Cựu danh thủ Hồng Sơn: “Bóng đá Việt Nam đang thiếu thần tượng”

Trong 20 năm trở lại đây, Nguyễn Hồng Sơn là cầu thủ có lối chơi hào hoa và đầychất nghệ sĩ bậc nhất trong làng bóng đá Việt Nam. Nói về bóng đá Việt Nam, danhthủ họ Nguyễn cho rằng sân chơi chuyên nghiệp chưa sản sinh những ngôi sao sâncỏ thực sự cống hiến cho nước nhà, như thế hệ anh và trước đó.

Cầu thủ Việt rất đặc biệt

* Tới bây giờ anh là cầu thủ Việt Nam duy nhất từng tham dự giải Pepsi WorldChallenge giữa các ngôi sao sân cỏ. Kỷ niệm của anh trong những ngày được sogiày với những ngôi sao bóng đá hàng đầu thế giới ra sao?

- Vàotháng 7/2001, tôi vinh dự được hãng Pepsi mời sang Ai Cập tham dự giải WorldChallenge cho các ngôi sao bóng đá tới từ 5 châu lục. Giải đấu năm ấy góp mặtnhiều hảo thủ hàng đầu mà tôi chỉ thường thấy trên tuyền hình: Rui Costa (Bồ ĐàoNha), Juan Veron (Argentina), Roberto Carlos, Rivaldo (Brazil) hay David Beckham(Anh)... Vinh dự có cơ hội đối đầu với các thần tượng ngay trước mắt, tôi thựcsự run và mất ngủ cả tuần trước giờ thi đấu.

Tới lúcsang Ai Cập, tôi mới thấy cách biệt ghê gớm giữa mình và các ngôi sao đó. Nhưtôi, đơn độc sang, còn các ngôi sao kia luôn có cả tá người quản lý, bảo vệ. Tôitự nhủ khi ra sân phải thể hiện hết kỹ năng của mình để khẳng định cầu thủ ViệtNam không hề thua kém ai cả. Lòng tự trọng, tự tôn dân tộc đã khiến tôi gạt bỏmặc cảm lẫn tự ti để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tôi nhận được sự tôn trọng của cácngôi sao, họ bảo cầu thủ Việt Nam rất đặc biệt. Khoảnh khắc đó sẽ đi theo suốtđời tôi như là một trong những kỷ niệm đẹp nhất.

* Có điều gì khác biệt giữa cầu thủ Việt và những ngôi sao thế giới ấy trongnhững ngày anh tham gia tranh tài?

Khi còn thi đấu, Nguyễn Hồng Sơn luôn khiến khán giả phải trầm trồ thán phục. Ảnh: VSI

- Cuộcthi được chia thành 5 phần: Thi kỹ thuật, chuyền bóng, lừa bóng, sút phạt và đốikháng qua lưới. Kết thúc giải, tôi đứng vị trí thứ nhì sau tiền vệ người Ai Cập- Hazem Enam. Khi bước lên bục vinh danh, tôi hạnh phúc vì mang lại vinh quangcho bóng đá nước nhà, ở sân chơi khẳng định thương hiệu giữa các ngôi sao bóngđá.

Từ cuộcthi ấy, tôi hiểu cầu thủ Việt Nam đầy tiềm năng, nhưng lại ít được va chạm vàthử lửa trong môi trường đỉnh cao. Một trở lực nữa, cầu thủ gốc châu Á ít có cơhội để cọ xát và nâng cao bản thân so với những đồng nghiệp ở Nam Mỹ, châu Âu.Nên mỗi khi đối đầu, các đội bóng Nam Mỹ, châu Âu thường chiếm ưu thế, nhờ kinhnghiệm và khả năng làm chủ trái bóng, chiến thuật tốt hơn hẳn. Một phần nào đólà tố chất thể hình, thể lực của họ cũng tốt hơn hẳn.

* Anh ấn tượng với ai nhất trong số 17 “ngôi sao” bóng đá anh từng đối đầu?

-Roberto Carlos, hậu vệ người Brazil. Cảm giác đầu tiên, Carlos cao ngang với tôinhưng thể hình vạm vỡ như một “rambo” hầm hố. Lúc ngồi cạnh, tôi thấy Carlos tỏra rất tự tin vào bản thân mình. Dù không rành tiếng Anh, Carlos vẫn thích phatrò. Tới giờ anh ta vẫn thi đấu ở môi trường đỉnh cao và có được bản thành tíchđồ sộ.

