NSƯT Hà Xuyên: Hiện tại bình an

Hà Xuyên, người đẹp Ngọc Maicủa Biệt động Sài Gòn gặp tôi trong lúc nghỉ giữa cảnh quay của phim Đại giađình tại khu Phú Mỹ Hưng, quận 7. Người đàn bà mang vẻ đẹp vượt thời gian, vượtqua sóng gió để tìm được cho mình một hiện tại bình an…

Hỏi Hà Xuyên về cái tết, chị bảonăm nay thì tất bật với phim ảnh rồi, đành phải đi đặt bánh chưng ở tiệm làmbánh quen. Đó là món ăn luôn hiện diện trên bàn thờ và trong các bữa tiệc tếtcủa gia đình chị. “Nó làm tôi nhớ đến quê nhà Thái Bình của mình”. Còn tết, chịkhông tốn tiền mua thức ăn, vì ăn chay cả ngày 30 và mùng một, chỉ tốn tiền muahoa thôi. Nhà chị ngày tết có cả mai lẫn đào và cúc vạn thọ vàng rực ngoài hiên.

Tôi vẫn còn nhớ rất rõ vaidiễn của chị trong phim Xa và gần. Ở tuổi 17, chị có cảm thấy đó là một cơ hộilớn và vì thế áp lực cũng rất lớn?

Diễn viên Hà Xuyên

Vai diễn đầu tiên của tôi – Hàtrong Xa và gần — là một vai diễn gây được tiếng vang lúc bấy giờ. Tôi cảm thấymình vinh dự, vì vừa mới vào nghề với vai diễn đầu tiên đã được hội Điện ảnhViệt Nam trao giải Diễn viên xuất sắc tại liên hoan phim lần thứ 13 tại Đà Nẵng.Tôi tới với vai này ở tuổi 26 chứ không phải 17. Tất nhiên vừa chân ướt chân ráobước qua điện ảnh, gặp một vai chính có nhiều đất diễn thì đó là cơ may, là cơhội lớn, muốn nói theo cách nào cũng được. Nhưng đó thật sự là một áp lực lớn,nhất là một diễn viên quá non nớt về tuổi nghề lại diễn với các diễn viên gạocội thì ắt hẳn là không thể không bị khớp rồi…

Một kỷ niệm khó quên khi tham giaphim này, đó là khi tôi nhận kịch bản tôi cứ nghĩ là bên đoàn phim, đã đưa nhầmvì tôi được mời vào vai Hà mà sao khi đọc cột ngoài cùng tôi chỉ thấy tên nhữngnhân vật là: “Lia, Toàn, Cận, Trung” mà không thấy tên Hà của mình đâu cả (tôinghĩ cũng giống như kịch bản bên sân khấu, thường thì tên nhân vật hay để ngoàilề)… Khi tôi hỏi đoàn phim người ta giải thích với tôi đó là cách gọi các cỡcảnh cho máy quay và tôi đã nhận được một tràng cười giòn giã cho sự ngây thơ vàngớ ngẩn của một diễn viên mới tò te như tôi…

Quả là kỷ niệm với đời diễnthật đầy ắp. Nhưng nhiều người nói, vai Ngọc Mai của Biệt động Sài Gòn là mộtdấu ấn lớn trong đời diễn của chị. Còn với riêng chị thì sao?

Nói như vậy cũng không sai vì chotới giờ ấn tượng của khán giả với vai Ngọc Mai trong Biệt động Sài Gòn vẫn cònđậm nét. Thực sự tôi phải cám ơn đạo diễn rất nhiều vì ông đã đặt niềm tin vàokhả năng diễn xuất của tôi trong khi ông cũng chỉ mới coi tôi trình làng trongXa và gần mà thôi. Đây là một vai diễn khá nặng ký và ngược hoàn toàn với tínhcách mà tôi thể hiện trong Xa và gần, nó cũng xa lạ với cuộc sống đời thường củatôi lúc đó. Không biết sao tôi lại can đảm thế khi dám nhận lời một vai diễn lớnđến như vậy. Cho tới giờ phim vẫn được trình chiếu mỗi năm và khán giả vẫn nhậnra tôi qua hình ảnh Ngọc Mai ngày đó. Tôi hiểu mình đã được đền bù xứng đáng chonhững ngày lo lắng tới mất ăn mất ngủ và vắt kiệt sức lực trên trường quay.

Trong sự nghiệp, chị thích vaidiễn nào nhất? Vì sao?

