Chất lượng tại chức: Trách nhiệm thuộc về ai?

Chủ trương Đà Nẵng “nóikhông” với tại chức đã gây phản ứng trái chiều rất lớn trong xã hội. Nó nhưcú đấm mạnh vào chất lượng dạy tại chức kéo dài hàng thập kỷ qua mà báo chítốn không ít giấy mực để phản ánh, nhưng kết quả vẫn không đi đến đâu.

Việc TP Đà Nẵng ra văn bảnkhông tiếp nhận sinh viên tốt nghiệp đại học hệ tại chức đã gây luồng phảnứng trái chiều trong xã hội. Tuy nhiên, đa số ý kiến đều không đồng tình chorằng cách làm của Đà Nẵng đã từ chối một hệ đào tạo, phân biệt bằng cấp, viphạm luật giáo dục mặc dù lãnh đạo TP Đà Nẵng đã lý giải rằng để nâng caochất lượng đội ngũ cán bộ công chức.

TS Nguyễn Văn Thư, phó hiệu trưởng trường ĐHGiao thông vận tải TPHCM, thì cho rằng: “Xã hội cũng đã cảnh báo về chấtlượng giáo dục đào tạo của hệ tại chức nhưng cách tiếp cận của Đà Nẵngnhư thế cũng không hoàn toàn phù hợp. Bởi một hệ thống bằng cấp đượcquốc gia thừa nhận, giờ phủ nhận hết thì không đúng.
 

Ảnh minh họa

Vì tiền quên chất lượng?

Ngoài việc lên án cách đối xửcủa Đà Nẵng với hệ tại chức thì tất cả mọi ý kiến từ các chuyên gia, nhàquản lý giáo dục, người sử dụng lao động, thậm chí cả người học đều thừanhận rằng chất lượng hệ tại chức hiện nay rất kém. Việc kém chất lượng củahệ tại chức, dư luận đã nói từ nhiều năm nay nhưng chưa tiến triển. Nguyênnhân do đâu?

PGS Trần Xuân Nhĩ, nguyên thứtrưởng Bộ GD-ĐT, cho biết: “Nếu trách thì phải trách những người quản lý hệthống đào tạo đó nhưng quả thật chất lượng đào tạo của hệ tại chức của chúngta đang có vấn đề. Một số đào tạo chạy theo số lượng, chạy theo bằng cấp.Nhiều trường hiện nay cố gắng phình to quy mô đào tạo tại chức chỉ với mụcđích tăng thu nhập. Có những trường đại học trống vắng giảng viên giỏi vìmải mê chạy theo tại chức, trong khi lại bỏ bê “trận địa” chính là đào tạochính quy và trách nhiệm nghiên cứu khoa học. Tình trạng này không chỉ khiến“tại chức” có vấn đề mà “chính quy” cũng bị ảnh hưởng. Định mức tiết dạy củagiảng viên khoảng 300 tiết/năm thì thực tế nhiều giảng viên đã dạy đến 1.000tiết/năm”.

GS Đào Trọng Thi, Chủ nhiệmỦy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và Nhi đồng của Quốchội, cho hay: “Bộ GD-ĐT dẫn ra các văn bản pháp luật để nói rằng bình đẳnggiữa chính quy và tại chức nhưng bình đẳng chỉ có nếu thực hiện nghiêm túcmọi quy định của pháp luật. Trong khi đó, trên thực tế, làm gì có chuyệnthực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về đào tạo tại chức!. Đào tạotại chức thường xuyên bị cắt xén, ăn bớt giờ dạy, đánh giá và kiểm tra chấtlượng đầu vào - đầu ra lỏng lẻo, chưa kể có tiêu cực... Cứ dựa vào pháp luậtđể nói không phân biệt, phải có sự công bằng là ngụy biện. Hệ đào tạo tạichức đang bị biến tướng".

GS Thi dẫn giải: Đoàn giámsát vừa qua của QH về thực hiện chính sách pháp luật trong giáo dục ĐH nhậnthấy nhiều trường xem đào tạo tại chức là nơi kiếm tiền, là “nồi cơm” củatrường và giảng viên. Tôi không dám tin tưởng vào chất lượng tại chức hiệnnay nhưng điều đó không có nghĩa là không tin vào mô hình mà bản chất củavấn đề đã bị lạm dụng, bóp méo một quan điểm đào tạo cũng như thực hiệnkhông nghiêm túc, chính xác.

