“Kền kền” nghĩa địa

Vụ ăn trộm hy hữu

Tờ mờ sáng ngày 24/3/2012, con cháu nhà họ Phạm Đình ở Lương Tài, Bắc Ninhđã tề tựu đông đủ tại nghĩa trang. Hôm nay là ngày sang cát cho cụ Phạm ĐìnhT – người trưởng tộc đã mất cách đây 4 năm. Có người trông thấy mảnh giấycắm trên nấm mộ phơi sương. Nhặt lên giở ra đọc thì ai nấy đều thất kinh.

Khách đi viếng mộ luôn là đối tượng rình rập của “kền kền nghĩa trang“

Mảnh giấy ghi: “Đầu lâuông của các vị chúng tôi đang giữ. Muốn lấy lại để cải táng phải chuộc50 triệu đồng. Chuẩn bị tiền đi chúng tôi sẽ gọi điện thông báo địađiểm, thời gian”. Mấy người đàn ông vội nhảy xuống huyệt mộ kiểm tra thìchiếc đầu cụ đã không cánh mà bay.

Đó là một trong vô vàn những phi vụ “độc” nhất mà đám “kền kền nghĩatrang” gây ra. Duyên cớ là do chiều hôm trước, mộ cụ T đã được cải lên.Thầy cúng bảo rằng, phải mở nắp quan tài để qua đêm cho thông thiên địa.Phải đến giờ Thìn thì mới tắm rửa, thay áo cho cụ được. Đó là giờ đẹp đểcon cháu làm ăn hanh thông còn cụ thì mát mẻ”. Nào ngờ bây giờ mất đầucụ, phải làm sao đây?

Một cuộc họp gia đình được triển khai ngay ở hiện trường. Đây là vụ tốngtiền xưa nay chưa từng xảy ra, đối tượng chắc chắn là người địa phươngvà có khả năng nghiện ngập cần tiền hút chích. Một người nhà bí mật đibáo công an. Khoảng một tiếng sau anh Phạm Đình Hoàng, cháu nội cụ, nhậnđược một cú điện thoại của người lạ mặt. Hắn dọa dẫm và đề nghị gia đìnhnhanh chóng chuẩn bị tiền, nếu không sẽ vứt sọ cụ T. xuống sông cho mấttăm.

Anh Hoàng năn nỉ: “Gia đìnhchúng tôi xin các anh, chúng tôi không có nhiều tiền đến vậy chỉ có 10 triệuthôi. Mong các anh cho chuộc lại…”. Cuộc thương lượng kéo dài 30 phút và kẻđánh cắp đồng ý ở mức tiền chuộc là 21 triệu đồng, địa điểm “giao hàng” làsau nghĩa trang liệt sĩ xã…

Hai đối tượng nghiện ngập nghĩ ra trò ăn cắp xương đầu cụ T đòi tiền chuộcđã bị bắt quả tang. Nhưng sau chuyện này ở các vùng như Bắc Giang, Bắc Ninh,Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình… khi cải táng đã phải tổ chức cắt cử ngườicanh giữ, trông coi mộ.

Chuyện ở nghĩa trang

Khi đem chuyện lạ này kể cho một người bạn. Anh cười ngất: “Không chỉ cóchuyện đó đâu. Ông cứ la cà quanh mấy nghĩa trang còn khối chuyện hay. Thờinay kiếm tiền dễ nhất là kiếm tiền của người chết vì người sống mấy ai dámmặc cả”.

Nghĩa trang Yên Kỳ (Hà Nội) là một trong những nghĩa trang lớn nhất thủ đôHà Nội. So với nghĩa trang Văn Điển mà hiện nay đã đóng cửa rộng 18ha haysiêu công viên nghĩa trang Vĩnh Hằng rộng 20ha, thì nghĩa trang Yên Kỳ códiện tích lớn hơn rất nhiều.

Nghĩa trang Yên Kỳ được xây dựng từ năm 1960, tọa lạc trên một khuôn viênrộng tới 37ha, thuộc thôn Yên Kỳ, xã Phú Sơn, huyện Ba Vì và được xây dựngtừ năm 1960. Hiện, Yên Kỳ còn 15.000m2 đất trống và sẽ có thể cải táng trongvòng 3 năm nữa. Chính vì thế, nghĩa trang này lúc nào cũng tấp nập ngườiviếng mộ.

