Phóng sự phá rừng của VTV: Trả lại sự trong sạch cho lương dân!

Sau khi chương trình “Chuyển động 24h” (CĐ 24h, thuộc Đài Truyền hình Việt Nam - VTV) phát sóng phóng sự về phá rừng ở tỉnh Đắk Lắk, một số người dân nghèo ở thôn Giang Đông, xã Ea Đáh, huyện Krông Năng đã bị gán cho tai tiếng “lâm tặc”, cuộc sống bị đảo lộn hoàn toàn.

“Tôi rất đau lòng!”

Trong căn nhà xập xệ của vợ chồng ông Vừ Dũ Dinh và bà Sùng Thị Mao, đã hơn 15 giờ mà bà vẫn nằm chèo queo trên giường. Bên cạnh là đứa con trai út 8 tuổi đang bưng tô cơm chan nước trắng lùa vội. Thấy khách, bà Mao ngồi dậy, thở dài: “Đang yên ổn làm ăn, giờ họ bảo mình phá rừng như vậy. Người trong làng cũng đến đây nói như vậy. Buồn lắm! Mấy phóng viên ấy có học, còn mình không biết chữ, mình ngu nên mới bị họ lừa như vậy”.

Đưa chúng tôi ra hiện trường hạ cây trong rẫy, chốc chốc ông Vừ Dũ Dinh lại giật giật cánh tay, giọng đầy bực dọc: “Chừng này tuổi rồi. Cháu nội, cháu ngoại nhiều rồi. Còn sức đâu nữa mà họ bảo mình phá rừng. Mà xưa giờ mình có phá rừng bao giờ đâu mà họ nói như vậy”. Ông Dinh bảo nhiều ngày qua, ông không làm được gì vì nhiều người đến hỏi ông về chuyện phá rừng.

Trong khi đó, dù ngồi bên cạnh mẹ nhưng em Vàng A Tu (14 tuổi, một nhân vật khác xuất hiện trong phóng sự phá rừng của CĐ24h) vẫn không giấu nỗi lo lắng. “Em không biết gì hết mà những người kia lại đưa em vào chuyện này. Em rất sợ!” - Tu bộc bạch.

Bà Hờ Thị Cha (mẹ em Vàng A Tu) cho hay hôm đó, con bà bị “dụ dỗ” chặt cây mà bà không hay biết gì. Giờ xảy ra việc như vậy, bà không vừa lòng.

“Tôi không cho phép ai làm gì với con tôi. Tôi thấy rất đau lòng với những gì người ta làm với con tôi. Nếu người ta không trả lại công bằng cho con tôi thì tôi có thể làm những việc mà tôi không muốn. Tôi thương con tôi. Dù nhà có ăn cơm với nước lã cũng vui. Đừng làm với con tôi như vậy” - bà Cha bức xúc.

Ông Đinh Xuân Hạnh, Chủ tịch UBND xã Ea Đáh, cho hay hơn 10 năm trước, việc phá rừng ở đây có xảy ra. “Tôi chẳng hiểu mục đích của việc dàn dựng này là gì, phải chăng nói xấu chính quyền địa phương? Họ nói vậy là vấn đề quan tâm công tác bảo vệ rừng của địa phương không có. Chúng tôi đang phản ánh việc đó. Từ xã đến huyện, đến tỉnh cũng đang có phản hồi” - ông Hạnh khẳng định.

Cần bồi thường và xin lỗi công khai

Theo luật sư (LS) Nguyễn Hồng Hà, Phó chủ nhiệm Đoàn LS tỉnh Khánh Hòa, vụ việc này cần điều chỉnh theo Luật Báo chí. Trước mắt, chi tiết đưa lên không đúng sự thật đã vi phạm Luật Báo chí là phản ánh không đúng sự thật, ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của người khác. Nếu bình thường sẽ xử phạt vi phạm hành chính, thu hồi tác phẩm, bồi thường, buộc xin lỗi công khai.

Bên cạnh đó là việc lợi dụng quyền tự do dân chủ, trong đó có quyền tự do báo chí xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm người khác theo điều 258 Bộ Luật Hình sự. Tuy nhiên, LS Hà cho rằng đó là điều không ai muốn.

Luật sư Phạm Công Út (Đoàn LS TP HCM) khẳng định: “Xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp, tức là người ta (những người dân tộc thiểu số - PV) không phải như vậy nhưng anh lợi dụng chương trình của mình để đẩy người ta vào rủi ro mà họ phải chịu trong khi họ không phải là lâm tặc. Họ đốn cây trong đất rẫy nhà mình nhưng anh la toán lên đây là phá rừng. Nếu họ bị khởi tố (về hành vi phá rừng - PV) và sau đó được xác định là khởi tố oan thì anh (tức nhóm PV dàn dựng - PV) bị điều chỉnh bởi điều 258 Bộ Luật Hình sự” - LS Út phân tích.

Theo LS Út, hình sự một vụ việc tương tự như thế là chưa có tiền lệ. Tuy nhiên, LS Út khẳng định: Người chặt cây ban đầu không biết mục đích người quay phim là quay để làm gì, thông điệp đưa ra là gì nhưng sau khi xem truyền hình, họ mới biết mình là diễn viên đóng thế vai lâm tặc. Đây là phóng sự truyền hình chứ không phải phim truyện nên người xem nhìn họ ở vai phản diện là lâm tặc. Do đó, họ có quyền yêu cầu đính chính, xin lỗi công khai trên truyền hình theo Luật Báo chí, thậm chí nếu có thiệt hại thì có thể yêu cầu bồi thường tổn thất về danh dự, uy tín.