Những bài học "thương đau" về thuê chuyên gia tư vấn

"Con át chú bài" của doanh nghiệp

Ngày nay, khi doanh nghiệp ngày càng mở rộng các hoạt động về đầu tư, kinhdoanh, sản xuất thì việc thuê chuyên gia tư vấn đã trở thành điều không thểthiếu để doanh nghiệp có thể gặt hái thành công.

Ông Trần Quý Thanh cho biết, Tân Hiệp Phát là một trongnhững tập đoàn đã và đang thuê rất nhiều chuyên gia tư vấn cho các dự áncũng như chiến lược kinh doanh, tiếp thị của doanh nghiệp. ”Tôi cho rằngdoanh nghiệp nào cũng luôn phải giải quyết nhiều vấn đề.

Nếu ai nói công tyhọ không có vấn đề gì, chắc họ sắp đóng cửa vì không chịu cải tiến. Dùng tưvấn vì mình đâu có tài thánh gì mà am hiểu mọi lĩnh vực, khía cạnh, nên mìnhcần chuyên gia có chuyên môn sâu, ngoài ra, họ lại khách quan và độc lập nêndễ giúp mình đi đúng. Có thể nói Tân Hiệp Phát là một trong những tập đoànrất “mặn mà” với việc thuê chuyên gia tư vấn và điều này góp một phần khôngnhỏ vào thành công của chúng tôi hôm nay”, ông Thanh nói.

Theo ông Bùi Tất Thắng, Phó tổng giám đốc Công ty CP địaốc Sài Gòn thương tín (Sacomreal - thuộc Tập đoàn Sacombank), thuê chuyêngia tư vấn là công việc thường xuyên của Sacomreal. Sacomreal từng thuê mộtcông ty tư vấn của nước ngoài lâu dài để phục vụ cho việc triển khai các dựán địa ốc lớn. Ngoài ra, tùy từng nội dung, thời điểm, doanh nghiệp còn thuêchuyên gia tư vấn là những cá nhân hay công ty khác.

Ông Thắng "bật mí", chiphí phải trả cho chuyên gia tư vấn sau mỗi dự án có khi lên đến triệu USD làchuyện bình thường. Chỉ riêng việc thuê một cá nhân tư vấn về hợp đồng pháplý trong thời gian khoảng một tuần, khoản phí phải trả cũng lên tới vài trămnghìn USD. Tuy nhiên, “thả con săn sắt, bắt con cá rô”, theo ông Thắng, đểtối đa hóa tính hiệu quả và lợi nhuận của một dự án, chiến lược thì việc bỏtừng ấy tiền thuê tư vấn cũng là lẽ đương nhiên.

Chuyên gia tư vấn Đỗ Thanh Năm, từng tham gia tư vấn chonhiều công ty lớn, cho rằng, lãnh đạo doanh nghiệp không nên ôm đồm quánhiều việc để rồi “xôi hỏng bỏng không”. Họ cần xác định được điều gì làtrong tầm với của doanh nghiệp và lĩnh vực gì họ phải nhờ đến tư vấn.

Dịch vụ tư vấn được ví như một tấm gương chiếu hậu, có thể soi thấy những điều mà doanh nghiệp không thể tự mình nhìn thấy được (Ảnh minh họa)

Dịch vụ tư vấn được ví như một tấm gương chiếu hậu, có thể soi thấy nhữngđiều mà doanh nghiệp không thể tự mình nhìn thấy được. Và đôi khi, có nhữngcông việc doanh nghiệp làm được nhưng thời gian không cho phép, và họ phảinhờ người khác làm giúp để dồn công sức vào việc suy nghĩ những vấn đề quantrọng hơn.

Cũng theo ông Năm, bất kỳ một quyết định kinh doanh nào cũng gắn liền vớilợi nhuận và rủi ro. Nhà tư vấn không thể loại bỏ hết rủi ro, mà chỉ có thểgiảm nó ở mức tối thiểu.

Không ít tai nạn nghề nghiệp

Tuy rất coi trọng công việc thuê chuyên gia tư vấn nhưngđại diện nhiều doanh nghiệp vẫn không khỏi... ngậm ngùi thừa nhận đã gặpkhông ít sự cố từ đây. Chủ tịch HĐQT Tân Hiệp Phát đến giờ vẫn bùi ngùi khikể lại những “bài học để đời”.