Bảo vệ tài năng là trách nhiệm của cả xã hội

* Nhìn lại bóng đá Việt Nam qua 11 năm chuyên nghiệp, anh đánh giá đâu là mặtthành công nhất của V-League?

- Tôi làcầu thủ gắn liền quá trình bóng đá Việt Nam chuyển mình từ thời kỳ bao cấp quadoanh nghiệp hóa các CLB. Điểm dễ nhìn thấy nhất là V-League xuất hiện nhiềungoại binh khiến chất lượng và sự cạnh tranh gắt gao hơn. Cầu thủ ngoại xuấthiện nhiều và cầu thủ Việt Nam có cơ hội trui rèn, thử lửa. Họ không còn e ngạiviệc giáp mặt với cầu thủ nước ngoài như chúng tôi thời điểm trước đó. Cùng vớisự thay đổi về cơ chế quản lý - điều hành và quy luật thị trường quá sâu sắc ởta, cầu thủ cũng có cuộc sống sung túc, đầy đủ hơn. Chứ thời chúng tôi nào cóchuyện định giá tiền tỷ như bây giờ.

* Còn những mặt yếu kém mà bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam vẫn tồn tại?

- Báochí từng nói về vấn đề này nhiều rồi và tôi cũng không muốn nhắc lại làm gì.Nhưng tôi nói thẳng thắn môn bóng đá được Nhà nước và dư luận quan tâm và ưu đãirất lớn so với nhiều bộ môn khác. Song sự phát triển, thành tích vẫn còn chưađáp ứng được sự mong đợi của xã hội. Đó là điều tất cả những ai tham gia hoạtđộng bóng đá cần xem xét lại một cách nghiêm túc. Cầu thủ lương thưởng quá caonhưng đá không nghiêm túc khiến khán giả mất dần. Theo tôi, đây là vấn đề nghiêmtrọng nhất của bóng đá Việt Nam.

* Bằng chứng là hàng loạt biểu tượng truyền thống như Thể Công, Công an Hà Nội,Cảng Sài Gòn... biến mất.

- Tôithực sự đau lòng khi thấy khán đài ở ta ngày càng thưa thớt khán giả. Tôi thấychỉ lúc nào đội tuyển quốc gia hay U23 Việt Nam tập trung thi đấu thì mới lạixuất hiện cảnh xếp hàng mua vé. Các CLB bây giờ chơi quá vị kỷ và không còn cốnghiến, phục vụ hết mình người xem nữa. Việc các đội bóng có truyền thống biến mấtvì cơ chế một phần, nhưng phần lỗi phải nhìn thẳng là chính bản thân cầu thủ tựđánh mất đi hình ảnh, sự kiêu hãnh nghề nghiệp.

Tình yêucủa khán giả không phải tự nhiên có, mà phải bồi đắp theo thời gian. Việc cácđội bóng “thay tên, đổi họ” liên tục thì việc CĐV khó lòng chấp nhận là điều dễhiểu. Muốn khán giả trở lại sân cỏ, không chỉ đá hay, đá đẹp, các CLB cũng cầnphải có truyền thống và sự phát triển lâu dài. Cầu thủ chuyên nghiệp, anh cógiàu cỡ nào nhưng ra sân khán đài vắng hoe, anh không được khán giả tôn vinh,réo gọi tên một cách thân thương trong các trận đấu, coi như vứt. Thời chúng tôiđá, cầu thủ tự tôn màu cờ sắc áo cao lắm, các khán giả cũng thế.

Cầu thủthế hệ bây giờ tôi tin rất nhiều người chưa từng có cảm giác rạo rực khi thi đấugiữa biển người. Đấy là nỗi đau với đời cầu thủ chuyên nghiệp.

* Trong 11 năm phát triển bóng đá chuyên nghiệp, vẫn chưa thấy sự xuất hiện củamột tiền vệ tài hoa và có tố chất như anh. Lý do nào khiến bóng đá Việt Namthiếu hụt đi người kế cận như vậy?

