"Hậu" tăng giá xăng dầu: Bài học quá khứ

Trước tiên phải khẳngđịnh việc đưa giá cả các mặt hàng, trong đó có xăng dầu theo hướng thịtrường là việc làm cần thiết nhằm đưa giá cả phản ánh đúng hơn với tìnhhình thực tế thị trường, cũng như sau khi Nhà nước cho phép sử dụng tốiđa Quỹ bình ổn giá xăng dầu và đã lùi thuế nhập khẩu mặt hàng này về 0%.

Nếu giá xăng dầu khôngđược điều chỉnh cũng sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung mặt hàng này ra thịtrường. Xét về thời điểm tăng giá xăng dầu, với việc vài tháng trở lạiđây, khi lạm phát đã được kiềm chế tăng ở mức thấp thì tháng 3 là thờiđiểm lý tưởng để thực hiện việc điều chỉnh giá xăng dầu theo thị trường.

Tuy nhiên, cũng như nhữnglần tăng giá xăng dầu trước đây, đặc biệt là những lần giá xăng dầu đượcđiều chỉnh mạnh, câu hỏi đặt ra vẫn là: tại sao lại tăng giá vào thờiđiểm đang tập trung các biện pháp kiềm chế giá cả? Lịch sử những lầnđiều chỉnh giá xăng dầu mạnh vài năm gần đây cho thấy lạm phát cả nămđều rất cao, trái ngược ý chí của cơ quan điều hành.

Tại thời điểm tháng7-2008, khi giá xăng tăng 4.500 đồng/lít (tăng 30%) chỉ số giá tiêu dùng(CPI) tháng 8-2008 đã tăng 1,56% (cao hơn mức tăng 1,13% của tháng7-2008); trong đó nhóm phương tiện đi lại, bưu điện chịu tác động trựctiếp nên tăng mạnh ở mức 9,07% (tháng 7 tăng 0,55%), “góp phần” đưa lạmphát cả năm 2008 lên gần 23%. Hoặc việc giá xăng tăng 2.900 đồng/lít(24-2-2011) đã tác động đến CPI tháng 3 với mức tăng 2,17% so với thángtrước.

Đặc biệt, với việc giáxăng dầu tăng thêm 2.000-2.800 đồng/lít vào ngày 29-3-2011, CPI tháng4-2011 đã tăng 3,32% so với tháng trước - mức tăng cao nhất kể từ tháng3-2008.

Những số liệu trên chothấy giá xăng dầu luôn có tác động mạnh lên lạm phát mỗi khi được điềuchỉnh mạnh. Theo Bộ Tài chính, việc tăng giá xăng vừa rồi sẽ làm CPI cảnăm tăng thêm 0,85%, trong trường hợp giữ giá đến hết năm. Tuy nhiên,theo nhiều chuyên gia kinh tế, kinh nghiệm những lần điều chỉnh qua chothấy khó có thể có mức tác động lý tưởng này.

Ngoài những ngành chịuảnh hưởng trực tiếp, sự tác động gián tiếp cũng không hề nhỏ và hiệu ứngnày mới thực sự đáng lo ngại. Bởi thực tế CPI tháng 2 tăng 1,37% vẫn làmức cao, 2 tháng là 2,38% và như vậy dư địa cho 10 tháng tới không cònnhiều cho mục tiêu kiềm chế lạm phát ở mức 1 con số. Các đại diện hiệphội vận tải, thép, da giày, siêu thị… đã lên tiếng cho biết việc tănggiá hàng hóa là khó tránh khỏi trong thời gian tới.

Như vậy, cùng với biếnđộng của giá gas, lộ trình theo giá thị trường với điện, than đang đượcthực hiện, càng cho thấy việc kiềm chế lạm phát cả năm nay dưới 2 con sốlà áp lực rất lớn. Điều đáng lo ngại nữa, nếu lạm phát cao quay lại sẽchồng thêm khó khăn cho doanh nghiệp, bởi khi đó việc giảm lãi suất sẽcàng khó khăn hơn.

Và nếu điều này xảy ra,sản xuất, kinh doanh càng lún sâu vào khó khăn (2 tháng đầu năm ở Hà Nộivà TPHCM có khoảng 500 doanh nghiệp đóng cửa, phá sản), nguồn cung bịhụt sẽ lại tiếp tục đẩy giá lên. Một vòng xoáy về giá cả lại diễn racàng khiến bức tranh kinh tế 2012 khó đoán định.

Để kiểm soát giá “hậu”tăng giá xăng dầu, Bộ Tài chính cho biết sẽ có các giải pháp kiểm tra,kiểm soát không để lợi dụng tăng giá các dịch vụ. Chẳng hạn, trong giácước vận tải có 40% là chi phí xăng dầu, nếu bình quân xăng dầu tăng7,3% thì giá cước chỉ được phép tăng 3%.

Nếu lợi dụng tăng đến 7%,Bộ Tài chính sẽ xử lý nghiêm để tránh gây tác động lan tỏa bất lợi tớimục tiêu kiềm chế lạm phát. Về lộ trình điều chỉnh giá thị trường cácmặt hàng khác, cơ quan quản lý sẽ có các mức độ điều chỉnh phù hợp vớimục tiêu kiềm chế lạm phát, giảm thiểu bất lợi cho người dân.

Bộ này cũng cho biết sẽchỉ đạo sở tài chính các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, kiểmsoát giá cả, trong đó có mặt hàng xăng dầu, cơ quan này cũng sẽ có chỉthị về vấn đề này nhằm khắc phục tình trạng “ăn theo” giá xăng dầu.

Vấn đề đặt ra, việc tănggiá xăng vừa qua cơ quan quản lý có rút được kinh nghiệm sâu sắc từnhững lần điều chỉnh trước đây? Bài học quá khứ vẫn còn nóng hổi: “dồntoa” để tăng giá mạnh một lần không thể lúc nào cũng áp dụng, mà nênlinh hoạt để tăng giá rải rác các thời điểm, như những lần xăng đượcphép tăng 500 đồng/lít trước đây, đã cho thấy mức độ ảnh hưởng lên giácả không nhiều.

Theo Vietstock