Cùng quan điểm với các ý kiếntrên, PGS.TS Văn Như Cương nhận định: “Chất lượng đào tạo tại chức mới thấpvà ai cũng thấy điều đó. Hiện nay, các lớp học tại chức là nơi học viên cóthể dễ dàng kiếm được cái bằng mà không cần phải học tập căng thẳng, thậmchí không cần học… Đã đến lúc Bộ GD-ĐT nên tiến hành việc tổng kết và đánhgiá về hoạt động giáo dục của hệ đào tạo phi chính quy ở bậc ĐH, và từ đóđưa ra những giải pháp hợp lý”.

Bao giờ thay đổi?

Phải khẳng định rằng: Vấn đềđào tạo tại chức hiện nay không ổn do sự lệch lạc trong động cơ của ngườidạy, người học và của cơ sở đào tạo.

GS.VS Phạm Minh Hạc, nguyênBộ trưởng Bộ Giáo dục khẳng định: “Những người học tại chức tức là học theohình thức vừa học vừa làm. Vì vậy, thời gian dành cho việc học tập là khôngcó nhiều. Khi các thầy về các địa phương để giảng dạy thì lại nhân nhượnghọc trò dẫn tới việc chấm điểm bài vở cũng ở mức độ vừa phải. Bên cạnh đó,cách thức quản lý đối với hệ tại chức lại hết sức lỏng lẻo. Đã đến lúc BộGD-ĐT nên tiến hành việc tổng kết và đánh giá về hoạt động giáo dục của hệđào tạo phi chính quy ở bậc ĐH, và từ đó đưa ra những giải pháp hợp lý. Theotôi vẫn để hệ tại chức học như bình thường nhưng trong quá trình kiểm tra,thi cử cần làm cùng bài thi sinh viên chính quy làm. Như vậy chúng ta mới hyvọng chất lượng đào tạo hệ tại chức được tăng lên".

Bà Trần Thị Hà - nguyên Vụtrưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT) cho rằng: Để người học thay đổi được quanniệm và thói quen học tập cần một thời gian nhất định. Chỉ cần nhà trường vàngười dạy không “chiều” theo người học, việc dạy và học đã khác đi nhiều.Khi nhà trường chưa quan tâm đến việc nâng cao chất lượng, tự thân giảngviên và sinh viên sẽ không có áp lực để thay đổi cách dạy và học”.

Về phía trường, GS Hoàng VănChâu, Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội, nhận định: “Đầu vào tạichức phần lớn là học sinh trượt chính quy, mà việc thi tuyển rõ ràng làkhông thể gắt gao, nghiêm túc như chính quy được. Tuy nhiên, không phải aihọc tại chức cũng kém cả. Nói việc xem đào tạo tại chức như “nồi cơm” củacác trường không phải không có lý. Nhiều khi mở cũng vì lý do kinh tế... Dùthế nào thì đào tạo tại chức vẫn cần thiết vì vừa đáp ứng nhu cầu xã hội vừanâng cao dân trí nhưng phải nâng cao chất lượng.

Đại đa số ý kiến các chuyêngia, nhà quản lý giáo dục đề nghị rằng: Bộ GD-ĐT phải nghiêm khắc xem xétlại việc giao chỉ tiêu đào tạo, không nên chạy theo số lượng đào tạo khôngchính quy để đạt được mục tiêu về số sinh viên/vạn dân khi các trường đạihọc chưa thể đủ lực mở rộng đào tạo chính quy. Việc giao chỉ tiêu đào tạophải được cân nhắc kỹ trên cơ sở thực lực của các cơ sở, không phải cơ sởnào cũng có thể đào tạo tại chức.

Bộ GD-ĐT phải có quy địnhchặt chẽ và thực hiện nghiêm túc việc xử lý các cơ sở đào tạo làm trái,trong đó người chịu trách nhiệm chính trong việc đào tạo tại các cơ sở làhiệu trưởng.

Tuy nhiên, để thay đổi vấn đềnày, GS Đào Trọng Thi cho rằng: Nói thì đơn giản song làm được như vậy là cảmột cuộc chiến, từ việc phải đủ tiêu chuẩn cơ sở vật chất, giảng viên mớituyển chọn một số lượng phù hợp với chất lượng.

TIN LIÊN QUAN

Theo Dân Trí