Biến tướng shisha: Từ sành điệu đến tệ nạn

Mộtsố nước trên thế giới đã có những nghiên cứu và chế tài riêng cho việc sử dụngshisha nơi công cộng. Còn tại Việt Nam, chúng ta vẫn bỏ ngỏ và shisha “trá hình”đang rất khó kiểm soát.

TIN LIÊN QUAN

Ma túy, cầnsa, tài mà, rượu mạnh hoặc nuốt khói là những “biến tướng” từ việc hút shishavới những tác hại vô cùng nguy hiểm được cảnh báo gần đây.Trong khi người tađang loay hoay với câu hỏi “hại hay không hại” – “cấm hay không cấm” thì giớitrẻ vẫn say sưa cùng shisha.

Thúvui mới của giới trẻ

9h tối, chúngtôi có mặt tại Club D. trên phố Hàng Buồm – một Bar shisha được nhiều bạn trẻ vàngười nước ngoài ưa thích. Tuy nhiên, chỉ khách quen mới được dẫn lên gác 2 đểhút shisha và… nghiêm cấm chụp ảnh (?!) Phòng hút shisha tại đây được bố trítheo phong cách Ả Rập với tong màu đỏ mang đậm tính huyền bí, phương Đông.

Điều đángnói, những người tham gia hút shisha phần lớn là những người trẻ, ở cái tuổi màđáng lẽ phải gắn với sách vở, với trường lớp nhiều hơn chứ không phải ngồi đâyngả ngớn và hút shisha điệu nghệ đến thế!

Như đã hẹntrước, tôi gặp Quang – 17 tuổi (Tây Hồ - Hà Nội) một dân chơi shisha chuyênnghiệp, thậm chí đã đầu tư một bộ hút shisha trị giá gần 5 triệu đồng. Quang chobiết: hình thức tương đối phổ biến hiện nay là pha rượu và nuốt khói, còn “sạcpin” (pin là tiếng lóng chỉ cần sa hay “cỏ Malay” được trộn cùng shisha để hút)ít phổ biến hơn.

Giá bán 10g“pin” tại “đại lý” khoảng hơn 20 triệu đồng, được gói vào giấy như điếu thuốc lá(khoảng hơn 200.000đồng/điếu). Riêng “đập đá” bằng shisha thì phải dân chơichuyên nghiệp vì tốn kém và phải có “quan hệ” mới được sử dụng tại các quánshisha.

BếnHàn Quốc thuộc quận Tây Hồ cũng là địa chỉ tập trung nhiều “shisha vỉahè” cho giới trẻ. Dương (SV trường ĐH Công nghiệp) cho biết: “Nuốt khóishisha giống như nuốt khói thuốc lá vậy, ban đầu tức ngực, khó thở vàsay nhưng có cảm giác rất mạnh và phê”. Tuy nhiên, theo các bác sỹchuyên khoa hô hấp, việc làm này gây tổn thương phổi và rất nguy hiểmcho sức khỏe.

Du nhập vàoViệt Nam từ 4-5 năm trước và trở thành trào lưu trong giới trẻ shisha (còn đượcgọi là thuốc lào Ả Rập, thuốc lào Trung Đông, Hookah...) được hút thông quachiếc bình lọc giống như điếu bình với thành phần thuốc chủ yếu là mật ong, lávà rễ cây được ướp hương các loại trái cây như nho, cam, táo, dâu...

Tại Việt Nam,chưa có nghiên cứu chính thức nào về sự độc hại của shisha nên nó không có trongdanh mục hàng cấm và được nhập khẩu, buôn bán, sử dụng công khai. Một trongnhững lý do là, thành phần của shisha chủ yếu là thảo dược, chứa rất ít hàmlượng nicotin nên hút shisha chỉ được coi là thư giãn chứ không độc hại như hútthuốc lá hay sử dụng các chất gây nghiện khác.

Trong khi đó,ở một số nước trên thế giới, việc nghiên cứu shisha được thực hiện rất nghiêmngặt và chuyên sâu. Tổ chức Y tế Thế giới và Hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo,trong một lượt hút shisha kéo dài một giờ, một người có thể sẽ hít nhiều gấp 100đến 200 lượng khói và nhiều hơn 70% lượng nicotin so với hút một điếu thuốc lá.

Còn theonghiên cứu mới đây của Trung tâm cộng tác kiểm soát thuốc lá Anh: hút một mẻshisha (30’), lượng khí CO sẽ cao gấp 4-5 lần so với một điếu thuốc; trong tìnhhuống xấu nhất nó độc hại gấp từ 400 đến 450 lần so với thuốc lá, hơn nữa khiđốt than, hàm lượng CO cao có thể dẫn đến hư hại não và bất tỉnh.

Nghiên cứutại Pakistan cho thấy: mức độ huyết thanh CEA (Carcinoembryonic antigen) gây ungthư tăng rất cao nếu người ta hút shisha từ 3-8 lượt mỗi ngày trong khoảng từ 2đến 6 tiếng. Đây là lý do để shisha được liệt vào danh mục bị hạn chế với lý do“chưa kiểm định an toàn” tại Hàn Quốc. Còn một số nước Trung Đông thì cấm hútshisha tại tất cả các điểm công cộng.

Điều đó chothấy shisha không hề an toàn như chúng ta vẫn tưởng, nhất là thời gian hútshisha của các bạn trẻ thường kéo dài không dưới 1h đồng hồ với vài liều cho“đã”.

