Chuột, ruồi và hóa chất...

Ngày 17-12, chúng tôi có mặt tại khu vực cư xá công nhân đường sắt(phường 1, quận 3 - TPHCM). Tại đây có cả chục hộ làm mứt, chỗ nào cũngtrong tình trạng tạm bợ, nhếch nhác, mất vệ sinh. Nguyên liệu đem vềliên tục đổ đống choáng cả lối đi chật hẹp; người thì gọt, ngâm; kẻ tìmchỗ phơi, vô bao khá nhộn nhịp.

Sản xuất mứt trong một ngõ hẻm tại khu cư xá công nhân đường sắt, quận 3 - TPHCM. Ảnh: LONG GIANG

Một hộ làm mứt me chiếm hết mặt đường hẻm, mọi hoạt động cắt gọt, táchvỏ, ngâm me đều tại mặt đường đầy nước bẩn. Mùi nước cống hôi thối bốclên nồng nặc; chuột từ trong nhà, dưới cống chui lên chạy qua chạy lại,thậm chí bò cả lên đống mứt. Thấy chúng tôi đưa máy ảnh lên chụp thìngay lập tức có năm, bảy thanh niên “bu” lại như sẵn sàng “bạo động”...

Tại một hộ làm mứt mãng cầu cũng trong khu vực này, nguyên liệu đã đượcbóc hết vỏ đổ thành đống mặc cho bụi, ruồi bám. Một vài người thợ đangxúc mãng cầu cho vào xô ngâm chung với nước có màu đục trông rất dơ bẩnvà dùng tay trần  vò trộn rồi vớt ra đổ lăn lóc dướilòng đường...

Tại một hộ làm mứt bí, khoai lang trong một con hẻm trên đường Âu Cơ(quận Tân Bình), tình hình cũng tương tự. Các công đoạn sản xuất đềudiễn ra ngay một con hẻm nhỏ. Nguyên liệu làm mứt được ngâm trong nhữngthùng phuy lớn bốc mùi nồng nặc. Một số nguyên liệu đã được ngâm tẩyxong được đổ ra phơi la liệt trong con hẻm cũng như trên mái nhà; ruồi,kiến bu đầy..

Quản lý còn... chờ

Các hộ làm mứt trái cây ở khu vực quận 6, Tân Phú, Tân Bình đều có điểmchung là các loại mứt chùm ruột, tắc, sơ ri, cóc... đều được tẩm màu lòeloẹt. Chúng tôi tỏ thái độ e ngại loại mứt có màu sắc sặc sỡ này thì mộtchủ làm mứt tại quận 6 trấn an: “Yên tâm đi. Có màu nhiều mới dễ bán.Tết năm nào cũng có người đến nhà đặt mua cả tấn. Ngay một số công tybánh kẹo còn đến yêu cầu “gia công” cho họ nữa là”...

Ông Lê Hữu Tâm, từng là chủ một cơ sở làm mứt lâu năm ở quận 6, tiết lộ:Mấy loại mứt bí, mãng cầu cần có màu trắng để dễ tiêu thụ nên người làmthường sử dụng thuốc tẩy. Còn mứt trái cây, mứt dừa với màu xanh, đỏ,vàng sặc sỡ cũng toàn dùng màu công nghiệp mua ở chợ Kim Biên với giá rẻchỉ bằng 1/3 so với hàng được phép sử dụng...

Nguyên liệu làm mứt để cạnh đường đi trong môi trường mất vệ sinh. Ảnh: HỒNG THÚY

TS Phạm Thành Quân, Trưởng Khoa Kỹ thuật hóa học Trường Đại học Báchkhoa TPHCM, cho biết bánh mứt có màu sắc lòe loẹt phần lớn là do sử dụngmàu công nghiệp. Màu công nghiệp thường chứa nhiều tạp chất, kim loạinặng dễ dẫn đến bệnh ung thư cho người sử dụng...

Để tìm hiểu công tác kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm tại các lò mứtthủ công, chúng tôi liên hệ với Trung tâm Y tế dự phòng TPHCM thì đượctrả lời cơ quan này không kiểm tra các cơ sở sản xuất mà chỉ có nhiệm vụtập huấn và khảo sát đánh giá các cơ sở để cấp giấy chứng nhận đủ điềukiện an toàn vệ sinh thực phẩm. Tương tự, một số trung tâm y tế dự phòngcác quận, huyện cũng cho biết là không có chức năng kiểm tra, xử lý cáccơ sở này...

Phòng Thanh tra Sở Y tế TPHCM thì cho rằng do trên địa bàn có cả ngàn cơsở sản xuất, một mình thanh tra sở không thể nào kiểm tra xuể nên phảiphân cấp cho các quận, huyện kiểm tra các cơ sở nhỏ trên địa bàn. Còntheo thông tin từ các phòng y tế quận, huyện, hằng năm, họ đều có kếhoạch kiểm tra nhưng thời điểm này chưa sản xuất nhiều nên phải cận Tếtmới ra quân...

Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi, việc sản xuất mứt Tết dạng thủcông đã diễn ra cả tháng nay và hiện đã vào giai đoạn “nước rút” để kịpthời gian giao hàng, bỏ mối đi các nơi. Nếu để đến giai đoạn cuối mớikiểm tra thì dù có phát hiện vi phạm cũng không xử lý được gì nhiều dohàng hóa đã được tung ra thị trường tiêu thụ.