Chuyện ly kỳ của vị doanh nhân từng lĩnh án tử

Ngày 13/10 hằng nămlà một ngày ý nghĩa với hầu hết doanh nhân Việt Nam, là ngày họ ngập tràntrong hoa và những lời chúc tụng, tôn vinh. Nhưng có một doanh nhân, cứ mỗikhi nhớ về ngày này là ông lại nghĩ đến nước mắt, khổ đau và tuyệt vọng đãphải trải qua.

TIN LIÊN QUAN

Có lẽ không ai còn xa lạ vớicái tên Lê Minh Hải, hay còn gọi là Hải Robert, tử tù trong vụ án Tamexconổi tiếng năm 1995. Nhưng sau đó, ông may mắn thoát án tử hình. Hiện, ông làTổng giám đốc Vinashin Vũng Tàu, kiêm phó chủ tịch Công ty CP đóng tàu vàdịch vụ dầu khí Vũng Tàu (Vung Tau Shipyard Corporation).

"Lên thác xuống ghềnh"

Đài Truyền hình TP HCM đang công chiếu bộ phim nói về cuộc đời vị doanh nhânnày với tựa đề “Tôi - Hải Robert” trên kênh HTV7. Lê Minh Hải cho biết, ôngđã xem trọn 10 tập phim và có cảm giác như bộ phim đã tâm sự được một phầnnhỏ trong cuộc đời đầy chông gai và gian truân của mình. Lê Minh Hải sinh ratại miền giáp ranh giữa Cần Thơ và Vĩnh Long, là con một của ông Lê Minh Đức– Anh hùng lao động đầu tiên của Việt Nam.

Ông theo gia đình tập kết ra Bắc năm 1954. Suốt thời gian học tiểu học vàphổ thông, Lê Minh Hải luôn là học sinh giỏi toán, không có đối thủ tronglớp và trường học. Ông là 1 trong 20 người điểm cao được Bộ trưởng Bộ Quốcphòng Tạ Quang Bửu lúc bây giờ mời gặp và cho chọn ngành nghề, cũng như nướcđi du học. Năm 1970 – 1976, Lê Minh Hải du học ở Liên Xô (cũ ) về ngành hànghải. Về nước, ông là thủy thủ tàu viễn dương, rồi máy trưởng tàu biển. Tháng9/1989, trong cuộc thi tuyển giám đốc đầu tiên và duy nhất thời bao cấp củanước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, ông đã trúng tuyển.

Dù phong cách ăn mặc "bụi bặm" với jeans và mũ cao bồi, nhưng ở Hải Robert luôn toát lên phong thái lịch lãm.

Nhưng vào năm 1982, khi LêMinh Hải đang làm việc trên tàu Định An 20, viên quản trị trưởng tàu bỗngnhiên bị điên nên đốt tàu. Ở cương vị máy trưởng, ông là người cuối cùng rờibuồng máy trong bộ đồ chống cháy nhưng vẫn phải liên đới chịu trách nhiệmtrước cái chết và bị thương của một số thủy thủ trong vụ cháy nên phải đi tù6 tháng. Sau khi ra tù, ông vẫn làm máy trưởng và năm 1989 trở thành giámđốc Nhà máy Sửa chữa tàu biển Sài Gòn sau đợt thi tuyển giám đốc đầu tiêncủa Việt Nam.

Lần thứ ba bị dính đến vòng lao lý và cũng là lần nặng nề nhất là vụ bán đấtcho Phạm Huy Phước trong vụ án Tamexco. Lê Minh Hải bị kết án tử hình vàođúng thứ 6, ngày 13/10/1995. Ông Lê Minh Đức, Anh hùng lao động, cha của LêMinh Hải đã viết đơn lên Chủ tịch nước xin chết thay con, bên cạnh đó là hơn300 chữ ký của cán bộ, công nhân viên Nhà máy sửa chữa tàu biển Sài Gòn (nơitrước đây Lê Minh Hải làm giám đốc). Chủ tịch nước Lê Đức Anh đã ký quyếtđịnh giảm hình phạt cho Lê Minh Hải từ tử hình xuống án chung thân. Nhờ cảitạo, lao động tốt, Lê Minh Hải được trả tự do vào ngày 2/9/2005, sau 10 nămbị ngồi tù.

Quý ông “galant”

Nhắc đến Hải Robert, người ra nghĩ ngay đến hình bóng một người lữ hành kỳdị, nhưng từ con người ấy luôn toát lên cái phong thái lịch lãm và đặc biệtluôn galant với phụ nữ, cảm thông với những người khốn khó, dù ở bất kỳ hoàncảnh nào, kể cả trong lao tù.

