té ngửa ra do thiệt hại nhiều mà kê khaiít” - ông Khành kể.
Mệt phờvới giải quyết khiếu nại
UBND huyện Cần Giờđã niêm yết (lần 1) danh sách các hộ được chi trả để người dân cho ý kiến. Vàgần như ngay lập tức, hàng chục hộ dân đã tìm đến Hội Nông dân Cần Giờ, Hội Nôngdân TP.HCM khiếu nại rằng mình cũng thuộc diện phải được bồi thường. Đây lànhững hộ có hộ khẩu tại Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và trong quá trình thống kêthiệt hại để đàm phán với Vedan các hộ này không kê khai, cũng không có ủy quyềncho các cá nhân đại diện đòi quyền lợi, nên Hội Nông dân TP.HCM không xem xét vàhướng dẫn họ trở về địa phương nơi cư trú nhờ hỗ trợ.
Ngay cả những hộ cótên trong danh sách được bồi thường cũng phát sinh khiếu nại vì cho rằng diệntích, thời gian bị ảnh hưởng của nhiều hộ chưa chính xác, cơ quan chức năng địaphương phải thẩm tra, xác minh lại. Ông Phan Văn Phận, chủ tịch Hội Nông dânhuyện Cần Giờ, cho biết để bảo đảm việc chi trả chính xác, huyện phải huy độngcán bộ, chuyên viên đến từng xã, tiếp xúc từng người dân rồi căn cứ trên hồ sơ,xác minh trên thực địa nên mất rất nhiều thời gian, công sức.
Theo ông Nguyễn VănNgẫu - chủ tịch Hội Nông dân huyện Long Thành (Đồng Nai), tiền bồi thường đợt 1của Vedan sẽ được chi trả và đến tay người dân vào cuối tháng 12-2010. Ông Ngẫunói sở dĩ chậm hơn so với kế hoạch vì phải xác minh từng trường hợp làm nghềđánh bắt thủy sản bị thiệt hại mất rất nhiều thời gian. Riêng đối với những hộdân nuôi trồng có diện tích, thửa đất thì có dễ dàng hơn nhưng cũng đang đượcniêm yết để xem người dân có thắc mắc hay không.
Một cán bộ có tráchnhiệm ở Đồng Nai xác nhận với số tiền mà Vedan bồi thường đợt 1 (huyện LongThành 15 tỉ đồng, Nhơn Trạch 45 tỉ đồng) dựa trên ba vùng ô nhiễm thì có sựchênh lệch rất lớn khi thử tính toán áp giá. “Vì vậy chủ trương của tỉnh ĐồngNai đang tính theo hướng áp giá hệ số bồi thường cho từng loại hình và tiếp tụclấy ý kiến dân trước khi áp giá chứ không phải bồi thường cho từng vùng ô nhiễmnhư trước đây” - vị này nói.
Phó chủ tịch UBNDtỉnh Đồng Nai Ao Văn Thinh nói tỉnh đang thử áp giá theo tiêu chí diện tích,hình thức nuôi (thâm canh, bán thâm canh, quảng canh), sau đó chờ xem ý kiến củadân rồi mới chi trả.
Chưa quyếtđược
Ông Đoàn Văn Sơn,phó chủ tịch UBND huyện Cần Giờ, cho biết hiện huyện đã chốt danh sách đợt 2những hộ dân đủ điều kiện nhận tiền bồi thường và triển khai niêm yết tại UBNDcác xã. Kết quả thẩm tra cho thấy có một số trường hợp trong quá trình kê khaitrước đây có sự chồng lấn về thời gian, diện tích bị thiệt hại nên phải điềuchỉnh hoặc loại ra khỏi danh sách.
Trong khi đó, cónhững trường hợp ở thời điểm kê khai thiệt hại người dân đã bỏ đi làm xa khôngvề kịp, hoặc vì không biết chữ và ngán ngại chuyện kiện cáo mà không tham giađòi Vedan bồi thường cũng có khả năng được xem xét chi trả.
Chiều 16-11, ôngTrần Văn Cường, phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, cho biết ban chỉ huy thống kê thiệt hại đang tính toán, tìm cácphương án chia tiền bồi thường của Vedan cho nông dân bốn xã của huyện TânThành.
Theo phương án banđầu, xã Mỹ Xuân thiệt hại 77% được phân chia 32 tỉ đồng, thị trấn Phú Mỹ thiệthại hơn 26% được nhận 9 tỉ đồng, còn hai xã Tân Phước và Phước Hòa lần lượt đượcnhận 7,2 tỉ đồng và 4,9 tỉ đồng với tỉ lệ thiệt hại gần 9%. Nhiều hộ nông dân ởhai xã Phước Hòa, Tân Phước không đồng tình và làm đơn đề nghị tính toán lại,bởi tiền chênh lệch giữa hai xã này với xã Mỹ Xuân lên tới chín lần.
Ngày 12-11, Ban chỉhuy thống kê thiệt hại kinh tế và môi trường tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Ban chỉ đạohuyện Tân Thành cùng chính quyền xã và đại diện các hộ dân đã họp bàn để tìmphương án trình UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu quyết định. Một lãnh đạo của phòngnông nghiệp huyện Tân Thành cho biết hiện có hai phương án chia tiền bồi thườngcủa Vedan được xem là khả thi và dễ chấp nhận.
Phương án thứ nhất,lần lượt từ Mỹ Xuân - Phú Mỹ - Phước Hòa - Tân Phước, mỗi xã cách nhau 10% tiềnchênh lệch, theo hướng giảm dần. Phương án thứ hai, số tiền Vedan bồi thường(hơn 53,6 tỉ đồng) tương đương 24,7% con số thiệt hại đã được thống kê, thẩm tra(hơn 216 tỉ đồng), như vậy mỗi hộ dân sẽ chia bằng cách lấy số tiền kê khaithiệt hại được niêm yết công khai trước đây nhân với tỉ lệ 24,7%. Chia tiền theophương án nào thì đến nay vẫn chưa có quyết định cụ thể.
Theo NguyễnTriều - Hà Mi - Đông Hà
VTC News
