Cháy xe hàng loạt: “Hung thủ” là tia lửa điện?

Đầu tiên, có thể khẳngđịnh những yếu tố gây cháy, nổ xe máy khi đang vận chuyển là do tia lửađiện trên khung sườn xe đã đốt cháy xăng rò rỉ ra ngoài đường ống dẫncủa hệ thống cung cấp xăng cho động cơ. Vì sao có tia lửa điện phát ratrên khung sườn xe? Đó là vì hệ thống đánh lửa trên xe máy sử dụng hệthống điện một chiều và khung sườn xe là cực âm. Chỉ cần dây dẫn nối vớicực dương của hệ thống điện bị hở là có tia lửa điện phóng ra.

Chiếc xe SYM Attila Elizabeth bị bốc cháy trên phố Trần Phú (Hà Đông - Hà Nội), bị cháy rụi bên trong, nơi bị cháy bị biến dạng hoàn toàn. Ảnh: NGUYỄN QUYẾT

 Khi tia lửa điện rò rỉphóng ra, lại gặp xăng cũng đồng thời rò rỉ ra ngoài hệ thống cung cấpnhiên liệu vốn được cấu tạo rất kín thì việc cháy tất sẽ xảy ra khi nồngđộ xăng nơi phát sinh rò điện đạt tỉ lệ bắt lửa (theo lý thuyết, khảnăng bắt cháy của xăng qua tia lửa điện xảy ra khi nồng độ của xăngtrong không khí  đạt từ giới hạn trên là 18% cho đến giới hạn dưới  là6,1%, dẫn đến hỗn hợp xăng-không khí sẽ phát cháy).

Có thể nói việc xác địnhnguyên nhân sẽ dễ dàng hơn nếu khi xe bị cháy được dập tắt ngay lúc lửa vừabùng cháy hoặc mới cháy một phần. Đáng tiếc, những trường hợp cháy xe đã xảyra, chỉ còn trơ lại khung xe. Vì vậy, việc xác định nguyên nhân trở nên khóvì thiếu chứng cứ còn lưu lại ở từng chiếc xe bị cháy, nổ.

Xe bị suy thoái không bình thường

Tại TPHCM và Hà Nội hiện naytổng số xe máy đăng ký tính đến ngày 8-12 là 7 triệu chiếc (Wikipedia tiếngViệt, số liệu cập nhật ngày 8-12-2011),  chiếm khoảng 1/3 lượng xe lưu hànhtrên toàn quốc. Số xe máy trên toàn quốc cho đến thời điểm này là 32.558.353chiếc. Trong 12 ngày đầu tháng 12-2011, ghi nhận được 4 vụ cháy xe máy. Từnhững số liệu này chúng ta tính ra tỉ lệ giữa số xe máy bị cháy, nổ trêntổng số xe đang lưu thông trên toàn quốc chỉ là 4/32.558.353 = 1,22 phầnmười triệu. Có nghĩa là cứ 10 triệu xe đang được sử dụng thì chỉ có 1,22chiếc bị cháy. Với xác suất nhỏ như vậy có thể cho rằng đây chỉ là rủi ro.

Điều muốn nói là vì rủi rokhông cao, không phải là hiện tượng xảy ra hàng loạt nên rất khó xác địnhnguyên nhân mang tính quy luật. Có quy kết chăng thì chỉ có thể quy kết chođộ tin cậy của xe đã bị suy thoái một cách không bình thường trong quá trìnhsử dụng. Mà độ tin cậy của xe bị suy thoái một cách bất bình thường thì phụthuộc ở cả khâu chế tạo ban đầu (chất lượng vật tư kém) và cả khâu sử dụngdo bất cẩn…

Phải biết cách sử dụng

Trong những trường hợp cháyxe vừa qua, đến nay vẫn chưa thể chỉ ra đâu là nguyên nhân chính xác chotừng vụ. Trước mắt, chỉ có thể căn cứ theo những nhận định chung chung đểxét đoán và điều này không giải quyết được gì.

Điều có thể làm được hiện naychỉ là sự rút kinh nghiệm trong việc kiểm tra nghiệm thu kỹ thuật của xetrước khi xuất xưởng; kiểm định của cơ quan Nhà nước đối với sản phẩm xe cơgiới theo tiêu chuẩn Việt Nam; việc định kỳ cân chỉnh, bảo dưỡng kỹ thuậttheo quy định sử dụng xe đối với người sử dụng. Cuối cùng là hiểu biết củangười sử dụng xe đối với kỹ thuật sử dụng, vận hành xe. Đây là điều rất quantrọng mà không phải bất cứ người sử dụng xe nào cũng quan tâm tìm hiểu.