"Đóng góp của công tác bình ổn giá trong thángTết là hạn chế. Tỷ trọng của hàng hóa bình ổn so với tỷ trọng hàng hóa nóichung là không cao. Cái đáng quan tâm nhất trong tháng Tết là sức mua củangười dân đã giảm mạnh, đấy mới là điều đáng suy nghĩ” – chuyên gia kinh tếcao cấp Lê Đăng Doanh khẳng định khi nhìn lại công tác bình ổn giá tháng TếtNhâm Thìn.


Mũi dùi chĩakhông đúng hướng


Ông Lê Đăng Doanh nói, vì chưa rõ tỷ trọng hàng hóa bình ổn trong tháng Tếtlà bao nhiêu. Doanh số bán hàng bình ổn so với doanh số bán hàng chung cũngchưa biết. Đặt trong so sánh, chỉ số giá tiêu dùng thấp, nhất là hai đầu tàukinh tế Hà Nội và Hồ Chí Minh tức tăng dưới 1% rõ ràng là có mâu thuẫn.

Các cơ quan nhà nước cho rằng, chỉ số giá tiêu dùng tháng Tết thấp có côngcủa chương trình bình ổn giá, cân bằng cung cầu. Nhưng lại chưa kể đến phầnđóng góp quan trọng nhất là sức mua giảm. Theo báo cáo của Tổng cục Thốngkê, sức mua một một số mặt hàng giảm mạnh so với những năm trước đấy mới làđiều đáng để suy nghĩ. "Phần lớn siêu thị lao đao, họ gặp khó khăn buộc giảmgiá, khuyến mãi nhưng hàng vẫn không bán được” – ông Doanh nói. Đứng ở gócnhìn khác, ông Vũ Vĩnh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội cũng khẳngđịnh, "giá đã cao rồi thì bình ổn có tác dụng gì”.
 
Bình ổn giá tháng Tết: Mũi dùi chĩa không đúng hướng
Nhiều siêu thị buộc phải giảm giá, khuyến mãi nhưng hàng vẫn không bán được (Ảnh minh họa)

Sức mua giảm, mức lưu chuyển hàng hóatrên địa bàn Hà Nội chỉ tăng 2,4%. Việc đánh giá "công tác bình ổn trênđịa bàn Thủ đô đã phát huy tác dụng” là quá lạc quan. Do vậy, chỉ số giátiêu dùng chỉ tăng dưới 1% không hề có tác động của chủ quan mà là dokhách quan. Không phải do nỗ lực kiềm chế lạm phát mà là do sức muagiảm.

Ông Phú phân tích, ba cái tết: Noel, Dương lịch, và Tết Nguyên đán gầnnhau, một hũ gạo phải chia ba là điều đương nhiên. "Riêng dầu ăn là cóbình ổn. Nhưng bình ổn thủy hải sản đông lạnh thì không nên. Công tácbình ổn đã chĩa mũi dùi không đúng hướng. Thử hỏi Tết thì ai ăn mực, ănngao”? Thêm nữa bằng chứng rõ nhất cho công tác bình ổn chưa đạt hiệuquả là quy luật giá trước và sau Tết tăng cao đã trở thành kinh niên.Trước Tết giá thịt bò lên 400.000 đồng/kg, sau Tết mỗi bát phở có giá50.000 đồng. Riêng Hà Nội dành 475 tỷ đồng để dự trữ, bán hàng bình ổn.Cứ cho là doanh nghiệp quay vòng tốt thành 800 tỷ đồng. 800 tỷ so với24.000 tỷ đồng – tổng mức tiêu thụ trên địa bàn thì chỉ là góc nhỏ. Tỷlệ 1/300 thì tác dụng bao nhiêu. Ngược lại còn nảy ra cơ chế xin cho, cơchế hai giá mà thôi.

Đừng quá lạc quan!

Trước đó, theo Chỉ thị 03/CT-BTC về việc bìnhổn giá trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn và quý I năm 2012, Bộ trưởng BộTài chính Vương Đình Huệ yêu cầu các sở, ban, ngành của địa phương theo dõisát diễn biến cung cầu và tình hình giá cả thị trường nhất là những hànghóa, dịch vụ thiết yếu chủ động đánh giá hiệu quả của các biện pháp vàchương trình bình ổn giá đã và đang thực hiện để tham mưu, trình Uỷ ban nhândân tỉnh quyết định triển khai. Dựa trên nhu cầu thực tế, các doanh nghiệptham gia chương trình bình ổn giá sẽ được vay vốn tạm ứng với lãi suất 0%.Một số mặt hàng tập trung bình ổn dịp Tết là nhóm hàng thực phẩm tươi sống,chế biến, bánh kẹo, mứt, rau xanh, nước giải khát.

Tuy nhiên, nói không có tác dụng gì trong tháng Tết cũng không phải. Mụctiêu chính là phải kéo giá tiêu dùng xuống chứ không phải là bình ổn. Giá đãcao thì giảm 10% cũng không ăn thua gì.

"Nếu như các Sở Công thương cam đoan rằng hàng bình ổn chiếm 60% nhu cầu thịtrường thì khi đó hãy nói tác dụng” – ông Phú nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Tiến Dũng – Giám đốc siêu thị Coopmart Hà Nội cũng đã từng chobiết rằng, công tác bình ổn cũng gặp nhiều khó khăn. Trước bối cảnh tăng giáđầu vào các mặt hàng thiết yếu, giá dịch vụ cũng được điều chỉnh thì doanhnghiệp chỉ có thể kéo dài (trì hoãn) thời gian tăng giá chứ không thể chặnđược việc tăng giá.

Bà Mai Khuê Anh, Giám đốc điều hành Tổng Công ty thương mại Hà Nội Hapro,đơn vị chính tham gia chương trình bình ổn cũng nhìn nhận thẳng thắn, việcbổ sung hàng hóa trong diện bình ổn giá nên tập trung sâu hơn mảng hàng hóacó biến động lớn như dầu ăn, rau xanh. Do đó nên tăng mức vốn vào 3 thángtrước, trong và sau Tết cho các doanh nghiệp. Đấy là cách để giúp doanhnghiệp có thể dự trữ hàng hóa tốt hơn.

Theo Đạiđoàn kết