Với hàng ngàn ngôi mộ, BQL Nghĩa trang Yên Kỳ rất khó khăn trong việc loại bỏ nạn ăn chặn, bắt chẹt khách viếng mộ (ảnh: Mạnh Thắng)

Nghĩa trang Yên Kỳ sángngày hè oi ả, trong bộ dạng hớt hải của một người đi tìm một thất lạctôi bước chân vào “thế giới người chết”. Đối diện cổng nghĩa trang làmột dãy quán chi chít các biển hiệu “dịch vụ xây mộ bảo hành lâu năm”,“Xây mộ – chạm khắc bia đá nghìn năm không hỏng”, “Xây sửa mộ từ A đếnZ”… đến hoa cả mắt.

Đang lơ ngơ chưa biết bước vào đâu thì bị một đám khoảng gần 10 người buvào giằng xe, người kéo áo, kẻ kéo túi, miệng thì nhao nhao: “Anh ơi, đểem quét vôi, lau chùi mộ cho”, “chú tìm mộ ai tôi tìm giúp nhé”, “em tìmđất chuyển mộ về đây thì nhà anh là nhất vùng về chất lượng và uy tín”…

Tôi phải giãy mãi mới thoát khỏi đám đông và chui vào quán nước ngaygiữa nghĩa trang để nghỉ. Nhìn bộ dạng xộc xệch, tóc tai rối bù của tôi,chị Nguyễn Thị Hải Sinh (phố Tạ Quang Bửu, Hà Nội) chép miệng bảo: “Chắcchú mới lên lần đầu. Lần nào lên thăm mộ tôi cũng bị hành như thế cả.Nghĩa trang mà láo nháo như bến xe. Kiểm tra lại ví xem có mất gì không,đợt trước mấy thằng móc túi ở Sơn Tây về đây dàn cảnh móc ví của tôiđấy”. Tôi giật mình kiểm tra lại và thở phào nhẹ nhõm vì may mắn chưa bịmất gì. Đi thăm người chết mà còn vất vả hơn là xếp hàng mua vé xe cuốinăm. Ngán ngẩm quá!

Số tôi còn may chán là bởi lên đúng mùa tảo mộ nên nghĩa trang lúc nàocũng đông người, chứ vào những mùa vắng người thể nào cũng có vài chúkhông biết nghiện thật hay giả nhưng cứ xòe kim tiêm gãi đầu gãi cổ xintí tiền cho đỡ vật thuốc. Khách phương xa thân cô thế cô đành cắn răngmà móc túi. Gửi chiếc xe cho bà hàng nước tôi bước vào khu Đ1. Ngay lậptức hàng chục người vây quanh, kể cả mấy người đang dở tay xây mộ gầnđó. Cứ như tôi là miếng mồi ngon và họ là kẻ săn mồi.

Tôi bảo: “Em đi viếng mộ người nhà, tranh thủ qua đây tìm hộ thằng bạnmộ bà nội nó thất lạc từ năm 1982 tên là Lê Thị Thơm”. Vừa nghe xong,đám đông lập tức tỏa ra trèo lên nóc các ngôi mộ, nhảy choi choi để bắtđầu tìm kiếm.

Một người phụ nữ dáng vẻ phúc hậu đi viếng mộ lại gần tôi nói nhỏ: “Chúkhông mặc cả trước tí nữa tìm xong nó đè ra đòi 300-400.000 đồng đấy.Tôi vừa bị chúng nó nặn mất 4 trăm nghìn đồng xong. Đau quá!”.

Tôi cảm ơn người phụ nữ tốt bụng rồi cười thầm vì đấy chỉ là tên giả màtôi phịa ra. Thế nhưng mà tôi nhầm. Khoảng hơn 1 tiếng sau, đám “thám tửnghĩa trang kia quay lại và bảo không tìm thấy một nào tên như thế. Mộtngười đàn ông dáng vẻ bặm trợn đứng ra bảo: “Anh cho xin 2 trăm nghìntiền công anh em đi tìm. Tuy không thấy nhưng cũng mất công. Nếu ông anhmuốn tìm thì bọn này sẽ vào giở sổ ở nghĩa trang tra hộ cho. Ông anhphải chi phong bì đấy”. Tôi đành ngậm đắng nuốt cay móc ví trả tiền.

Gã đàn ông tên Thiện nheo mắt cười: “Ông anh cứ để số điện thoại lại,nếu tìm được thưởng cho thằng em mấy trăm uống rượu nhé. Thế là còn rẻđấy chứ mấy chục ngàn ngôi mộ ở đây ông anh muốn tìm chắc phải mất 3ngày”.

