Ở miền Tây và Campuchia vào mùa khô có rấtnhiều ngọn đồi, gò đất nhấp nhô, cỏ gianh lút gối, khô héo khô hắt, vớiđầy rẫy hang hốc mà họ hàng nhà “tý” sinh tụ.
Vậy nên, thợ săn không cần tốn công xuađuổi, không cần khua chiêng gõ trống cho đàn chuột sợ hãi bò ra khỏihang. Họ chỉ cần mồi lửa.
Cỏ gianh bén lửa thì cháy bùng bùng, nổ lépbép. Lửa cháy đến đâu, chuột bò ra khỏi hang đến đó, cứ chỗ chưa cháy màchạy.
![]() |
Bắt chuột kiểu miền Bắc khá kỳ công. |
Đường cùng của đàn chuột là trong lọp, trongđăng. Thợ săn chỉ việc chờ gò cỏ cháy hết thì lôi từng tên chuột tronglọp bỏ vào lồng. Ruộng lúa gặt hết rồi, lũ chuột kéo hết vào gò cỏgianh, nên có những vụ, thợ săn tóm một lúc cả tạ chuột.
Phương pháp dậm cù cổ xưa của người U Minhvẫn được các thợ săn chuột sử dụng rất hiệu quả. Thiên nhiên, địa hình,đồng ruộng, khí hậu ở Campuchia khá giống với vùng sông nước Cửu Longnên phương pháp dậm cù bắt chuột vẫn áp dụng được ở đất nước này.
Chừng năm mười người chạy vòng quanh một đámlúa hay cỏ, đạp nhẹp xuống, càng lúc càng nhỏ vòng lại. Sau cùng, cù chỉcòn bằng cái nia, chuột quay đầu vào giữa, lòi cả trăm cái đuôi rangoài. Người ta nắm đuôi từng chú bỏ vào giỏ rất đơn giản.
![]() |
Chuột từ khắp đất nước Campuchia đổ về Chạy Thum. |
Bọn chuột nổi tiếng thông minh, lanh lợi,nhưng khi thợ săn dùng phương pháp dậm cù, chúng trở nên vô cùng tộinghiệp, sợ rúm ró, cứ cắm đầu một chỗ và chổng đuôi ra chờ chết.
Những phương pháp trên chỉ áp dụng được vàomùa khô. Đến mùa nước nổi, thợ săn chuột lại dùng phương pháp khác, đơngiản hơn.
Mùa nước nổi, họ hàng nhà chuột kéo cả đànlên ngọn chàm “hùng cứ” và… chờ chết. Các cô gái ở ấp Chạy Thum dắt chó,cưỡi xuồng và dùng chỉa đâm rất siêu.
![]() |
Cảnh làm chuột ở Chạy Thum. |
Đàn chuột nháo nhác trên ngọn chàm cứ rụngnhư sung. Con nào cố thủ trên cây thì trúng chỉa, “mở đường máu” bằngcách lao xuống nước thì rơi vào mõm chó. Đàn chó săn được huấn luyệnthành những “vận động viên bơi lội” siêu hạng. Đố tên chuột nào nhảyxuống nước mà thoát được.
Mùa nước nổi, các thiếu nữ miệt vườn cưỡithuyền đi một ngày đã chở về có khi cả tạ chuột.
Và cứ thế, những đoàn thợ săn chuột miệt màitỏa đi khắp xứ Nam Vang. Ở đâu chuột sống thành đàn, thành bầy, gây hạikhủng khiếp nhất thì họ có mặt.
Những chiếc xe tải chở thợ săn đến tận PhnômPênh, cách ấp Chạy Thum (Kandal, Campuchia, biên giới An Giang) những200km để săn chuột. Họ đi từ tờ mờ sớm hôm trước, tối hôm sau đã về vớilặc lè một xe chuột.
![]() |
Từ khi có cái ấp kỳ lạ này, hàng ngànnông dân Campuchia có thêm một nghề mới, đó là nghề săn chuột. Nghề sănchuột quanh năm suốt tháng, không lúc nào sợ tắc đầu ra.
Các cư dân Việt sắm bẫy cho nông dânCampuchia, hướng dẫn họ cách săn chuột để bán cho mình.
Chuột được thịt hoàn toàn bằng cách thủcông. Hàng trăm người, như thợ chuyên nghiệp, dùng dao loại bỏ đầu và tứchi, rạch bụng, lột da, bóc ruột. Mọi công đoạn từ đập chết đến thànhphẩm chỉ mất nửa phút đã xong một con.
Trông các cô gái vùng sông nước này làm thịtchuột mà đôi tay mềm dẻo, thoăn thoắt cứ như đang múa. Mọi sản phẩm từchuột đều không bỏ đi thứ gì và được nhập hết về Việt Nam. Thịt chongười ăn. Người ăn không hết thì nuôi rắn, cá sấu. Da, nội tạng, đầudùng làm nguyên liệu nuôi cá tra và cá ba sa.
![]() |
Chuột cống nhum là món đặc sản của miền Tây. |
Bình quân mỗi ngày có khoảng 3 đến 5 tấnthịt chuột được đưa từ khắp đất nước Campuchia về ấp Chạy Thum.
