Đáng lẽ, phải lo lắng tốc độtăng tín dụng bùng nổ làm vỡ mục tiêu 20%, thì nay phải “phấn đấu” thì may ramới đạt chỉ tiêu này. Chuyện tưởng như rất hài hước lại đang là thực tế trongđời sống tín dụng hiện nay.
Theo phản ánh ở một số ngân hàng thương mại cổ phần, mặc dù đang dư dả nguồnvốn, nhu cầu vay vẫn nhiều và tập trung vào nhóm khách hàng khá an toàn nhưng họkhông thể đẩy vốn ra do vướng trần tăng trưởng tín dụng 20%.
Mặt trái
Tổng giám đốc một ngân hàng thương mại cổ phần tính toán: khi Ngân hàng Nhà nướcxác định mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm nay là 20% thì con số tuyệt đốitương đương 461 nghìn tỷ đồng. Trong 7 tháng đầu năm 2011, toàn hệ thống mới“xài” trên 7% của “room”, tức khoảng 165 nghìn tỷ đồng. Như thế, dư địa tăng tíndụng từ nay đến hết năm vẫn còn gần 13%, tương ứng 300 nghìn tỷ đồng.
Nhìn vào con số này, từ cơ quan quản lý đến các nhà hoạch định chính sách đềuchắc mẩm nền kinh tế vẫn được tiếp “máu”, lạm phát vẫn được kiềm chế, mọi mụctiêu đặt ra đang nằm trong tầm kiểm soát.
Thế nhưng, sự thực không đơn giản như vậy. Qua tìm hiểu của người viết, trong số4 ngân hàng thương mại lớn nhất hệ thống hiện nay (chiếm khoảng 50% thị phần)thì có tới 3 đơn vị gần như không còn khả năng cho vay ra do các nguyên nhânsau.
Một là, về mặt kỹ thuật, cân đối nguồn của họ đang có vấn đề. Ví dụ, Ngân hàngNhà nước quy định huy động 10 đồng chỉ được cho vay 8 đồng thì thực tế, họ huyđộng được 8 đồng, cho vay tới 9 hoặc 10 đồng. Thậm chí, một đơn vị lớn nhất nhìhệ thống đang lâm vào tình trạng trên và phải lấy vốn trên thị trường 2 đẩy vàothị trường 1.
Một nguồn tin cho biết, trên bảng cân đối mới đây của ngân hàng này như sau: huyđộng được 450 nghìn tỷ đồng nhưng cho vay 423 nghìn tỷ đồng. Đáng lo là ngânhàng này chỉ huy động ở thị trường 1 hơn 300 nghìn tỷ đồng và như thế, họ đã sửdụng khoảng 123 nghìn tỷ đồng ở thị trường 2 cho vay ra thị trường 1. Thực tếnày trái với quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Hai là, việc huy động vốn từ dân cư của họ rất khó khăn. Có ngân hàng vì tróttuyên bố “không đi đêm lãi suất, tiên phong thực hiện lãi suất huy động 14% nhưquy định của Ngân hàng Nhà nước nên nguồn vốn càng thiếu trầm trọng.
Lãnh đạo một ban (đề nghị giấu tên) của ngân hàng này cho biết: “Năm nay, ngânhàng chị cầm chắc không thể tăng trưởng tín dụng ở mức 20%. Muốn cho vay thìphải huy động được, trong khi giá đầu vào căng thẳng, ngân hàng không thể huyđộng bằng mọi giá, cộng với nguồn vốn bị chảy máu nên chỉ tiêu 20% đành để đó!”.
 |
| Nếu không nhanh chóng điều chỉnh thì nỗi lo của Ngân hàng Nhà nước không phải là tín dụng tăng quá mà là nền kinh tế bị khô máu do tín dụng tăng không đủ 20% như mục tiêu (Ảnh: Getty) |
Trong khi những “ông khổng lồ” có nguy cơ ngã kềnh vì thiếu nguồn thì một nghịchlý khác đang xuất hiện. Không ít đơn vị trong nhóm ngân hàng thương mại cổ phầnmặc dù cân đối thanh khoản tốt, nguồn vốn dư dật nhưng do “room” tín dụng ngấpnghé 20% và sắp bị Ngân hàng Nhà nước “tuýt còi” nên họ và doanh nghiệp đànhnhìn nhau ngó lơ!
Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần “hiến kế”: “Vấn đề cấp bách đối vớinhững ngân hàng lớn lúc này là phải thu vốn ngắn hạn về. Làm như vậy là để mộtmặt, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật “huy động 10 đồng cho vay 8 đồng” của Ngân hàngNhà nước thay vì huy động 8 đồng cho vay tới 9 - 10 đồng như hiện nay để đảm bảokhả năng thanh khoản. Hơn nữa, đó còn góp phần mở rộng thêm dư địa cho các ngânhàng dư dả nguồn vốn cày bừa”.
