Đơn hàng sản xuất, xuất khẩu (XK) dệt may năm2012 không ổn định. Trong khi các doanh nghiệp (DN) dệt may lớn thở phào vì laođộng trở lại làm việc gần như đầy đủ thời gian sau nghỉ tết, thì DN nhỏ lại ngánngẩm cảnh chờ lao động trở lại.

Lao động bỏ doanh nghiệpnhỏ

Ông Phùng Đình Ngọ, Giám đốc Côngty May Bình Hòa, quy  mô sản xuất khoảng 100 lao động, cho biết, tuy thời giannghỉ tết dài ngày, lao động được nghỉ từ 25 tháng chạp đến mùng 10 tháng giêngmới vào làm trở lại, nhưng chỉ có khoảng 60% số lao động trở lại làm việc. Đâylà điệp khúc hàng năm đối với các DN dệt may và là tình trạng chung của các DNnhỏ.

Xuất khẩu dệt may - Đơn hàng không ổn định
Kiểm tra chất lượng áo veston xuất khẩu. Ảnh: Cao Thăng

Vì là DN nhỏ nên DN khôngthể đáp ứng đủ các điều kiện sản xuất để có thể làm trực tiếp với cácnhà nhập khẩu, khách hàng lớn của nước ngoài. Phần lớn những DN này làmgia công lại cho các DN lớn, nếu làm hàng trực tiếp cũng chỉ làm đơnhàng nhỏ vài ngàn sản phẩm. Ông Ngọ thở dài, vì hạn chế ở chế độ tiềnlương nên những DN nhỏ khó giữ được lao động lâu dài. Vì vậy mà DN nhỏluôn trong tình trạng thiếu lao động.

Khác với những năm trước, tìnhhình lao động trở lại làm việc sau thời gian nghỉ tết tại các DN dệt may lớn kháổn định. Một trong những nguyên nhân thu hút người lao động gắn bó, trở lại làmviệc sau tết chính là tiền lương, chăm sóc người lao động khá chu đáo.

Không chỉ nhận được mức thưởngtết khá hậu hĩnh so với mặt bằng thưởng chung, nhiều DN dệt may lớn tại TPHCMcòn tổ chức xe đưa lao động về quê ăn tết, đón trở lại làm việc; nâng thời giannghỉ tết dài ngày hơn trước đây. Lao động trở lại làm việc đúng ngày còn nhậnđược lì xì 500.000 đồng/người. Đó chính là động lực làm cho người lao động phấnkhởi, gắn bó lâu dài với DN nhiều hơn.

Ghi nhận trong tuần sản xuất đầutiên sau nghỉ tết, tại một số DN lớn, vẫn có vài chục công nhân xin nghỉ làm.Tuy nhiên, chỉ trong vài ngày, DN cũng tuyển đủ công nhân thay thế.

Lo thiếu đơn hàng

Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas)dự báo, năm 2012 sẽ là một năm khó khăn cho sản xuất, XK dệt may. Vitas dự báo,XK dệt may năm 2012 chỉ tăng khoảng 10%-12% so với năm 2011, đạt khoảng 15 tỷUSD. Trước diễn biến phức tạp về kinh tế tại các nước EU, khủng hoảng nợ cônglan rộng ở thị trường XK số 2 của dệt may VN, việc giảm sút tiêu thụ ở thịtrường này là điều đang xảy ra.

Cùng với đó là sự giảm sút đơnđặt hàng từ nhà nhập khẩu, DN dệt may VN cũng phải có hướng chuẩn bị trước chokhó khăn này. Tình trạng khó khăn đang diễn ra đối với những DN có tỷ trọng XKvào thị trường EU lớn. Còn với những DN XK vào Mỹ, Nhật Bản và các thị trườngkhác vẫn còn nhiều lạc quan.

Giải pháp của nhiều DN XK hàngdệt may hiện nay là giảm đơn hàng XK sang EU, chuyển sang làm hàng XK vào Mỹ,Nhật và các nước ASEAN, Hàn Quốc, Nga... Công ty CP SX-TM May Sài Gòn chuyên XKvào EU trước đây đã có kế hoạch điều chỉnh sản xuất cho năm 2012, hiện DN đanggiảm tỷ lệ sản xuất hàng cho EU từ 70% trước đây xuống còn 40%, bù vào đó sẽtăng hàng Mỹ từ 20% lên 40%, tăng hàng Nhật lên 15%.

Trong khi đó, Công ty CP May SàiGòn 3, với sản lượng 50% XK đi Nhật, 30% XK đi Mỹ lại lo không làm nổi trongtháng 2-2012 vì đơn hàng xuất đi Nhật khá nhiều. Hiện nay, đơn hàng “thừa” kháhiếm hoi, phần lớn nhà nhập khẩu giảm sản lượng, không đặt dài hạn như trướcđây. DN dệt may đang lo lắng vì đơn hàng chưa ổn định, đủ đảm bảo để DN yên tâmnhư trước.

Các DN dệt may nhận định, đơnhàng và thị trường đang trong chiều hướng khó khăn, DN và nhà nhập khẩu cũngđang chờ đợi tín hiệu mới từ thị trường. Theo Vitas, năm 2011, hàng dệt may VNXK vào Mỹ đạt 7,1 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2010; vào EU  là 2,4 tỷ USD, tăng25%; vào Nhật tăng 43%, đạt 1,65 tỷ USD.

Theo số liệu trên, dù có sự nguộilạnh của thị trường EU nhưng dấu hiệu ấm dần lên của kinh tế Mỹ thì tình hìnhchung của ngành vẫn chưa đến mức quá khó. Nghỉ tết đến 10 ngày, dù kim ngạch XKcó giảm nhưng đạt 950 triệu USD trong tháng 1-2012 cũng là niềm an ủi cho dệtmay. Ngay như DN nhỏ May Bình Hòa kể trên, hiện tại cũng đã có đơn hàng sản xuấtcho tháng 4, 5-2012.

Ông Lê Đông Triều, Tổng Giám đốcTổng Công ty Dệt may Gia Định cho biết, đơn vị đã đặt ra một số giải pháp chosản xuất, XK năm 2012, theo đó, các đơn vị trong hệ thống tiếp tục làm việc vớicác khách hàng truyền thống để ổn định đơn hàng sản xuất, ngoài ra, cũng sẽ tíchcực mở rộng, tìm kiếm các đối tác từ những thị trường mới; gia tăng tỷ trọng làmhàng FOB (mua đứt, bán đoạn) để tạo chuỗi giá trị gia tăng cao hơn. Các DN dệtmay trong hệ thống, hình thành một nhóm để hỗ trợ nhau trong việc tìm kiếm đơnhàng, thực hiện sản xuất.

Theo SGGP