Tôi có một nguyên tắc là nếu đọckịch bản mà tôi không cảm nhận được vai diễn thì tôi không bao giờ nhận, một khiđã không đồng cảm được với nhân vật thì làm sao dám đảm bảo vai diễn sẽ thànhcông? Nếu biết là thất bại mà cứ nhận vai thì trước hết tôi đã phụ lòng đạodiễn, sau đó là khán giả. Nguyên tắc của tôi, dù nhân vật nhỏ hay lớn, tôi luônđầu tư cho vai diễn bằng mọi cách tốt nhất có thể, một phần là vì tôi yêu tất cảnhững vai diễn mà tôi đã nhận lời thể hiện...

Chị từng nói, vai vợ Tư Lêtrong Lưới trời làm chị day dứt và rất lâu mới thoát khỏi nhân vật. Đâu là sứcám ảnh mạnh mẽ của nhân vật này? Hay vì quá lâu chị mới có được một vai ưng ý?

Thật sự đây là một vai rất khókhi thể hiện vì có quá ít đất diễn, một người vợ không thể gào lên khi đau khổmà phải nuốt nỗi đau vào trong, chẳng biết tôi thể hiện thế nào mà kết thúc buổichiếu ra mắt có rất nhiều người vợ, người mẹ tới cám ơn tôi và chúc mừng. Tôi đãbị stress khi phim đóng máy và phải mất khá lâu tôi mới thoát khỏi nỗi ám ảnhcủa nhân vật này.

Vai diễn mới của chị trong Đạigia đình có gì đặc biệt? Rất lâu rồi không xuất hiện, vì sao chị lại nhận lờiPhước Sang cho vai diễn dài hơi này?

Tôi nhận đóng Đại gia đình vì đólà một kịch bản hay và nhân vật của tôi mang hình ảnh một phụ nữ Việt Nam điểnhình, luôn xem gia đình là tất cả cuộc sống của mình.

Tôi vẫn xuất hiện đều đặn chứkhông gián đoạn lâu, vì một khi đã là diễn viên điện ảnh thì ai cũng mơ ước đượcsống với nghề nghiệp của mình. Thời gian gần đây tôi cũng tham gia một số phimtruyền hình, như Hướng nghiệp (phần I), Dollars trắng, Những chiếc lá thời gian,Lọ Lem thời @…

Chị tham gia phim điện ảnh,rồi chuyển qua phim truyền hình. Chắc chắn cách làm xưa khác và cách làm phimtruyện nhựa cũng khác với phim truyền hình dài tập. Nhiều diễn viên có kinhnghiệm diễn xuất thường ngần ngại với tốc độ quay “kinh hoàng” của phim truyềnhình hiện nay, không biết chị có gặp trở ngại gì không?

Phim truyện có sự cô đọng, đòihỏi kịch tính hơn, cảnh quay phức tạp hơn với nhiều cảnh ngoại, nội được đầu tưthiết kế mỹ thuật phức tạp hơn, hình ảnh trau chuốt, lời thoại nghiêm ngặt vàchặt chẽ. Trong khi phim truyền hình có tính dàn trải, nhiều trung cảnh, cậncảnh hơn và câu chuyện thường diễn ra trong bối cảnh nội. Lời thoại mang tínhgiao đãi nhiều hơn. Hiện nay phim truyền hình dài tập thường quay bằng hai máy,điều này thuận lợi cho diễn viên khi tạo được xúc cảm liền mạch của vai diễn, cóbạn diễn diễn cùng sẽ dễ có cảm xúc hơn nhưng lại đòi hỏi người diễn viên phảinắm bắt tâm lý nhân vật và lời thoại thật chắc mới có thể diễn tốt được. Riêngtôi, nhờ trời tôi vẫn làm tốt vì sự đầu tư và chăm chút cho vai diễn là bản chấtcủa tôi.

Trong đời diễn của chị, đâu làgiai đoạn chị thấy hạnh phúc nhất?

Giai đoạn hạnh phúc nhất trongđời diễn của tôi là cảnh khán giả xếp hàng rồng rắn để coi Xa và gần, Biệt độngSài Gòn, Cô gái trên sông, Con thú tật nguyền… Chúng tôi được khán giả gọi bằngtên nhân vật mỗi khi coi xong phim chứ không phải tên thật của mình.

Chị vào Nam từ khi nào? Có vìlý do đặc biệt nào chăng? Điều gì là khó khăn nhất khi chị nhập cuộc với cuộcsống ở đây?