Nên “mấp mô”?
Đứng trước thực tế này, trước đây, một số ngân hàng dư vốn đã nhanh chân thỏathuận với doanh nghiệp phát hành trái phiếu công ty mà bản chất là đẩy tín dụngra. Tuy nhiên, “chiêu” này hiện không còn hữu dụng vì sắp tới, có nhiều khả năngNgân hàng Nhà nước sẽ xếp chúng vào khoản mục tín dụng.
Một lựa chọn khác là mua trái phiếu Chính phủ nhưng lãi suất trái phiếu Chínhphủ quá thấp so với lãi suất thị trường và lạm phát, ngân hàng khó cân đối lờilãi nên không hào hứng với thứ hàng hóa này.
Đáng lưu ý, hiện có rất nhiều doanh nghiệp là khách hàng lâu năm của ngân hàngsẵn sàng chấp nhận giá vốn từ 20% - 22%/năm; trong đó, có nhiều doanh nghiệp làmăn có lãi nhưng thiếu vốn nên sẵn sàng giảm lãi để được vay tiếp.
Một số khác gặp khó khăn nhưng nếu dừng sản xuất sẽ bị phá sản nên rất cần vốnđể duy trì hoạt động và chờ thời cơ phục hồi.
Cán bộ kinh doanh vốn ở một ngân hàng than thở: “Chúng tôi rất muốn cho vaynhưng vì rào cản nên ngân hàng và doanh nghiệp chỉ biết nhìn nhau”.
Xuất phát từ thực tế “kẻ ăn không hết, người lần không ra”, có ý kiến rằng, đốivới những đơn vị không thể cho vay ra nhưng hạn mức tăng trưởng tín dụng vẫn cònthì nên thu hẹp hạn mức của họ để lấy thêm “dư địa” cho những ngân hàng có khảnăng cho vay ra nền kinh tế. “Không nên cào bằng, phải có mấp mô thì nền kinh tếmới ngốn hết được khoảng 300 nghìn tỷ đồng tín dụng từ này đến cuối năm”, giámđốc kinh doanh nguồn vốn một ngân hàng thương mại cổ phần nói.
Theo vị này, những ngân hàng dư vốn khả dụng hiện nay chiếm thị phần không lớnvà dù có cho họ thêm chỉ tiêu thì vẫn nằm trong giới hạn tăng trưởng tín dụng20% của năm nay, không ảnh hưởng đến kiềm chế lạm phát.
Ngoài ra, đối với những ngân hàng lớn “thừa đất nhưng thiếu trâu cày” thì trướchết, cần yêu cầu họ đảm bảo chỉ số kỹ thuật huy động/cho vay theo đúng quy địnhcủa Ngân hàng Nhà nước thông qua việc thu nợ các khoản vay ngắn hạn. Nhờ đó,không gian tín dụng còn lại của năm nay sẽ lớn hơn con số tạm xác định hiện naykhoảng 13% để các ngân hàng dư vốn đẩy tín dụng ra nền kinh tế.
Với mong muốn thông tin nhiều chiều, người viết mang ý kiến này hỏi giám đốckhối một ngân hàng thương mại nhà nước, vị này giẫy lên như “đỉa phải vôi”:“Chúng tôi chấp hành nghiêm chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, không dám lách trầnlãi suất 14% nên chuyện thiếu nguồn vốn là khó tránh. Nay, nếu hạ chỉ tiêu tăngtín dụng xuống thì chúng tôi thiệt đơn thiệt kép à?”.
Điều ông này nói không phải không có lý. Sau khi trần lãi suất huy động 14%/nămđược Ngân hàng Nhà nước xác lập, lãnh đạo Vietcombank, BIDV đều tuyên bố “khôngđi đêm lãi suất”. Một thời gian dài, hai ngân hàng này vừa rất khó huy động, vừabị chảy máu vốn, trong khi kênh giao dịch OMO bị thu hẹp nên hoạt động rất chậtvật. Đến nỗi, có thời điểm, lãnh đạo Vietcombank phải kêu với Hiệp hội Ngân hàngViệt Nam: “Nếu kéo dài tình trạng này thêm một tuần, thanh khoản Vietcombank sẽbị đe dọa”.
Nay, sự thể đến mức như vậy, hành xử theo hướng nào cũng khó hài hòa lợi ích chobên này hay bên kia. Vì thế, nếu không nhanh chóng điều chỉnh thì nỗi lo củaNgân hàng Nhà nước không phải là tín dụng tăng quá mà là nền kinh tế bị khô máudo tín dụng tăng không đủ 20% như mục tiêu.
Theo Nguyễn Hoài
VnEconomy
