Trung tâm của NS Phó Đức Phương bị tố hoạt động chui

NSND Trần Bình đã tố cáo:Trung tâm Bảo vệ Bản quyền âm nhạc (VCPMC) do NS Phó Đức Phương làm giám đốcthực chất đang hoạt động “chui”, bởi chưa hoàn thiện hồ sơ để Bộ VHTT&DL, Bộ Tàichính và Bộ Nội vụ phê duyệt.

Sau khi nhạc sĩ (NS) Phó ĐứcPhương cùng hơn 30 nhạc sĩ lão thành “tố” Cục Nghệ thuật Biểu diễn (NTBD) “tiếptay” cho các bầu show quỵt tiền tác quyền và Cục cũng cho rằng NS Phó Đức Phương“ăn vạ, kích động”. Thì mới đây, NSND Trần Bình đã đưa ra rất nhiều lý lẽ và dẫnchứng để chứng minh những sai phạm và sự thiếu minh bạch trong việc thu tácquyền từ phía VCPMC.

NSND Trần Bình đã tố cáo: Trung tâm Bảo vệ Bản quyền âm nhạc (VCPMC) do NS Phó Đức Phương làm giám đốc thực chất đang hoạt động “chui”

VCPMC sai phạm ghê gớm

Theo NSND Trần Bình thì: “Đến giờnày Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ VH, TT & DL vẫn phê bình Trung tâm Bảo vệquyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC ) là khi thành lập rồi thì hồ sơ phải cótoàn bộ văn bản ủy quyền của các tác giả, hoặc chủ sở hữu tác phẩm.

Sau đó, đưa cùng tờ trình là biểugiá, phương thức thanh toán nhuận bút, thù lao, hoạt động thu, mức thu, cáchthức phân phối nhuận bút, thù lao... để gửi lên Bộ VHTT&DL, Bộ Tài chính và BộNội vụ. Khi nào các cơ quan đó phê duyệt thì mới được phép tiến hành. Nhưng hiệnnay, Trung tâm vẫn chưa làm được các điều đó. Đó là sai phạm ghê gớm.

Từ 20.1.2012, Nghị định 109 củaCP yêu cầu phải như thế. Nhưng đến nay, Trung tâm chưa làm được, đó là dấu hiệucủa sự không minh bạch, tùy tiện. Các nhạc sĩ làm sao có thể theo dõi được hếttác phẩm của mình ra sao”.

Chuyện tố cáo lẫn nhau giữa Cục NTBD và VCPMC khởi nguồn từ việc các nhạc sĩ ký kiến nghị gửi Chính phủ để tố Cục NTBD tại VCPMC ngày 16/2.

Để so sánh với cách thuphí tác quyền của các đơn vị khác, ông Bình cũng đưa ra ví dụ: “Truyềnhình Việt Nam làm rất văn minh, chẳng hạn, mức 100.000đ/ bài phát sóng,nếu phát lại là 50.000đ. Nếu có tài trợ là 300.000đ. Cứ thế mà tính vàcông khai. Còn VCPMC lại  tính theo giá vé và số ghế. Làm sao các nhạcsĩ có thể biết được khi nào VCPMC thu 1 triệu/ bài hay 3-4 triệu/ bài.

Việc đếm ghế tính tiền là sai,không một nước nào lại tính số ghế cả, đó là đếm cua trong lỗ. Ở Singapore, có11 người thôi, mà họ bảo hộ quyền tác giả cho cả Singapore lẫn thế giới, mà mứcthu rất ít, mà các nơi đều tự nguyện đóng.

Chẳng hạn một khách sạn đăng kýtháng này chúng tôi chỉ mở 2 đĩa nhạc Thanh Tùng và Phú Quang, tức là chỉ phảinộp 20 USD. Nhưng nếu họ kiểm tra đột xuất mà vi phạm, thì sẽ bị phạt cỡ khoảng30.000USD, thậm chí có thể đóng cửa, do đó họ rất sợ, thực thi nghiêm túc. Nếumình yêu cầu mở một bản nhạc bất kỳ sẽ không được đáp ứng. Tiền thu rất ít.

