Các gia đình trong xóm ăn Tết theo kiểu “cây nhà lá vườn”. Vào khoảng đầu thángchạp, nhà nào cũng làm chuối khô. Loại chuối để dành ép phơi khô là chuối xiêm.Khi chuối chín muồi, để ép chuối, má tôi đặt trái chuối vào giữa hai miếng láchuối khô, rồi dùng thớt ép nhẹ cho trái chuối dẹp mỏng ra. Phải ép thật khéotay để miếng chuối không mỏng quá sẽ khó gỡ, còn dày quá thì lâu khô.
Chuối ép xong phải phơi ba bốnngày. Tụi trẻ con chúng tôi thường chờ khi chuối gần khô thì trộm vài miếng.Miếng chuối thơm nồng mùi nắng, vừa dẻo vừa ngọt. Với trẻ quê, nó ngon không kémbất cứ thứ quà bánh nào.
Những ngày giáp Tết, má tôi mua về vài ký đường, vài củ gừng và ít đậu phộng.Nhà đông con nên năm nào má tôi cũng phải ép tới ba buồng chuối mới đủ cho lũcon ăn lai rai trong mấy ngày Tết. Tối đến, chúng tôi náo nức xúm quanh bếp lửaxem má ngào chuối. Khi đường tan chảy thì má cho chuối và gừng vào đảo thậtnhanh tay. Đến khi chuối khô hẳn lại và dẻo quánh thì nhấc xuống rắc đậu phộng.Chờ cho chuối nguội, má xới chuối cho vào các hũ.
Hũ để dành cúng ông bà, hũ để đãikhách và hũ để đãi… đám con của má. Lần nào làm má cũng chừa một ít dưới đáychảo để chị em tôi tranh nhau. Chuối khô ngào đường vừa ngọt vừa cay cay, thơmthơm. Đám con nít chúng tôi cạo sạch đáy chảo mà vẫn còn thòm thèm.
Đêm giao thừa, má tôi bày lên bàn thờ bình hoa vạn thọ. Má sắp một đĩa chuối khôvà châm một ấm trà đặt lên bàn thờ tổ tiên. Chiếc bàn uống trà của ba tôi thườngngày được dọn dẹp để đặt một bình hoa, một đĩa chuối khô và bình trà để cúng đấtđai… Chỉ vậy thôi nhưng ba má tôi bày biện rất trịnh trọng, trang nghiêm. Mấychị em tôi dường như cũng cảm nhận được không khí thiêng liêng nên không dám nóicười lớn tiếng.
Đúng 12g đêm 30, ba má tôi mặc áodài, thắp nhang lên bàn thờ tổ tiên, vái lạy ông bà về ăn Tết cùng con cháu,nguyện cầu cho một năm mới làm ăn thuận lợi… Chúng tôi lần lượt cúng tổ tiên rồichúc Tết ba má. Ba má dặn các con đầu năm không được khóc nhè, không được làm bểchén đĩa, phải ráng học hành… Dù năm nào cũng bấy nhiêu câu răn dạy như vậynhưng chúng tôi vẫn náo nức chờ đợi giây phút ấy… Ba tôi ra ngõ xông đất đầunăm. Đâu đó vang lên tiếng trống múa lân rộn ràng. Vậy là một năm mới đã đến,chúng tôi lại thêm một tuổi mới.
Cuộc sống thay đổi dần. Bây giờ mỗi lần về quê chúc Tết, hiếm thấy nhà nào mangmón chuối khô ngào đường ra đãi khách. Hôm nọ vào siêu thị bỗng thấy bày bánchuối khô ngào đường. Chuối được đóng hộp rất đẹp. Cầm hộp chuối trên tay bỗngthấy mắt cay cay. Món ăn dân dã nơi quê nghèo đã tiến ra phố thị. Chợt thấy thèmcảm giác thiêng liêng, nô nức của những ngày thơ dại, thèm cả nhà xúm xít bênbàn thờ tổ tiên lãng đãng khói nhang trong giờ phút giao thừa, bên đĩa chuối khôngào đường màu nâu dân dã của má …
Theo Đức Phương
PNO