Người ta đồn Hải Robert có tới 15 bộ quần áo jeans và 6 chiếc mũ cao bồi đềumua ở nước ngoài. Ông chỉ thích mặc quần jeans, áo phông. Hồi trước khi vàotù năm 1995, ông cao lớn, nặng 84 kg và luôn dùng đồ hiệu. Trông ông khôngkhác nào một “tay chơi quý tộc” khi đi ô tô đẹp, xài đồng hồ đắt tiền hiệuRolex, rượu ngon, thuê hẳn thư ký là người Nga… Sau 10 năm tù đày, giờ ôngsụt mất 15 kg, rắn chắc lỳ lợm, trông rõ nét người đàn ông bụi đời quý tộc,phong trần nhưng rất cương nghị. Cộng thêm bộ râu quai nón càng làm tăng vẻ“manly” (đàn ông).

Có lẽ Hải Robert là tử tù được nhiều người xin tha nhất. Ngoài hơn 300 côngnhân viên cùng ký tên còn có các bạn bè cùng du học Liên xô cũ 1970 ký xinvà hơn 20 người Nga và các công ty Nga xin cho ông được sống. Trong thờigian làm giám đốc, ông không đuổi một công nhân nào và luôn động viên họ, aimuốn nghỉ thì sẽ được bù dắp xứng đáng. Có một câu chuyện mà mọi công nhân ởNhà máy sửa chữa tàu biển Sài Gòn vẫn nhớ, đó là một công nhân sửa chữa ô tôxong lái thử và lao xuống ụ tàu, theo quy định của nhà máy thì giám đốc Hảiphải ký quyết định kỷ luật và đuổi việc công nhân này. Nhưng ông nói “anhhãy đi tìm việc trong 3 tháng, có ai nhận thì tốt, còn không thì quay lại,tôi vẫn đón nhận anh”. Sau đó, anh công nhân này quay lại và trở thành mộtcông nhân tay nghề rất giỏi.

Trong hơn 10 năm Hải Robert ở tù, có hơn 600 đoàn lên thăm ông, từ gia đình,cơ quan, bạn bè, kể cả những người bạn và đối tác người Nga. Ngoài ra, cónhiều người hàng năm vẫn đều đặn lên thăm hỏi ông, động viên và hy vọng ôngsớm quay lại với xã hội. Trong thời gian hai lần tù đày bị qua rất nhiều nơinhưng ông luôn là thủ lĩnh của những người tù. Họ tự tôn ông là đại ca, bởiông có tướng hình lỳ lợm, không sợ sệt ai, bản lĩnh, lại biết võ nghệ, cótri thức. Đối với cán bộ coi tù, ông luôn giữ nhân cách của mình, không khúmnúm hay nịnh bợ.

Thời gian ở tù, ông đã nuôi đà điểu đến lúc ra về phát triển thành hơn 50con và để lại cho 1 người ở Xuân Lộc tiếp tục nuôi và phát triển thành trangtrại nhỏ. Ông nuôi cá khoán mỗi năm 2 tấn. Ngoài ra, ông còn tham gia cày củhơn 200 ha đất rừng ở Trà Tàu, cày hơn 1000 ha đất để trồng cây cho trại.Trong thời gian ở tù, Hải Robert đã đóng góp rất nhiều cho trại nên vào nămcuối ông được giam lỏng ra ngoài, có trang trại nuôi đà điểu, nuôi cá, vịt,gà và ông làm 1 nhà lục giác bằng gỗ cây, mọi người lên thăm ông và ăn uốngở đó như 1 cuộc đi du lịch trong tù.

Gian nan làm lại cuộc đời

Khi ra tù vào năm 2005, việc đầu tiên Hải Robert làm là về xin lỗi bố mẹ,ông bà, vợ con, tổ tiên vì những gì ông làm đã gây liên lụy và đau khổ chomọi người. Sau đó, ông ăn bữa cơm đầu tiên với gia đình sau 10 năm xa cách.Rồi ông làm các thủ tục đề trở lại một công dân bình thường (như hộkhẩu, chứng minh thư…), nhờ con trai đứng tên mở công ty và sau 6tháng thì lập công ty và tiếp tục thực hiện các công việc màtrước đây ông đã làm, đồng thời tìm hướng đi mới mẻ, mạo hiểm trongcông việc.