Tân Hiệp Phát đã từng mời những “đại gia” tưvấn nước ngoài khá nổi tiếng và trả lương cao “cắt cổ” cho họ. Thế nhưng họlại “bán lại” hợp đồng cho một bên thứ ba còn quá ít kinh nghiệm. “Nhiềutrường hợp, đích thân tôi đã phải đi xem thực tế ứng dụng dự án ở các nướcxem thực hư ra sao và có không ít lần hú vía vì nếu không xem tận mắt thìchắc chắn ăn “quả lừa”. Có khi tôi còn phải thuê tư vấn để giúp mình tuyểnchọn tư vấn”, ông Thanh nói.

Theo ông Thanh, mỗi khi mời một chuyên gia tư vấn, câuđầu tiên ông thường hỏi họ là “Vì sao tôi phải mời anh tư vấn?”. Nếu họ trảlời thông thì coi như “đầu đã xuôi”. Tuy nhiên, thường những nhà chuyênnghiệp lại ít huênh hoang. Còn những người ít chuyên nghiệp lại “nổ” rất kêu,đưa ra những lời bóng bẩy nhưng khó áp dụng.

Ông Thanh nêu ví dụ, khi Tân Hiệp Phát mời tư vấn triểnkhai hệ thống thông tin quản trị doanh nghiệp (ERP), có 12 nhà cung cấp thamgia đấu thầu nhưng khi tập đoàn đòi hỏi cụ thể hệ thống báo cáo theo dõitiến độ thực hiện, có đến 8 nhà tư vấn lẳng lặng “chuồn”. May mắn, Tân HiệpPhát cũng lựa chọn được một nhà cung cấp phù hợp và đạt được thành công.

Còn một bài học nữa mà vị Chủ tịch HĐQT Tân Hiệp Phátkhông thể quên, đó là trường hợp về bia Laser từng “đình đám” trên báo chímột thời. Ông Thanh kể, hồi đó, Tân Hiệp Phát đã làm chủ được công nghệ sảnxuất bia tươi đóng chai, một sản phẩm độc đáo và chưa từng xuất hiện tạiViệt Nam. Nhà tư vấn thương hiệu cũng đưa ra một slogan rất ấn tượng:“Laser - Đi trước một bước”.

“Tuy nhiên, khi chúng tôi chắc thắng đến nơithì cả Tân Hiệp Phát và phía nhà tư vấn đều không thể lường trước về hợpđồng được giữ bí mật có điều khoản phân phối độc quyền của một đối thủ cạnhtranh. Kết quả là Laser không thể đến được với người tiêu dùng Việt Nam rộngrãi. Qua đây, tôi học được một điều rằng, 99% thắng cũng chưa chắc thắng”,ông Thanh nói.

Còn Phó tổng giám đốc Sacomreal cũng không giấu giếm khichia sẻ kinh nghiệm học được từ việc sử dụng chuyên gia tư vấn cho dự án cănhộ chung cư Belleja ở Quận 7, TP HCM. Dự án này Sacomreal thuê một công tytư vấn xây dựng Tây Ban Nha có văn phòng đại diện tại TP HCM tư vấn về việcthiết kế, kiến trúc.

Tuy nhiên, vì văn hóa và cái nhìn của người Tây Ban Nhavà người Việt về ngôi nhà là khác nhau, điều kiện sống khác nhau nên khicông ty tư vấn đưa ra bản thiết kế hoàn chỉnh, Sacomreal “tá hỏa” vì nhữngkhác biệt của nó. Chẳng hạn, bếp và toilet khá rộng, ban công qua lớn, trongkhi diện tích tổng thể căn hộ chỉ hạn chế.

“Người phương Tây vốn coi trọngkhông gian để nghỉ ngơi, thư giãn, còn người Việt vốn mến khách nên thườngmuốn phòng khách rộng, hơn nữa diện tích ban công lớn họ phải chi tiền nhiềuđể mua căn hộ nên họ không mặn mà”, ông Thắng giải thích.

Từ đó, ông Thắng rút ra kinh nghiệm, dù tin tưởng nănglực của đối tác đến đâu nhưng một khi đã thuê chuyên gia tư vấn nước ngoàithì không thể thiếu được sự cộng tác của một chuyên gia người Việt, để lấpnhững khoảng trống khác biệt giữa hai nước. Đôi khi cố vấn người Việt có thểlà thành viên trong hội đồng quản trị.