Tìm đến thôn Cổ Lũng, xã Bình Minh, thị trấn Nam Giang (Nam Trực, Nam Định) hỏi về nhà bà Vũ Thị Mùi (SN 1960) hầu như ai cũng biết. Suốt 35 năm qua, bà Mùi tần tảo sớm hôm và đặc biệt là hi sinh tuổi thanh xuân để ở vậy chăm lo cho người em tâm thần khiến hàng xóm, láng giềng ai cũng xót xa.
Gian nhà cấp 4 rộng chừng 8m2 dột nát, xiêu vẹo, cửa được che bằng mảnh bạt rách cùng với cánh cổng lưới sắt ở góc sân là nơi che chở cho anh Vũ Văn Lai (SN 1962) – em trai út của bà Mùi.
Suốt 35 năm qua, bà Mùi là người chăm lo từng bữa ăn, giấc ngủ cho người em trai bệnh tật.
"Làm mẹ" người em trai tâm thần
Nhìn em trai, bà Mùi đưa tay lên gạt những giọt nước mắt rồi nghẹn ngào nhớ lại những ký ức.
Bà sinh ra trong một gia đình có 6 anh chị em, người chị cả lấy chồng ở tỉnh Hà Nam, hai anh trai hi sinh tại chiến trường, người anh trai tiếp theo sau khi lập gia đình, sinh con xong thì bị tai biến suốt mấy chục năm qua. Cậu em trai út bình thường, khoẻ mạnh cho đến năm 20 tuổi thì bỗng dưng phát bệnh tâm thần.
“Nhà nghèo, bố mẹ già yếu, em trai út khi ấy đang đi học, anh trai đang đi học trung cấp nên tôi quyết định ở nhà làm kinh tế đỡ đần bố mẹ, có bát cơm mà ăn. Năm 1981, bố tôi bị bệnh qua đời. Đến năm sau (1982), thằng Lai nó mới học xong cấp 3, vừa thi đỗ một trường Đại học bên quân đội thì bỗng dưng phát bệnh.
Gian nhà nơi bà Mùi nhốt em trai để có thể đi làm kiếm tiền.
Thời gian đầu nó có biểu hiện giống trầm cảm, không nói không rằng. Gia đình chạy vạy khắp nơi, cho đi điều trị ở bệnh viện 2 tháng nhưng không ăn thua. Sau đó thì chú ấy đi lung tung khắp nơi đánh người, lột quần áo, đập phá đồ đạc nên tôi phải xích chân, xích tay lại nhốt trong nhà…
Mẹ tôi khi ấy cũng già yếu, đến năm 2013 thì mất. Thương mẹ, thương em, anh trai kề tôi lại bị tai biến nên tôi không nghĩ tới chuyện lập gia đình. Cứ vậy, dần dần tuổi xuân cứ trôi đi nên tôi càng không thiết đến đời mình” – bà Mùi nghẹn ngào.
Tuy là chị gái, nhưng bà Mùi gánh trên vai trách nhiệm “làm mẹ” cho chính người em trai bệnh tật suốt 35 năm qua. Để có tiền trang trải cuộc sống, hàng ngày bà Mùi phải nhốt em trai trong nhà rồi đi làm thuê, nhặt cỏ cấy lúa hoặc phụ hồ.
Anh Lai cuộn mình trong chăn. Tuy vẫn còn chút trí nhớ về người thân nhưng hành động của anh không khác gì trẻ con.
“11h30 thì tôi tranh thủ về đút cơm cho em ăn, dọn dẹp, giặt giũ. Tới 1 giờ chiều lại đi làm. Do sức khoẻ của nó không tốt nên mỗi tháng tôi chỉ đi làm được mươi ngày. Nhưng biết nhờ ai được, tôi cứ cố gắng khắc phục thôi” – bà Mùi chia sẻ.
Tôi ước em trai sẽ chết trước tôi!
Theo bà Mùi, hàng tháng hai chị em bà được tổng cộng 810 nghìn đồng tiền trợ cấp từ Nhà nước (bà được 270 nghìn đồng, em trai bà được 540 nghìn đồng), số tiền trên chỉ vừa đủ mua thuốc cho em trai. Trong khi em trai bà ngày một yếu đi, bệnh tình phát sinh thêm nhưng vì không có tiền nên cũng không đưa em đi khám được.
Nói về ước mong của bản thân bà Mùi nói rằng bà chỉ mong bản thân khoẻ mạnh để có sức khoẻ lo cho em trai vì chẳng biết kêu ai.
Bà Mùi đau xót khi phải nói rằng điều bà mong muốn là em trai sẽ chết trước mình.
“Nó lúc ở dưới đất, lúc trên giường, không đi lại được mà chỉ chồm chồm như ếch nhảy. Tuy vẫn nhớ tên các cháu con anh trai nhưng hành vi của bản thân vẫn không kiểm soát được, vẫn không khác gì trẻ con.
Tôi chỉ ước sao em trai sẽ chết trước tôi, có vậy thì nó sướng, các cháu cũng nhàn. Chứ tôi mà đi trước, các cháu phải chăm sóc thì sợ không chịu đựng được” – bà Mùi bày tỏ.