Cũng theo lời gã, mới hai hôm trước có một người phụ nữ ở TP Hồ Chí Minhra tìm 4 ngôi mộ người thân mất 2 triệu đồng. Số là hai chị em nhà họ“từ mặt” nhau, người em quy tập mộ của bố mẹ, ông bà lên đây và giấukhông cho người chị biết. Chị ta chỉ biết họ tên bố mẹ mình chứ khôngbiết mộ của họ nằm ở đâu nên phải cậy nhờ đến đám “thám tử” kia.

Thế giới ngầm sau bia mộ

Thoát khỏi đám loi choi tìm mộ, tôi tiếp tục bị một đám 4 người đeo bámnài nỉ được lau rửa mộ, tô lại chữ, trồng hoa lên mộ… Mỗi “hạng mục”được các họ hét giá 200 nghìn đồng. Một chị tên Nụ còn bảo: “Chú cứ thuêtôi chăm nom cho 4 ngôi mộ này của nhà chú quanh năm sạnh sẽ, các kỳ sócvọng đều có hương thơm thắp. Tôi chỉ xin tiền công 500 nghìn đồng mộtnăm thôi”.

Khi tôi tỏ ý chê đắt tự muốn nhổ cỏ thắp hương, có gã đàn ông đội mũcối, ngồi vắt chéo chân lên ngôi mộ bên cạnh châm một điếu thuốc bảo:“Ông anh “ngõ gạch” nhỉ? Có mấy đồng mà cũng tiếc. Mộ nhà ông anh đẹpnhỉ? Có muốn sang năm lên còn nhận được mộ nữa hay thôi đây!”.

Nóng máu, tôi đấu khẩu: “Ông định dọa tôi đấy à, có giỏi ông cứ làm đi”.Thấy tôi “rắn mặt” hắn cười cười: “Cũng chẳng biết đâu mà lần, anh xemmấy ngôi mộ kia kìa, chẳng biết trâu bò hay là người đụng phải mà nứtnẻ, sứt góc, mất số… Anh em cũng chỉ có mỗi chỗ này kiếm cơm. Ai cũngrắn như bác thì bọn em chết đói hết à!”.

Nhiều người lần đầu tiên lên nghĩa trang này chỉ biết ngơ ngác đứng nhìnmột đám tự nhiên như ruồi, không ai nhờ vả gì, cứ xăng xái xông đến cắtcỏ, đắp đất, trồng cỏ cho mộ người thân gia chủ. Thậm chí, họ lấy đất từngay ngôi mộ bên cạnh để đắp sang. Xong việc gia chủ chưa kịp cảm ơn thìgã đã ngửa tay: “Việc xong rồi, bác cho em xin 2 “lít””.

Việc làm mới cho những ngôi mộ đem lại một thu nhập không nhỏ cho một số người

Ngay cả những đứa bé chỉkhoảng 13, 14 tuổi cũng vào đây kiếm tiền. Hai việc mà bọn trẻ hay làmnhất là chỉ mộ và nhặt vỏ cam, quýt về phơi khô bán cho hiệu thuốc nam.Những dịp cuối năm cho đến tháng 3 âm lịch là dịp thanh minh tảo mộ thìkhỏi nói, cả làng, cả xã đổ ra nghĩa trang kiếm sống. Chỉ những người đithăm viếng mộ người thân là bị hành mà không dám làm gì. Không phải họsợ cho bản thân mà sợ bóng, sợ gió mồ mả người thân bị trả thù…

Ở nghĩa trang này, những người “làm dịch vụ” chỉ là “chiếu dưới” còn lớptrên là đám cai, trùm – những kẻ thao túng các hoạt động của nghĩatrang. Muốn tìm đất xây mộ, sửa sang, chuyển mộ… đều phải thương lượngvới các đối tượng này. Tiền dịch vụ cũng không hề rẻ một chút nào. Nếumuốn có đất đặt phần mộ ở đây, trung bình gia chủ phải chi từ 8 triệu,muốn vị trí đẹp phải mất tới 12 triệu đồng.

Khi tôi ngỏ ý muốn chuyển ngôi mộ của cụ Lê Thị Thơm đi vị trí khác đẹphơn, một “trùm” mách nước: “Anh cứ để bọn em lo cho. Nếu bây giờ làm thủtục mất nhiều thời gian, tiền bạc lắm. Các anh cứ khoán trắng cho bọnem, đêm xuống bốc trộm là xong. Chỉ 2-3 triệu đồng thôi”.

Thì ra nhiều trường hợp người đăng ký mộ bị mất thẻ hoặc chết đi nếumuốn di chuyển mộ phải mất thời gian đi chứng thực ở ủy ban, làm đơn xinchuyển và phải đóng lệ phí. Còn với đám cò này chỉ cần giao đủ tiền đêmđến họ sẽ làm từ A-Z và giao quách tại “điểm hẹn” gần nghĩa trang làxong.

