Xăng dầu trong nước: Bớt thuế, phí để giảm giá

Giá dầu thô thế giới tiếp tụclao dốc, hiện ở mức 80-82 USD/thùng. Giá xăng A92 tại Singapore từ khoảng 127USD/thùng ngày 1-8 xuống còn 113,43 USD/thùng ngày 10-8.

Thế nhưng cơ chế điều hành giáxăng dầu quá cứng nhắc và thiếu minh bạch đã làm chậm tiến độ giảm giá trongnước.

Các chuyên gia cho rằng điều hànhgiá xăng dầu phải hài hòa lợi ích người tiêu dùng, Nhà nước và doanh nghiệp,linh hoạt xử lý giá bán trong bối cảnh giá thế giới giảm từng ngày.

Gánh quá nhiều loại phí, thuế

Theo quy luật thị trường, giáxăng dầu thành phẩm luôn biến động theo giá dầu thô thế giới. Hiện giá dầu thôgiao dịch tại Mỹ và Anh đã giảm tới trên 20-22 USD/thùng so với cuối tháng3-2011, thời điểm xăng A92 trong nước bắt đầu được bán với giá 21.300 đồng/lít. 

Tại thị trường nhập khẩu chínhcủa VN là Singapore, giá xăng A92 diễn biến cùng chiều với giá dầu thô thế giới.Từ đầu tháng 8 đến nay, giá xăng A92 đã giảm gần 13,6 USD/thùng. Với mức giảmnày, mỗi lít xăng nhập khẩu giảm được 1.780 đồng. Nếu so với thời điểm giá xăngtrong nước tăng lên 21.300 đồng/lít, mức giá xăng A92 nhập khẩu cũng đã giảm5,28 USD/thùng. Tuy nhiên, giá bán lẻ vẫn được giữ nguyên 21.300 đồng/lít.

Các chuyên gia cho rằng điều hành giá xăng dầu cần hài hòa lợi ích Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Trong ảnh: Người dân đổ xăng tại một cửa hàng xăng dầu ở Q.3, TP.HCM (Ảnh: Minh Đức)

Các đầu mối nhập khẩu xăng dầukhẳng định theo quy định của Bộ Tài chính, giá cơ sở được tính theo mức giá nhậpkhẩu trung bình 30 ngày. Dù từ đầu tháng 8-2011 đến nay giá nhập khẩu đã giảm,doanh nghiệp đã có lời nhưng theo mức 30 ngày thì vẫn lỗ 400-500 đồng/lít xăngdầu tùy loại. Doanh nghiệp lý giải giá nhập khẩu hiện nay có giảm sâu vẫn phảichờ bao giờ giá cơ sở theo mức trung bình 30 ngày thấp hơn giá bán lẻ mới tínhđến phương án giảm.

Nhiều chuyên gia cho rằng do phảichờ giá cơ sở theo giá nhập trung bình 30 ngày đã làm mất cơ hội giảm giá xăngbán lẻ trong nước trong tháng 6. Hiện quy định này cũng cản trở việc điều chỉnhgiá xăng trong nước. Do đó, theo các chuyên gia, khi chưa thể giảm giá bán lẻdựa trên giá cơ sở thì Nhà nước cần xem xét lại một số khoản thuế, phí để chiasẻ khó khăn với người tiêu dùng. 

Cụ thể, mỗi lít xăng A92 tínhtheo giá nhập tại Singapore ngày 10-8 đang phải gánh 5.582 đồng thuế, phí gồmcác khoản: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, phí xăng dầu, lợinhuận định mức, chi phí kinh doanh định mức... Mặt hàng dầu DO đang phải gánh6.100 đồng/lít.

Theo TS Nguyễn Minh Phong - ViệnNghiên cứu kinh tế xã hội Hà Nội, giá xăng bán lẻ đã có thể giảm được, vấn đề làcơ quan điều hành, doanh nghiệp đầu mối có muốn giảm hay không. Với các khoảnthuế, phí hiện nay, nếu Nhà nước linh hoạt, bớt thu thì có thể giảm được giáxăng. Ví dụ, chỉ cần Nhà nước giảm 100 đồng/lít xăng khi thu thuế, phí, doanhnghiệp chia sẻ 100 đồng lợi nhuận trên mỗi lít xăng với người tiêu dùng thì đãcó được 200 đồng/lít để góp vào yếu tố giảm giá bán.

