Hiện thực hóa mục tiêugiảm mặt bằng lãi suất theo Nghị quyết 18/CP của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nướccho rằng đó là quá trình từng bước để lãi suất tự điều tiết theo cung cầu thịtrường chứ không phải nới lỏng tiền tệ như một số ý kiến nêu ra…
Xung quanh vấn đề này, trong cuộc trao đổi với chúng tôi, Thống đốc Ngân hàngNhà nước Nguyễn Văn Giàu nói:
- Trong việc triển khai Nghị quyết 18 của Chính phủ, sự ra đời của Thông tư số12/2010/TT-NHNN trong ngày 14/4, cho phép tổ chức tín dụng áp dụng cơ chế chovay với lãi suất thỏa thuận, được coi là bước đi rất đúng thời điểm. Thông tưkhông chỉ tạo sự ổn định về mặt tâm lý mà còn đạt nhiều mục tiêu khác: ổn địnhthị trường tiền tệ; tăng vốn cho nhu cầu hợp lý của nền kinh tế; đảm bảo an toànhệ thống ngân hàng; đồng thời, giảm mặt bằng lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp.
Ngân hàng Nhà nước đã thảo luận vấn đề này với các ngân hàng, họ đồng thuận rấtcao. Hiện tại, hầu hết ngân hàng đều cho vay 14%/năm, nhất là ý thức việc hạ lãisuất cho vay nông nghiệp và xuất khẩu.
Ở đây, phải hiểu rõ là Ngân hàng Nhà nước đang từng bước trả lãi suất về cho thịtrường chứ không phải nới lỏng tiền tệ như một vài ý kiến nêu gần đây. Tronggiai đoạn hiện nay, Ngân hàng Nhà nước vẫn phải thực hiện chính sách điều hànhchủ động, linh hoạt nhưng thận trọng.
Ngoài ra, song song với việc ban hành thông tư trên, Ngân hàng Nhà nước sẽ phốikết hợp với Bộ Công thương tìm các biện pháp hỗ trợ xuất khẩu, hạn chế nhập siêu,góp phần ổn định cán cân thanh toán.
Cụ thể, ngân hàng sẽ tập trung ngoại tệ chovay nhập khẩu với những mặt hàng thiết yếu, ngoại trừ những mặt hàng trong nướcsản xuất được. Để thực hiện tốt vấn đề này, chúng tôi còn chờ sự phối hợp của BộCông Thương trong việc cung cấp danh mục hàng hóa thiết yếu, số lượng cần nhậpkhẩu… để cân đối nguồn ngoại tệ.
| |
| Ông Nguyễn Văn Giàu, Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam |
Thưa Thống đốc, khi khống chế trần lãi suấtthì viện dẫn điều 476 Luật Dân sự, vậy khi “chovay thỏa thuận” thì cơ sở pháp lý dẫn chiếu choThông tư 12 là gì?
Cơ sở pháp lý của Thông tư số 12/2010/TT-NHNNcho phép tổ chức tín dụng thực hiện cho vay bằngVND theo lãi suất thỏa thuận thì phải bám vàoLuật Ngân hàng Nhà nước, Luật Các tổ chức tíndụng hiện hành và Nghị quyết 12 (ban hành tháng3/2010 - PV), Nghị quyết 18 của Chính phủ. Cùngđó là văn bản cho phép cho vay thỏa thuận vớitiêu dùng đầu năm 2009 của Ngân hàng Nhà nước.
Chứ còn nếu mà bắt bẻ từ ngữ thì không thể nàolàm được.
Đại diện một số ngân hàng thương mại nói rằng,họ sẵn sàng giảm lãi suất hỗ trợ doanh nghiệp,nhưng đề nghị Ngân hàng Nhà nước không nên quálo lạm phát mà “dè xẻn” hỗ trợ thanh toán ngânhàng thương mại khi cần thiết. Thống đốc nói gìvề vấn đề này?
Chính sách hỗ trợ lãi suất xét về toàn cục là cóý nghĩa lớn nhưng cũng có mặt trái, vì chúngthúc đẩy tăng trưởng tín dụng rất nhanh.
Tháng 1/2009, tăng trưởng tín dụng 0,65% so vớicuối năm trước, tháng 2/2009 tăng 1,14% nhưngđến tháng 3/2009 khi thực hiện hỗ trợ lãi suấtthì con số này là 4,22%, tháng 6/2009 tăng4,44%, kéo theo cả năm tăng trưởng tín dụng37,7% so với năm trước, cao hơn huy động vốn 10%(huy động vốn tăng 27%/năm).
Sự bùng nổ tín dụng do mặt trái chính sách,nhưng cũng một phần do quản trị của nhiều ngânhàng chưa tốt. Điều này không nên đổ lỗi hoàntoàn cho Ngân hàng Nhà nước, vì bất cứ ngân hàngnào cũng phải tự biết bảo vệ mình trước ham muốntăng trưởng tín dụng.
Còn việc hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng thươngmại thì Ngân hàng Nhà nước vẫn làm thường xuyênđấy chứ. Tuy nhiên chúng tôi cũng phải kiềm chế,vì nếu quá tay, tăng trưởng tín dụng có thể lêntới 43% - 44%! Ngân hàng Nhà nước bao giờ cũngphải hài hòa giữa hai mục tiêu tăng trưởng vàlạm phát và công việc đó không khác gì người đitrên dây.