Có lẽ không có gì mà đám cò này không dám làm. Theo tìm hiểu của chúngtôi, những sự việc nêu trên đã tồn tại nhiều năm nay và càng ngày càngtinh vi, trắng trợn nhưng Ban Quản lý nghĩa trang và chính quyền địaphương vẫn chưa có động thái dứt khoát. Cả chục ngàn ngôi mộ nằm bạtngàn suốt mấy dã đồi nhưng lại nằm kề ngay bên đường. Thậm chí không cólấy một bóng bảo vệ để thị uy thì tránh sao được chuyện đám cò lộnghành, bắt chẹt người đi thăm mộ.

Tăng cường bảo vệ

Đem những chuyện bức xúc đó trao đổi với ông Phùng Văn Vinh, Trưởng banQuản lý nghĩa trang Yên Kỳ, ông nói: “Chúng tôi cũng bức xúc lắm! Quảthực là chúng tôi cũng biết những chuyện đó và cũng có những biện phápngăn chặn như phối hợp với công an khu vực. Nhưng vì nghĩa trang rộngnhư thế lại không có tường rào, bốn phía là dân cư sinh sống, ai thíchvào thì vào, thích ra thì ra, trong khi chỉ có 16 người trong tổ quảntrang, nên quản không xuể.

Với số lượng mộ rất lớn, mỗi năm có không biết bao nhiêu gia đình có nhucầu sửa sang, ốp đá lại cho phần mộ của nhà mình. Những gia đình nào cónhu cầu sửa mộ mà không vào Ban quản trang đăng ký, chúng tôi cũng khôngthể bỗng dưng chen vào được mà chỉ có thể quản lý theo kích cỡ. Trước dochưa có kích cỡ phù hợp, nên nhiều gia đình xây sửa theo ý của họ làmcho mộ sửa sau to hơn mộ sửa trước. Nhưng những khu mới bây giờ đã chấmdứt tình trạng đó và hàng lối ngay ngắn, rõ ràng.

Về vấn đề an ninh trật tự, những trường hợp sửa mộ rồi bị chèn ép thườnglà do gia đình nhờ một người dân địa phương trông nom, đến khi sửa mộlại thuê một người khác nên dẫn đến mâu thuẫn. Có trường hợp ở Khu C8tôi phải gọi cả gia đình có mộ, bên trông nom, bên sửa mộ với sự chứngkiến của công an để giải quyết cho dứt điểm, ông Vinh cho biết và khẳngđịnh chỉ khi nào tường rào xung quanh nghĩa trang Yên Kỳ được hoàn thànhkhi đó mới có thể quản nghĩa trang tốt hơn và cũng chỉ khi đó những bứcxúc của người dân lên thăm mộ mới được giải tỏa”.

Nghĩa trang là nơi yên nghỉ của người đã khuất. Những người thân của họmong muốn nơi đây thực sự yên bình, lành mạnh để mỗi lần đến đây họthanh thản thắp nén nhanh thơm cho người đã khuất chứ không phấp phỏnglo âu mỗi lần thăm viếng…

Vòng hoa quay vòng

Tại một số nghĩa trang ở Hà Nội lâu nay vẫndiễn ra việc “hoa quay vòng”: Tại mỗi cổng nghĩa trang thường có 3-4 cửahàng bán vòng hoa viếng người quá cố. Tất cả các vòng hoa đền na nágiống nhau. “Điều lạ” để phân biệt hoa mỗi nhà là họ buộc dây chân chốngkhác màu nhau: xanh, đỏ, tím vàng. Để làm gì vậy? Xin thưa, khi tang chủra về các vòng hoa của nhà nào nhà nấy lại khiêng ra cổng bán lại chođám khác. Cứ như vậy có khi mỗi vòng hoa “hân hạnh” được viếng đến 4-5người chết!

Anh Nguyễn Văn Long, một người dân sống gần Nghĩa trang Yên Kỳ cho biết:“Tùy từng hôm, có ngày mười mấy đám ma, có ngày 7-8 đám. Cũng có nhànhiều, có nhà ít vòng hoa, ít nhất là 1 xe, có nhà 2-3 xe. Trước kianghĩa trang thuê người đi đổ, bây giờ có người thầu dọn dẹp và đi đổluôn. Thường thì hôm sau người ta đã sửa mộ, đắp lại nên vòng hoa đượcdọn đi ngay. Vòng hoa thì có cái khung và loại xốp còn dùng được, hoathì nát hết. Ngoài ra, hoa xốp cũng vẫn tận dụng được”.

Theo VTC