Đề nghị tăng giá điện chưa thuyết phục

Ngoại trừ mức giá hỗ trợ50kWh cho những KW đầu tiên (hiện là 500 - 600 đồng/kW) tùy nhà nước quyđịnh, kể từ mức thứ hai trở đi VEA khẩn thiết đề nghị áp mức giá thị trườnglà 7 - 8 cent/kWh. Và ngay ở đây chúng ta có chuyện không ổn.

7 - 8 cent tương đương 1.337- 1.528 đồng/kWh (tỉ giá 19.100/1USD như VEA đưa ra)! Không biết VEA dựatrên cái mức chuẩn “giá thị trường” nào để dưa ra cái giá cao ngất ngưỡngnhư vậy? Lý do đầu tiên mà VEA nêu là mức giá này vẫn thấp hơn giá điệntrong khu vực, với cơ cấu giá nhiên liệu đầu vào ở mức 100 USD/tấn than nhưhiện nay.

Ngay ở lý do này ta thấy cóhai điều bất ổn:

1/ So với giá điện khu vựcthì liệu VEA đã tính đầu vào ngang với khu chưa mà lại tính đầu ra ngang vớikhu vực ? Được biết, về mặt chính thức, lương của công nhân ngành điện cũngkhông cao hơn các ngành khác, thậm chí lương của các giám đốc sở điện, hoặcngay tổng giám đốc ngành điện cũng chỉ vài triệu đồng mỗi tháng, trong khi ởkhu vực mức lương của họ đã vài ngàn USD.

Đó là chưa nói các chi phíbảo hiểm cho người tiêu dùng điện một khi có sự cố, các nước trong khu vựcchi đền bù ở mức vài trăm ngàn USD còn ở ta thì ngành điện không thèm nóitới; nhà máy phát điện và cơ sở hạ tầng ở ta giá thành cũng rẻ hơn do giácông nhân xây dựng thấp hơn. Nếu chỉ tính giá thiết bị đầu tư là tương đươngvới nước ngoài mà không tính giá lao động và vận hành rõ ràng là một phéptính không đầy đủ.

Ngành điện đưa ra nhiều nguyên nhân để đề nghị tăng giá điện

2/ Giá nhiênliệu đầu vào dựa trên giá than (hoặcxăng dầu hay khí ga) là hoàn toàn cùnggiá với khu vực, thoạt nghe là một lậpluận không thể tranh cãi, thế nhưng cầnphải nhớ rằng ở ta cơ cấu ngành điện thìkhông phải tất cả đều là than, xăng dầuhay khí ga mà gần 50% là thủy điện.

Mà thủy điện thì phải giá rẻ,bởi đơn giản vì đó là tài nguyên của toàn dân. Đầu tư vào thủy điện phảikhấu hao 40 - 50 năm chứ không thể khấu hao trong 10 năm rồi bảo giá điệncũng cao không kém.

Năng lượng hóa thạch có thểkhông lãi, nhưng thủy điện thì đang rất lãi, đó không phải là đoán mò màchính là phát biểu của bộ trưởng Vũ Văn Ninh trước phiên họp quốc hội vừarồi khi nói về đầu tư vốn của SCIC: “SCIC đang đầu tư bằng vốn điều lệ Chínhphủ giao, và phần đầu tư này đang có lãi. Đơn cử, đầu tư vào thủy điện, lãigấp đôi rồi”.

Chưa biết sự lãi gấp đôi ấylà trong bao năm, chỉ biết Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nướcnày thành lập năm 2005, trong 5 năm mà đã lãi gấp đôi từ đầu tư thủy điệnthì đủ biết mức khấu hao của thủy điện trong cơ cấu giá thành đang là rấtcao ở mức không thể chấp nhận được.

Vì vậy, nếu không tính đầy đủbình quân mức lãi của thủy điện và mức “lỗ” của điện hóa thạch để cho ra giáthành hợp lý mà cứ mỗi lần đề nghị tăng giá điện VEA lại chỉ đưa ra minh họatừ điện hóa thạch e rằng sẽ không thuyết phục được ai mà còn tạo cho ngườita cảm giác mình không minh bạch trong tính toán.

Và thực tếlà cho dù ngành điện luôn báo động khôngcó đầu tư nào vào ngành điện nhưng thủyđiện vừa và nhỏ thì ngược lại, các côngty cố phần đang đầu tư vào thủy điện vừavà nhỏ khá mạnh, các cổ phiếu của cáccông ty thủy điện đã lên sàn hoặc chưalên sàn đều có giá ổn định ở mức cao.

Nay nếu giá điện tăng thì cổphiếu này chắc chắn sẽ lại sốt. Tiền lãi thủy điện sẽ vào túi ai sẽ là mộtcâu hỏi rất trách nhiệm cho VEA nếu không chịu tính đúng tính đủ giá điệncác loại nguồn năng lương?

Và cuối cùng, chính phủ đã ranghị định cấm dùng ngoại tệ trong mua bán không hiểu sao ở đây VEA lại hoàntoàn dùng đơn vị USD để tính toán mọi chuyện.

Chúng tôi đoán rằng chắc làđể dễ so sánh với giá điện trong khu vực. Thế nhưng điều này như đã nói ởtrên, đầu vào chúng ta đã không tính đúng thì việc dựa trên USD chỉ tạo nênmột cảm giác so sánh giả.

Theo Trung Hưng
SGTT