- Nhântài bóng đá không phải lúc nào cũng có, mà nó xuất hiện theo chu kỳ. Ngay thờiđiểm này, bóng đá thế giới cũng đang đi theo chu kỳ của nó. Khoảng cách giữanhững cầu thủ xuất chúng như Pele, Maradona hay Lionel Messi tầm 10 tới 20 năm.Bóng đá ta còn có những bất cập trong cách quản lý và đào tạo trẻ, thì việc xuấthiện những tài năng thật sự càng trở nên khó khăn hơn. Chúng ta buộc phải chờđợi và tiếp tục tìm kiếm những cầu thủ có khả năng gây đột biến.

Khi pháthiện được người tài, cách đào tạo và rèn giũa để tài năng ấy trở thành ngôi saosân cỏ thực sự lại là một thách thức không nhỏ. Tôi nhớ nhà báo Hữu Thọ từngnói: Nhân tài không có năng lực bảo vệ mình. Thế nên, bảo vệ người tài, trong đócó tài năng bóng đá, là trách nhiệm của cả xã hội.

* Trong 10 năm qua, anh đánh giá những cầu thủ nào ấn tượng nhất ở từng vị trí?

- Ở vịtrí thủ môn, Hồng Sơn có được phong độ ấn tượng tại Hà Nội T&T, cũng như cùngđội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup 2008. Nhưng tôi cũng đánh giá cao Tấn Trường,bởi cậu ấy có thể hình lý tưởng và đủ khả năng để ra nước ngoài thi đấu. Riêngvị trí hàng thủ, tôi vẫn ấn tượng nhất lối chơi của hậu vệ Như Thành. Cậu ấy cólối chơi hiện đại và khả năng phán đoán tình huống cực tốt.

Còn tuyến tiền vệ,nhất là đảm trách vị trí “lá phổi”, thú thực lúc này tôi chưa ưng ý với bất cứcầu thủ nào. Riêng hàng công, tôi vẫn coi Văn Quyến là cầu thủ có tố chất thủlĩnh và bản năng của một tiền đạo lớn. Tiếc rằng cậu ấy vấp ngã và đánh mất đitương lai của mình. Tôi luôn nghĩ về Quyến với sự tiếc nuối không nguôi.

Chừngnào, thấy cả nước xuất hiện hình ảnh các em bé mặc những chiếc áo cầu thủ trongnước, chừng đó mới hy vọng bóng đá ta vươn tầm đúng nghĩa. Bóng đá ta đang thiếunhững cầu thủ đạt đến tầm thần tượng, ngôi sao đúng nghĩa, có tính hướng nghiệpcao. Thế hệ chúng tôi và trước đây đã làm được điều đó.

Đào tạo trẻ - Gieo gì, gặt nấy

* Đúng là bóng đá Việt Nam lúc này đang thiếu đi những cầu thủ hớp hồn khán giảbởi những tình huống xử lý đẹp mắt và ngẫu hứng. Dưới góc độ đào tạo và cả pháthiện tài năng, anh có nghĩ bóng đá Việt Nam đang có vấn đề?

Nguyễn Hồng Sơn là mẫu cầu thủ có lối chơi hào hoa hiếm hoi của bóng đá Việt Nam trong 20 năm qua. Ảnh: VSI

- Ngườixưa thường có câu: “Gieo gì, gặt nấy”. Thời điểm này, bóng đá không còn là mônthể thao được lựa chọn duy nhất trong xã hội. Bây giờ cuộc sống đổi khác, cha mẹcác em cũng muốn con mình lựa chọn học hành hay những môn thể thao khác dễ manglại tương lai ổn định hơn.

Trong khi ấy, không gian đá bóng cho các em nhỏ ngàycàng thu hẹp. Ngày xưa, những vỉa hè, nắp cống hay lòng đường là nơi nhiều danhthủ bóng đá Việt Nam bắt đầu con đường đá bóng. Nhưng bây giờ, không gian đócũng không còn. Chưa kể, sự đầu tư, quan tâm chăm sóc và giáo dục đạo đức cầuthủ trẻ vẫn chưa được coi trọng thật sự.

* Đội hình U23 Việt Nam không có nhiều cá nhân xuất sắc. Hình như HLV FalkoGoetz đang thiếu một cầu thủ số “10” đúng nghĩa, có khả năng thay đổi cục diệnchỉ với một tình huống xử lý xuất thần.