Tráhình và nguy hiểm

Tại Việt Nam,shisha không chỉ sử dụng ở dạng “mộc”, điều nguy hiểm là loại thuốc này được kếthợp với ma túy, cần sa, tài mà, rượu mạnh có nguy cơ để lại những biến tướng khólường. Ông Nguyễn Việt Cường – Chánh thanh tra Sở Y tế HN cho biết: Việc hút,hít một loại khói nào đó với cường độ cao có thể gây hại cho người và việc đốtrượu từ thể lỏng thành thể hơi sẽ có những tác dụng không khác gì việc uống rượunhư: mất kiểm soát, ức chế thần kinh, trụy tim… Sử dụng các chất gây nghiện nhưma túy tổng hợp sẽ gây ảo giác, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ thần kinh và nãobộ.

Theo ôngNguyễn Quỳnh Sơn, Đội CS điều tra tội phạm ma túy - Công an quận Cầu Giấy - HàNội: ma túy tổng hợp có nhiều loại, trong đó thuốc "đá" ( ICE) là dạng hút (đốtthành khói thông qua 1 bình lọc) không hề gây hưng phấn mà gây ức chế thần kinh,không gây cảm xúc với âm thanh lớn và không biểu hiện các hành vi manh động nêncó thể bị sử dụng trá hình như đi hút shisha rồi tiến tới "đập đá"(Metamfetamine ở dạng tinh thể), dụng cụ hút shisha có thể sử dụng để "chơi"loại ma túy tổng hợp đời mới này.

Như vậy, việchút shisha thông thường cũng gây hại cho sức khỏe không kém gì thuốc lá, hơn nữacòn tác động lớn tới việc học tập, lối sống, đạo đức của thanh thiếu niên. Đặcbiệt, đối với phái nữ khi việc hút shisha trở thành “mốt” thì hệ lụy mà nó mangtới sẽ là gì? Một hình ảnh méo mó hay bê tha, thác loạn? Và không ai dám khẳngđịnh liệu họ có trở thành mồi ngon cho những kẻ lạm dụng hoặc sa đà vào tệ nạn?

Trong khi,các cơ quan chức năng gần như bỏ ngỏ khâu quản lý thì nhiều cơ sở kinh doanh đãtrục lợi, “dung túng” thậm chí cung cấp các chất gây nghiện cho các “thượng đế”khi có nhu cầu kết hợp, “biến tướng” cùng shisha.

Thiếuchế tài và khó kiểm soát

Theo thôngtin từ Công an Thành phố, tháng 2.2011, một trong những quán shisha đầu tiên tạiHà Nội - Cafe Arap Night (33 Phủ Doãn – Hà Nội) đã bị phát hiện về việc trá hìnhsử dụng ma túy. 82 thanh niên nam nữ hút shisha tại đây được xét nghiệm nhanh matúy thì có đến 42 đối tượng dương tính với ma túy tổng hợp, cần sa. Cơ quan côngan đã khởi tố và tạm giữ hình sự 4 đối tượng về hành vi mua bán, chứa chấp sửdụng trái phép ma túy và thu giữ 27,5 viên ma túy tổng hợp, 4 gói ma túy tổnghợp dạng tinh thể (đá).

Ông NguyễnQuỳnh Sơn – cán bộ Công an quận Cầu Giấy, Hà Nội cho biết thêm: “Vì shisha khôngnằm trong danh mục cấm nên chỉ bị thu hồi, lập biên bản khi bình hút shisha đượccho là sử dụng “đập đá”. Đối với tình trạng hút shisha biến tướng hiện nay, lựclượng chức năng cũng tiến hành các biện pháp phòng ngừa ngăn chặn và xử lý theopháp luật hiện hành, nhưng chưa thực sự triệt để vì nơi sử dụng chủ yếu là ở cácquán bar, cafe nên rất khó phát hiện và xử lý.

Hơn nữa việcsử dụng shisha trá hình là hút (không vào đường máu, gây tác dụng trực tiếp lênhệ thần kinh) nên những phương án test nhanh của cơ quan chức năng rất khó nếukhông muốn nói là không thể phát hiện ra dấu hiệu sử dụng ma túy!

Thực tế việcbán tràn lan dụng cụ hút shisha trên mạng (thậm chí có cả trang báo điện tửchuyên nghiệp về shisha – shisha.vn) cho thấy shisha “biến tướng” với các tròcảm giác mạnh rất dễ lan tỏa trong một bộ phận thanh thiếu niên, ảnh hưởng rấtlớn đến sức khoẻ, lối sống và an ninh trật tự xã hội. Nhiều trường hợp học sinh,sinh viên còn đầu tư hẳn một bộ để tổ chức hút tại nhà hoặc lén lút lấy tiền củagia đình đi hút… Nguy hiểm hơn, khi hiện nay không có bất kỳ chế tài quản lý nàocho shisha nên vô hình chung shisha trở thành công cụ để sử dụng ma túy và cácchất gây nghiện.

Dù shishachưa chịu sự quản lý chính thức nào nhưng thực chất các cơ quan an ninh vẫn cần“để mắt” tới hiện tượng “biến tướng” và trá hình của nó. Các phương tiện truyềnthông cũng đã dẫn chứng những nghiên cứu thuyết phục nhằm cảnh báo sự độc hạicủa trào lưu này. Tuy nhiên, các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn chỉ hiệu quảkhi có đầy đủ công cụ pháp lý điều chỉnh cùng với vai trò của chính quyền, lựclượng chức năng cũng như sự quan tâm và góp sức của toàn xã hội.