Chuột được ướp đá, đóng thành từng thùngchuyển xuống thuyền vượt sông Bình Di sang Việt Nam mà chẳng qua trạmkiểm soát, kiểm dịch nào.
Sản phẩm từ chuột tiếp tục được đám lái buônđưa đi khắp các ngả đường đất nước. Trong đó, khoảng 50% lượng sản phẩm(cả chuột ướp đá và chuột sống) được chở lên TP. Hồ Chí Minh rồi tỏa đicác tỉnh thành lân cận như Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Vũng Tàu...đáp ứng cho những quán nhậu và các cơ sở nuôi rắn, cá sấu và những loàithú ăn thịt khác.
![]() |
Lang thang ở ấp thịt chuột của người Việt ởngoài biên ải này, tôi còn được người dân hướng dẫn cho cách chế biếnchuột thành cả trăm món đặc sản. Trong số đó, có một món có tên khá hàiước là “trinh nữ kén chồng”.
Để làm món này, người ta phải chọn những conchuột cái còn… trinh (không biết họ xem kiểu gì). Sau khi lột da, bỏruột, tứ chi, đầu và thân chuột được ướp gia vị rồi cho nấm mèo, thịt bachỉ, gan, đậu xanh để nguyên vỏ… nhồi vào bụng chuột và khâu lại.
Con chuột được chiên vàng, tiếp tục cho vàonồi đất, đổ nước dừa tươi lấp xấp nấu cho đến khi sền sệt thì ăn được.
Món chuột “trinh nữ kén chồng” thơm và béongậy. Để thưởng thức trọn vẹn mùi vị quyến rũ của nó nên cắt ngang con,nhai thư thả kèm với rau răm.
![]() |
Người dân trong ấp Chạy Thum còn có một bàithuốc chữa lang ben, lác rất đơn giản với món thịt chuột cống lang, chếbiến tùy thích và chỉ cần… ăn là khỏi.
Các nhà hàng ở TP Hồ Chí Minh, Vũng Tàuthường cho người vượt mấy trăm cây số đến tận Chạy Thum đặt mua chuộtcống nhum với giá từ 2 đến 3 trăm ngàn một ký.
Món chuột cống nhum ngon không kém gì đặcsản chuột rừng ở Hòa Bình, ngon hơn cả thịt dúi (con dúi rất giống conchuột, sống trong rừng), vì tôi đã được thưởng thức một lần ở bến NinhKiều, Cần Thơ.
Thịt chuột cống nhum thơm như thịt gà, nhưngngọt và đằm hơn. Người dân ở đây kể rằng, họ còn đánh cả tiết canh chuộtcống nhum và… ngon phải biết. Tuy nhiên, ở đồng ruộng Việt Nam giốngchuột này rất hiếm, nó chỉ có nhiều ở Campuchia.
Lang thang ở ấp chuột Chạy Thum của ngườiViệt bên đất Campuchia, tôi được nghe mấy cô gái hoàn lương, bỏ nhà thổđi làm nghề mổ chuột kể về món ăn sâm thử trong các nhà hàng ở PhnômPênh mà các cô có dịp được thưởng thức cùng với các đại gia.
![]() |
Truy tìm hang hốc để tát nước bắt chuột ở Thái Bình. |
Người ta bắt những con chuột bao tử mới sinhcho vào lồng kính đặc biệt và nuôi nó bằng sâm hảo hạng. Khi con chuộtnày lớn lên đẻ con, người ta lại bắt ngay những con mới sinh ấy và nuôibằng chế độ như vậy.
Con chuột bao tử đời thứ ba chính là món sâmthử. Món này được coi là tinh hoa ẩm thực phương Đông, bởi nó kết hợpgiữa “thập toàn đại bổ” của sâm và cái tinh ranh, khôn ngoan của giốngchuột.
Đấy là các ông chủ nhà hàng giới thiệu vớithực khách như vậy, chứ các cô phục vụ biết thừa rằng, họ toàn tóm chuộtbao tử ở ngoài đồng về làm món sâm thử.
Cũng theo mấy cô gái miệt vườn, khách hàngthưởng thức món sâm thử trong các nhà hàng ở Phnôm Pênh chủ yếu là ngườiViệt Nam, Trung Quốc và Hàn Quốc.
Người phục vụ bắt con chuột bao tử còn đỏhon hỏn đặt lên chiếc đĩa sứ trắng. Thực khách cầm nĩa xiên thẳng vàolưng con chuột đang ngoai ngoải. Một dòng máu đỏ tươi phun ra. Thựckhách đưa món tinh hoa ấy lên miệng nhai chậm rãi như thể đang tận hưởngcái tinh túy của đất trời lắng đọng trong mình con chuột được nuôi mấyđời chỉ bằng thứ sâm thượng hạng.
Trông các thực khách nhai con chuột đỏ hỏn,các em phục vụ phải rú lên kinh khiếp. Tất nhiên, các em rú lên khôngphải vì sợ, bởi các em đã nhìn cảnh đó đến cả ngàn lần rồi. Các em hétcàng to, càng tỏ ra sợ hãi, thì thực khách càng khoái trá và bo nhiềuhơn…
TheoVTC News