- Một phần nào đó nguyên nhân từ khâu đào tạo và phát hiện nhân tài. Còn mặtkhác, cầu thủ Việt Nam bây giờ phải chơi thực dụng. Một tình huống đi bóng haybiểu diễn kỹ thuật thường rất dễ nhận những pha vào bóng ác ý, có thể gặp chấnthương nặng. Áp lực thành tích đã khiến các huấn luyện viên ít tạo cơ hội chocác cầu thủ phát huy tính sáng tạo, sự ngẫu hứng.

Thay vào đó, họ phải thi đấutheo sơ đồ chiến thuật vạch ra sẵn. Khi đá bóng mà lúc nào cũng trong tâm lý nhưthế, cầu thủ khó có thể thăng hoa và dần mất đi tố chất của mình. Đó mới là điềunguy hiểm nhất, bởi nó làm mòn đi khả năng sáng tạo ở các cầu thủ và khiến sâncỏ Việt khô khan hẳn đi

* Công tác đào tạo trẻ của bóng đá Việt Nam chưa tốt cũng góp phần làm thịtrường chuyển nhượng điên đảo.

- Khikhâu đào tạo chưa thực sự bài bản và có lộ trình đàng hoàng, thì việc các độibóng tuyến trên thiếu đi lớp kế cận là điều dễ hiểu. Kiểu đầu tư thiếu trước,hụt sau dẫn tới việc giá trị cầu thủ bị đẩy lên quá cao. Tôi không hiểu một cầuthủ trẻ giải hạng 3 giá trị ra sao mà CLB ở V-League đôi khi chi cả tỷ đồng lóttay và mức lương 10 triệu/tháng để tuyển mộ. Nó vô tình làm hỏng sớm cầu thủ vàtriệt tiêu sự cầu tiến trong sự nghiệp của họ.

Lo cho U23 ở SEA Games 26

* Năm nay, nhiều đội bóng mạnh như Indonesia, Philippines sử dụng chính sáchnhập tịch cầu thủ ngoại ồ ạt để giành tấm HCV SEA Games 26. Anh nghĩ chuyện nàythực sự tốt cho bóng đá khu vực?

- Bóngđá Đông Nam Á vẫn nằm trong “vùng trũng” của bóng đá thế giới, nên rất khó khẳngđịnh chính sách nhập tịch là tốt hay xấu. Tôi chỉ nghĩ bóng đá Đông Nam Á cần cómột cú hích nào đó để thay đổi cách nhìn và sự phát triển. Tôi lấy ví dụ nhưbóng đá Qatar cũng rất mạnh, nhưng họ sẵn sàng nhập tịch để phấn đấu lọt vào VCKWorld Cup.

Ngay Indonesia và Philippines cũng chẳng sai khi họ nhập tịch nhữngcầu thủ có gốc gác nước mình, trở lại phục vụ và nâng tầm bóng đá quê nhà. Nhữngcầu thủ này có tố chất lại được đào tạo ở môi trường chuyên nghiệp, sẽ giúp bóngđá quốc gia phát triển.

* U23 Malaysia và U23 Thái Lan đang trẻ hóa lực lượng một cách triệt để trongthời gian qua. Liệu có cửa nào để U23 Việt Nam giành HCV tại Jakarta tới đây haykhông?

- Bóngđá Việt Nam đã đuổi kịp các nước trong khu vực, thậm chí vượt lên từ 7, 8 nămtrước. Có chăng chỉ thua chút ít Thái Lan. Nhưng hơn 10 năm qua, bóng đá ViệtNam chỉ giành được 1 chức vô địch AFF Cup 2008 là quá ít ỏi so với thực lực vàsự kỳ vọng của người hâm mộ. Dù hy vọng nhiều nhưng tôi vẫn thấy cửa vô địch củaU23 Việt Nam không cao ở SEA Games năm nay.

Lý do, chúng ta tiến bộ rất chậm vàkhông chịu làm mới mình so với đối thủ, trong đó phải kể đến Malaysia,Indonesia, Thái Lan. Ngày trước, muốn vô địch chúng tôi xác định phải thắng TháiLan. Bây giờ, Malaysia quá xương, trong khi thực lực giữa ta với Indonesia vàSingapore là như nhau.

* Xin cảm ơn anh về cuộc trao đổi!
 

Theo Mộc Miên
TT&VH