Tôi chuyển vào làm việc tại sởVăn hoá thông tin TP.HCM từ tháng 6.1976, lúc ấy mới tròn 20 tuổi. Chồng tôi làcán bộ tập kết, nên tôi theo chồng vào Nam thôi, không có gì đặc biệt. Khi mớivô Sài Gòn tôi bị hụt hẫng vì tất cả đều quá mới mẻ, cuộc sống giản dị nơi đấtBắc khá xa lạ với sự ồn ào của Sài Gòn lúc đó. Nỗi nhớ cha mẹ, nhớ anh chị em vànhớ bạn bè làm tôi hẫng hụt vì tôi vô đây bỏ lại tất cả ngoài đó mà. Thật tìnhthì tôi đã có ý nghĩ trở ra ngoài Bắc sau đó một năm và điều này hoàn toàn cóthể thực hiện dễ dàng với sự giúp đỡ của ông trưởng đoàn Ca múa Thái Bình mà tôilà diễn viên múa soloist của đoàn. Nhưng tháng 9.1977 con gái tôi ra đời thì tôibắt buộc phải ổn định cuộc sống và quen dần với nơi dừng chân mới như người tathường nói “ở đâu quen đó”. Đến giờ thì chẳng bao giờ tôi nghĩ đến việc xa SàiGòn nữa vì đã quá… quen, 33 năm rồi còn gì.

Chị đã từng đổ vỡ trong hônnhân khi tuổi đời còn rất trẻ. Đến giờ, mọi sự đã yên hàn, chị nhìn lại, thấy đólà một sai lầm hay đó là số mệnh?

Chúng tôi chia tay vìhoàn cảnh, tôi không nói là sai lầm hay số mệnh vì khi mình quyết địnhlấy nhau thì lúc đó mọi chuyện rất đẹp cơ mà. Giờ đây, chúng tôi vẫncùng nhau dạy dỗ con cái và nếu cần sự hỗ trợ trong cuộc sống thì chúngtôi vẫn ngồi lại cùng nhau. Nói chung mối quan hệ của chúng tôi vẫn tốtkhi vừa giải quyết được những mối quan tâm chung vừa mừng cho nhau khicó cuộc sống riêng ổn định của mỗi người. Quan điểm của tôi – nói mộtcách hình ảnh – là hôn nhân được chia ra làm hai cột: được và khôngđược. Nếu được bảy, không được ba thì quá tốt rồi. Còn 6 – 4 cũng vẫntốt. 5 — 5 vẫn còn tốt. 4 – 6 thì tạm được (nếu vẫn còn có thể chịu đựngđược nhau) nhưng nếu ĐƯỢC chỉ có ba, mà KHÔNG ĐƯỢC lên đến bảy thì đó làđịa ngục rồi! Vậy tại sao lại cứ hành hạ nhau nhỉ? Theo quan niệm củariêng tôi, một khi cuộc hôn nhân không thể tồn tại thì đừng cố níu kéovì sự giải thoát cũng là điều nên làm trong cuộc sống, cái chính là đừngnhìn nhau như kẻ thù mà hãy coi nhau như những người bạn sau khi đãđường ai nấy đi.

Cuộc sống của chị hiện tại thếnào?

Tôi sống một mình với hai con,một gái và một trai. Tôi rất hài lòng với cuộc sống hiện tại.

Những người thân nhìn nhậnviệc trở lại phim ảnh của chị thế nào? Chị đi đóng phim, có gặp nhiều khó khăntrong việc thu xếp công việc gia đình?

Chẳng có gì gọi là sự trở lại vìtôi vẫn làm phim đều. Năm 1991, ngay sau khi tôi sinh cháu thứ hai được haitháng tôi đã bắt tay ngay vào làm phim Vết thù năm tháng.

Đến tuổi này chị vẫn giữ đượclàn da đẹp và nhan sắc mặn mà...?

Trong mắt bạn tôi vẫn được coi làmặn mà ư? (cười). Tôi mà nói ra lại bảo là phản khoa học mất… vì tôi không dámăn sáng mà trên lý thuyết thì bữa ăn sáng là bữa quan trọng nhất trong ngày.Nhưng tôi mà ăn sáng đều đặn thì lên ký ngay và tôi cũng chỉ có khả năng nhịnđược bữa ăn sáng một cách vô tư mà thôi, còn hai bữa trưa và tối thì không thể…Mỗi tháng tôi ăn chay bốn ngày. Khi không đi quay phim thì tôi tập thể dục bằngcách khiêu vũ tại câu lạc bộ Hướng Dương – cung văn hoá Lao Động, thỉnh thoảngtôi đi sauna và massage…

Cảm ơn chị!

Theo