Cận cảnh một đêm diễn ở gánh lô tô ngoài đời thực: "Đại hội của chị em pê đê chúng mình..."

Chuyển bến ở thị xã Kiến Tường, thời tiết khả quan hơn rất nhiều. Đêm thứ hai sau khi dựng sân khấu, trời khô ráo, và chị Thư quyết định cho mở màn biểu diễn. Tôi hóm hỉnh bảo: "Tối nay phải thiệt đẹp, thiệt lộng lẫy nghen!". Các chị cười hè hè: "Ok cưng!".

Chị Kiều Nhi trang điểm trước khi lên sân khấu.

Khi bước lên sân khấu họ đều là những cô đào vô cùng xinh đẹp. Đó cũng chính là khoảnh khắc họ chờ đợi suốt cả tuần dài.

Một đêm vui dò số lô tô: Những điều chưa có trên phim

Trăng lên cao khiến lòng người cũng phần nào yên tâm. Các chị tranh thủ trở về phòng trang điểm chuẩn bị cho đêm diễn. "Nghệ sĩ trên Sài Gòn là phải có người make up riêng, mỗi lần đi diễn là làm mặt cả tiếng đồng hồ, còn tụi chị là nghệ sĩ nghiệp dư, làm mặt xẹt xẹt 15, 20 phút là leo cái sột lên sân khấu diễn" - tiếng cười hòa với tiếng nhạc xập xình của hội chợ, nghe rộn ràng.

Một đêm trời quang mây tạnh, sân khấu đã sáng đèn.

Cả gánh lô tô nghèo trông chờ vào các quầy trò chơi ở hội chợ và những tấm vé lô tô được bán ra.

Chẳng son phấn đắt tiền, chẳng chì cọ đa năng, với đôi bàn tay điệu nghệ có phần thâm niên, các chị nhanh chóng họa nên những gương mặt thật kiều diễm, khác hoàn toàn với vẻ thô ráp, đen đúa của ban ngày.

Tôi tròn xoe mắt: "Trời ơi nhìn mấy chị lạ quá, đẹp quá!". Các chị mỉm cười kiêu kỳ rồi bước lên sân khấu, bắt đầu đêm diễn.

"Tui bóc con cờ ra cờ ra mà con mấy, con mấy cờ ra? Không phải tại anh cũng không phải tại em, tại vàng lên giá nên chúng mình chia tai (tay), con số hai, con số hai. Gạch zô đi, dò số đi, dò lẹ đi mấy mẹ ơi..." - những câu hát của các chị hóm hỉnh mà thân thương, trong phút chốc tôi ngỡ như rằng tuổi thơ chỉ cách mình có vài bước chân.

Trên sân khấu các cô đào hô lô tô điệu nghệ và thu hút.

Người dân khá hào hứng với màn hô lô tô của các chị.

Được diện bộ váy lộng lẫy và trang điểm nữ tính để bước lên sân khấu sau một tuần nghỉ hát vì mưa, chị Linh vô cùng hạnh phúc.

Cách nhau một chiếc cầu thang bắc lên sân khấu là hai thế giới khác biệt của những cô đào hát.

Dù vất vả nhưng chỉ khi được đứng trên sân khấu họ mới tìm được chính con người của mình.

Ngồi trong cánh gà, chị Nhi vẫn nguyên vẻ hài hước của mình: "Bước lên sân khấu là dẹp hết nợ nần, buồn phiền qua một bên, chỉ biết hát hết mình diễn hết mình. Bởi vì những giây phút đứng trên sân khấu là những giây phút đẹp nhất của cuộc đời tụi chị. Miễn nhìn thấy khán giả cười vui là tụi chị cũng vui, dù có đêm hát khàn cổ cũng chỉ có vài chục ngàn đủ tiền son phấn. Vậy mà vui, khổ mà vui".

Cuối chương trình, các chị trình diễn cho khán giả một trích đoạn hài mang tên: "Chiếc giày nên duyên" (chuyển thể từ cổ tích Tấm Cám). Dù chỉ là những diễn viên nghiệp dư, nhưng các chị luôn cố gắng diễn hết sức và tâm của mình để đem đến tiếng cười cho khán giả.

Vở diễn khá thú vị dù các chị không được học bài bản qua diễn xuất.

"Mình là nghệ sĩ không chuyên mà, đâu được học hành bài bản, có nhiêu "bung" nhiêu, có lố chút xíu thì khán giả cũng chấp nhận. Nhưng đoàn của tụi chị thì lúc nào cũng mong muốn đem đến cho khán giả những trích đoạn hay. Các đoàn bây giờ bị thương mại hóa, họ mướn ca sĩ về hát để bán vé lô tô thôi. Nhưng đoàn của tụi chị thì dù ế khách hay đông khách đều dành thời gian để diễn tuồng, cải lương, chỉ cần khán giả thích xem, tụi chị sẽ diễn hết mình" - chị Nhi tâm sự.

Với các chị, chỉ cần khán giả vui, các chị sẽ diễn hết mình.