Suốt bao nhiêu năm làm việc, từ trước khi vào tù cho tới sau này, Hải Robert chưa một ngày nghỉ phép

Dường như những khó khăn,gian truân chưa bao giờ tha cho Hải Robert. Bên cạnh việc nuôi cá tầm, ôngtiếp tục kế hoạch mua ụ nổi từ Nga về Việt Nam. Song “tai nạn” lại bắt đầutừ đây. Dưới tư cách pháp nhân Chủ tịch HĐQT của Vinashin Vũng Tàu, Hải đãcùng người Nga mua 1 ụ nổi từ Vladivostok về. Ngày 22/6/2006 đoàn rời Nga,đi đến Đài Loan, gặp siêu bão Billis ngày 14/7/2006, ụ nổi bị chìm. Mặc dùmua bảo hiểm 110% của Công ty bảo hiểm Bảo Minh nhưng Bảo Minh vẫn không đềnbù. Cực chẳng đã, Hải đã cùng một công ty của Nga gửi đơn lên tòa án London,Anh. Ngày 19/10/2010 vừa qua, vụ án mới được đưa ra xét xử. Theo đó, Tòa ánTư pháp Tối cao, Tòa án Thương mại Luân Đôn đã tuyên án phần thắng thuộc vềVinashin Vũng Tàu Việt Nam và một công ty khác của Nga, buộc Bảo Minh phảibồi thường tổng số tiền là 8.388.600 USD. Hải Robert cho biết, ông có dựđịnh đòi lại đất của mình ở Vũng Tàu để làm dự án Khu đô thịsinh thái bắc Phước Thắng cho những người Liên Xô cũ - để lấy lạimột "đồng" danh dự.

Hải Robert tâm sự, ông thiếu nhất hai thứ trên đời để làm việc. Một làthời gian, vì ông đã già do ngồi tù lâu quá nên quỹ thời gian cònlại quá ít, mặc dù ông luôn cảm giác như đang ở tuổi 30 và làm việckhông mệt mỏi. Hai là tiền mặt để thực hiện dự án lớn. Ông rấtcần những người có năng lực tài chính và kiến thức muốn cộng tác làm các dựán lớn, hữu ích cho xã hội.

Hải Robert may mắn có được người vợ tảo tần, chung thủy và 2 đứa con ngoanhiền, tài năng. Thời gian chịu án phạt tù, vợ ông, chị Nguyễn Thanh Hồng đãphải nghỉ dạy học, tần tảo chạy chợ để nuôi con và theo chăm nuôi chồng ởtrại. Hiện nay, hai con trai của ông, một đang học ở Mỹ, đi theo con đườngkhoa học, còn một đã tốt nghiệp Quản trị kinh doanh ở Mỹ và sẽ vềlàm việc cùng ông tại Myanmar (vì theo Hải Robert đây là một đấtnước còn nhiều bí ẩn và đầy tiềm năng). Còn ở Việt Nam, Hải Robertvẫn miệt mài lao động để làm điểm tựa cho hai con mình thực hiệnnhững gì ông mơ ước, mà không làm được vì rất nhiều lý do.

Ông cho hay, suốt bao nhiêu năm làm việc, từ trước khi vào tù cho tới saunày, ông chưa một ngày nghỉ phép. Ông nói rằng, thời gian 10 năm trong tù làkhoảng thời gian nghỉ phép quá dài của đời ông. Hiện, ông không có thời gianđể chơi thể thao hay giải trí, vì ông muốn tận dụng mọi thời gian cho côngviệc. Ngày trước, lúc trẻ ông chơi bóng bàn, bóng đá, tennis, sau khira tù ông có đi tập golf để rèn luyện một số kỹ năng cho công việc. Nhưng từkhi ụ nổi chìm vào giữa năm 2006 thì không thấy ông xuất hiện ở bãi tập golfbao giờ nữa.

Hải Robert tâm niệm, mọi thứ trên đời nhanh đều tốt nhưng có hai việc cầnchậm là yêu và ăn uống. "Nhưng tôi vẫn không có thời gian để thưởng thức haiviệc đó vì thời gian được sống ở đời là vô cùng quý và tôi đã đối diện vớicái chết nên yêu quý tự do hơn bất cứ ai trên đời này. Vì vậy, tôi đang nỗlực làm lại tất cả chỉ để xin một đồng danh dự cho cuộc đời mộtdoanh nhân", ông nói.

TheoĐất Việt