Đặc biệt, các doanh nghiệp đầumối đang dành khoản chiết khấu cho đại lý từ 700-800 đồng/lít xăng cũng có thểxem xét giảm bớt, chia sẻ với người tiêu dùng. Chưa kể giữa tháng 6-2011 khi giánhập khẩu giảm, cơ sở để giảm giá trong nước đã có, nhưng Bộ Tài chính lại đặtvấn đề tăng thu ngân sách nên đã thu 5% thuế nhập khẩu với dầu diesel.

Các loại thuế, phí xăngdầu (tính theo giá xăng nhập khẩu tại Singapore ngày 10-8-2011) Đơn vị tính:đồng/lít

Theo thời điểm thay vì “thờikỳ”

Theo dõi diễn biến giá xăng trongnước từ đầu năm đến nay, ông Nguyễn Minh Phong cho rằng không có lý do gì để giáxăng chỉ tăng mà không giảm, trong khi giá thế giới liên tục biến động. Khi tănggiá xăng lên 21.300 đồng/lít thì giá thế giới rất cao. Nay giá thế giới đã giảmsâu mà giá trong nước vẫn đứng yên. Theo ông Phong, điều hành giá xăng dầu cầnđảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Để giảm giá xăng dầu, ông Ngô TríLong - nguyên phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả - gợi ýcần làm từng bước, trước mắt là giảm bớt thu thuế, phí.

Tiếp đó, doanh nghiệpđầu mối cần xem lại mức chiết khấu cho đại lý. Nhà nước và doanh nghiệp dùngnhững khoản đó để chia sẻ với người tiêu dùng. Liên quan đến việc giá xăng dầuthế giới lao dốc trong khi giá trong nước vẫn giậm chân tại chỗ, ông Ngô TríLong chỉ ra là do cơ chế điều hành giá xăng dầu trong nước có nhiều điểm bấtcập.

“Giá dầu thô, xăng thành phẩmbiến động từng ngày nhưng giá trong nước lại cứ phải chờ 30 ngày. Trong khi giácả nhập khẩu và các yếu tố trong giá bán lẻ thì không minh bạch” - ông Long nói.

Cũng theo ông Long, giá cả phải được điều chỉnh theo giá thị trường. Để giá hằngtuần cũng đã là lâu chứ chưa nói đến 30 ngày. Quan điểm của các chuyên gia kinhtế là điều hành giá xăng dầu phải theo thời điểm chứ không phải theo “thời kỳ”như hiện nay. Nếu cứ giữ cách tính giá theo “thời kỳ” thì sẽ có rất nhiều yếu tốchi phối cản trở việc giảm giá bán lẻ.

Ông Ngô Trí Long còn lưu ý phảixem lại trong điều hành giá xăng dầu là trong giá cơ sở theo cách tính của BộTài chính đã bao gồm 300 đồng/lít lợi nhuận định mức. Tức là ngay trong giá cơsở doanh nghiệp đã có lãi. Giá bán cao hơn giá cơ sở 200 đồng, 300 đồng/lít thìcó nghĩa là doanh nghiệp lời 400-500 đồng/lít. Giá cơ sở bằng giá bán lẻ thìdoanh nghiệp lãi 300 đồng/lít.

Trường hợp giá cơ sở cao hơn giábán lẻ 300 đồng/lít thì mới hòa vốn chứ không lỗ. Do đó, việc kêu lỗ của doanhnghiệp cần phải xem lại. Theo ông Long, về lâu dài phải bỏ cơ chế độc quyềntrong kinh doanh xăng dầu. Như ngành viễn thông, từ khi có cạnh tranh giá cướcchỉ giảm chứ không tăng.

Theo Bạch Hoàn
Tuổi trẻ

TIN LIÊN QUAN