Khán giả tối hôm mở màn chỉ lác đác vài người, ấy vậy mà các nghệ sĩ của đoàn vẫn diễn hết mình. Tiếng vỗ tay rời rạc chẳng át được tiếng nhạc, thế nhưng đủ khiến các chị hân hoan trong lòng.

Đêm diễn kết thúc, chị Nhi ngồi một lúc lâu trong phòng mà chẳng chịu xóa đi lớp trang điểm, chỉ bảo thấy tiếc. Hạnh phúc của người nghệ sĩ hội chợ đơn giản lắm, chỉ cần được hết mình trên sân khấu, được nhìn thấy khán giả. Vậy thôi, nhỏ xíu, và duy nhất.

Niềm vui của nghệ sĩ hội chợ nhỏ xíu vậy thôi!

Họ như những cơn gió, tự do với đam mê của mình.

Đại đội chị em chúng mình, đói cùng đói, no cùng no!

Chị Nhi bảo mấy bà pê đê có cơn khùng, cười đó, giỡn đó rồi chửi nhau cũng mấy hồi. Có bữa đánh nhau bể đầu sứt trán, vậy mà lên sân khấu chị em quên hết, chỉ biết cùng nhau phục vụ khán giả.

"Chị em cùng cảnh ngộ không thương nhau thì còn trông chờ ai. Giận nhau một vài tiếng rồi thôi, chứ không để bụng. Trong đoàn có ai bị bệnh đau thì mấy chị em cũng xúm lại chăm lo, mua thuốc nấu cháo, sống xa gia đình mấy chị em phải dựa vào nhau mà sống" - chị Thư tâm sự. 

Tôi vẫn nhớ câu nói của chị Nhi: "Đại đội chị em, đói cùng đói, no cùng no" - nghe hài hước mà thương ơi là thương.

Tôi chưa bao giờ nhìn thấy các chị khóc, chị Thư bảo cuộc sống ai chẳng có những lo toan của riêng mình, nhưng cứ buồn, khóc lóc thì cũng chẳng khá hơn. Vậy nên vui được lúc nào cứ vui!

Đời, vui được hãy cứ vui!

Những cánh chim trời bay cùng nhau đến muôn phương

Các thành viên trong đoàn hầu như ít có dịp về nhà, hoặc không thể về nhà vì chưa được gia đình chấp nhận. Họ buồn, nhưng tự trấn an rằng ở trên dải đất hình chữ S này, nơi đâu cũng có thể là nhà của mình, và người nào cũng có thể là người thân của mình.

Cứ dăm bữa nửa tháng, cả đoàn lại di chuyển sang bến mới, hết xã này đến xã khác, khi thì là vùng cao nguyên đất đỏ, khi là miền duyên hải nắng gió, lúc thì về với đồng bằng miền Tây nồng hậu... Họ tự do, tự tại như những cơn gió, thích bay đi đâu thì bay, thích dừng lúc nào thì dừng, chẳng một ai có thể níu chân. Kể cả tình nhân.

Cười nhẹ, Chí Bình kể: "Hồi đó người yêu của tui hỏi: giữa khán giả và tui, Bình chọn ai? Thế là hai đứa tui chia tay nhau... Tôi biết mình sẽ không bao giờ bỏ sân khấu được".

"Có mấy lần má kêu thôi về nhà buôn bán phụ má. Chị cũng về Bến Tre ở, nhưng được vài bữa là thấy nhớ đoàn, nhớ khán giả. Rồi chị lẳng lặng lấy đồ đi, má thức dậy không thấy mới gọi điện thoại hỏi: ủa mày đi đâu rồi? Chị nói con đi lên đoàn lại rồi, nhớ chịu hỏng nổi" - chị Nhi cười hì hì. Ờ, nhớ gì lạ lùng, nhớ như nhớ người yêu.

Dù có thể chọn một cuộc sống ổn định hơn, nhưng chị Nhi vẫn chọn hội chợ, vì đơn giản là chị đã dành trọn tình yêu của mình cho sân khấu. Một sân khấu cho chị thỏa sức là chính mình cùng những người chị em mà chị xem như ruột thịt.

"Giấc mộng chết thì cuộc đời cũng hết, nên tôi vẫn nuôi mộng ước của mình, không ngừng mộng ước..." - câu nói của dì Lệ Liễu vẫn luôn ám ảnh tôi về những mộng ước của những nghệ sĩ hội chợ. Đấu tranh để được sống là chính mình, rồi phải đương đầu với khó khăn để sống với nghề, thử hỏi có mấy ai mạnh mẽ như chị Thư, chị Nhi, chị Linh... - những "pê đê hội chợ" mà các chị tự hào xưng danh.

Họ như những cánh chim trời, bay mải miết chẳng biết nơi nào là bến bờ cuối cùng. Thế nhưng điều đó chẳng quan trọng, vì loài chim vốn thuộc về bầu trời, và thuộc về nhau.

Theo Trí Thức Trẻ