Còn chuyện “bơm - hút” trên nghiệp vụ thịtrường mở thì thế này. Tháng 1/2010: Ngân hàngNhà nước chào mua 264 nghìn tỷ đồng nhưng số xinmua chỉ 153 nghìn tỷ đồng và Ngân hàng Nhà nướcđưa lớn hơn mức chào mua 111 nghìn tỷ đồng.
Tháng 2, Ngân hàng Nhà nước chào mua 262 nghìntỷ đồng nhưng sức mua chỉ 73 nghìn tỷ đồng.Tháng 3, Ngân hàng Nhà nước chào mua 218 nghìntỷ đồng nhưng các ngân hàng thương mại chỉ trúngthầu 94 nghìn tỷ đồng. 12 ngày đầu tháng 4, Ngânhàng Nhà nước chào mua 97 nghìn tỷ đồng nhưngngân hàng thương mại chỉ trúng thầu mua 47 nghìntỷ đồng.
Nhưng các ngân hàng thương mại “sức yếu” thìlấy đâu tiền để mua giấy tờ có giá để giao dịchtrên thị trường mở?
Đừng nói là họ không có tiền. Họ không làm đấythôi!
Ai cũng có quyền bình đẳng tham gia trên thịtrường sơ cấp đối với trái phiếu và các giấy tờcó khác. Nhưng vì tâm lý ỷ lại “nếu mình có khókhăn, Nhà nước sẽ hỗ trợ” nên ít mua mà thôi.
Như thế là đáng trách. Rất nhiều lần tôi đã phêphán các ngân hàng thương mại và nghiêm khắc vớicách suy nghĩ này.
Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước chưa công bố phânloại ngân hàng để người gửi tiền có cơ sở phânbiệt mức độ rủi ro từng ngân hàng và đó là mộtthiệt thòi cho người dân khi biến cố xảy ra.Thống đốc nghĩ sao?
Đây là ý kiến chính đáng, tôi sẽ tiếp thu ý kiếnnày và Ngân hàng Nhà nước sẽ ban hành văn bảnquy định trích lập tỷ lệ rủi ro phải theo thônglệ quốc tế. Hiện có một số ngân hàng thương mạiđã trích được theo điều 7 của Quyết định 493,tiệm cận với thông lệ quốc tế.
Ngân hàng Nhà nước sẽ minh bạch trong đánh giá,xếp hạng từng ngân hàng theo tiêu chí chuẩn mựcvà sẽ công bố. Những ngân hàng năm ngoái xếploại D nhưng năm nay được lên A thì cũng phảigiải thích lý do. Đây là quyền lợi và nghĩa vụcủa mỗi ngân hàng và đồng thời, đó cũng là cáchđảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền.
Cân đối tổng thể, tỷ trọng cho vay và huyđộng có “lệch pha” như trước đây, thưa Thống đốc?
Mặc dù trong bối cảnh kỳ vọng lạm phát đang caotrong quý 1/2010 nhưng huy động vốn toàn ngànhđang tăng trưởng mạnh mẽ.
Đến ngày 9/4/2010, huy động vốn tăng trưởng4,18% so với đầu năm và riêng 9 ngày đầu tháng4/2010 đã tăng 0,68% so với cuối tháng 3/2010,trong đó, tiền gửi từ dân cư tăng 10,2% so vớiđầu năm, 9 ngày đầu tháng 4/2010 tăng 1,2% sovới cuối tháng 3/2010.
Đặc biệt, đến nay, dư nợ cho vay tăng 3,84% sovới đầu năm, thấp hơn 0,34% so với tổng huy độngvốn và đó là điều đáng mừng vì lâu lắm rồi, tốcđộ tăng trưởng huy động tiền gửi lớn hơn tốc độtăng trưởng dư nợ.
Hiện tại, có tình trạng “mặc cả lãi suất” củakhách hàng gửi tiền, nhất là các tập đoàn, tổngcông ty và điều này đã gây áp lực lên lãi suấthuy động của ngân hàng thương mại. Thống đốc cóý kiến gì về vấn đề này?
Nghị quyết 18/CP của Chính phủ đã nhấn mạnh rõvai trò trách nhiệm của chủ tịch, tổng giám đốctập đoàn kinh tế, tổng công ty trong việc bìnhổn kinh tế. Có một điều tôi băn khoăn là nhiềudoanh nghiệp Nhà nước là "con nợ" của ngân hàng,nhưng họ lại có nguồn tiền để gửi ngân hàng, đấylà vấn đề cần phải xem xét.
Chắc chắn ở đây không có câu chuyện vay lãi suấtcao rồi gửi để lấy lãi suất thấp. Theo quy luật,lãi suất tiền vay bao giờ cũng cao hơn lãi suấttiền gửi. Nếu là năm ngoái (có hỗ trợ lãi suất4% - PV) thì điều đó còn có cơ sở nhưng năm naylà có yếu tố không bình thường ở đây.
Có những tập đoàn giàu nhất quốc gia mà cònnợ tới 24 ngân hàng với mấy chục ngàn tỷ đồng.Có tập đoàn nào mà không nợ ngân hàng đâu? Thếrồi, tại sao trong cùng một tập đoàn mà chỗ thìđi vay, chỗ thì cho vay? Vậy thì trách nhiệmđiều hòa dòng vốn, hỗ trợ thành viên trong cùngmột tổng công ty, tập đoàn của người đứng đầu đểở đâu?
Còn chuyện mặc cả lãi suất với ngân hàng, có lầntôi đã nói với lãnh đạo các doanh nghiệp lớn làkhông nên như thế. Mà nếu có tiền thì hãy tậptrung vốn cho sản xuất và còn dư dả thì đem trảnợ ngân hàng.
Theo Nguyễn Hoài