Bây giờ ông Phương bảo đếm sốghế, đếm làm sao được? Ở Nhà hát Lớn, gọi là 550 ghế, nhưng Nhà hát đã lấy cảhàng ghế E để làm giấy mời. Ngoài ra, chúng tôi còn mối quan hệ của các Bộ, Banngành ở Trung ương, mỗi buổi diễn ít nhất phải 70-80 giấy mời, vậy làm sao tínhđược theo kiểu bắt cóc bỏ đĩa, tính theo số ghế để thu tiền?”.

Ông Bình cũng cho rằng, trả tiềnbản quyền sau buổi diễn thì hợp lý hơn là nộp tiền trước, bởi trên thực tế, BTCphải xin cấp phép từ trước hàng tháng trời, sau đó đến ngày tổng duyệt, có nhữngbài bị cắt khỏi danh mục xin phép. Chẳng hạn xin cấp phép 22 ca khúc, Trung tâmthu cả 22, đến khi diễn chỉ 18 ca khúc, nhưng BTC đòi lại tiền bản quyền thìTrung tâm nhất quyết không trả.

NSND Trần Bình cũng thẳng thắncho biết: “Chúng tôi hiện nay cũng tự trả riêng tiền tác quyền”.

Nhạc sĩ “xơi” 2-4 triệu/bài là không chấp nhận được

Về những bất cập trong cách tínhphí tác quyền mà VCPMC đang đưa ra, NSND Trần Bình đã chỉ rõ: “Một tác phẩm cáchđây mấy chục năm, chỉ là một tờ giấy trắng. Muốn được biểu diễn, ngoài giọng ca,đầu tư phấn son quần áo, phối khí, dàn dựng, nhảy múa thì mới có được tác phẩmbằng xương bằng thịt.

Nhạc sĩ Phó Đức Phương, GĐ VCPMC đang đứng trước những lời tố cáo rất gay gắt từ phía Cục NTBD và các nghệ sĩ, trong đó có NSND Trần Bình và NS Quốc Trung.

Các nghệ sĩ ở các nhà hátthấp nhất là được 50.000đ, cao nhất là 200.000đ. Ngay như NSND Trung Đứchát ở Nhà hát ca múa nhạc dân tộc Việt Nam cũng chỉ được250.000đ-300.000đ, NSND Thu Hiền cũng vậy.

Thế thì không thể nào một ca khúcmà lại lấy của người ta 2-4 triệu được, rất vô lý. Còn bao nhiêu yếu tố nữa,riêng anh nhạc sĩ đã “xơi” hàng triệu bạc, không chấp nhận được.

Không thể so bì với thu nhập củakhoảng 20 siêu sao cát xê vài chục triệu, còn lại gần 10.000 diễn viên ca múanhạc hoặc sân khấu của toàn quốc này đang sống ở mức dưới nghèo khổ. Tất nhiên,không phải vì thế mà thấy người khác sướng mà mình đố kị, mà là phân chia lợinhuận của nhóm lợi ích”.

Ông Bình cũng yêu cầu phải phânchia rạch ròi các ca khúc theo thời gian sáng tác. Bởi có nhiều ca khúc ra đờitrong thời kỳ bao cấp, các tác giả được Nhà nước chi trả tiền đào tạo ở trong vàngoài nước, sau đó được phân công công tác, trả lương, phân nhà, lương hưu... đểhọ viết nhạc.

“Ở nước ngoài, các nhạc sĩ tự bỏtiền ăn học, tự lao động để tạo ra sản phẩm, lúc ấy anh mới có thể nói rằng anhlà chủ sở hữu thôi. Còn chúng ta, cả thời kì bao cấp, chẳng hạn như nhạc sĩ PhóĐức Phương được ăn học trong và ngoài nước, được bố trí về Nhà hát ca múa HàNội, rồi bố trí về Cục NTBD và bây giờ vẫn có lương hưu.

Sản phẩm của anh suốt thời giantrước khi nghỉ hưu là sản phẩm của cộng đồng, không thể là của riêng anh. Chúngta cũng quên một giai đoạn này, không nước nào trên thế giới bỏ tiền ra mời anhđi học ở trong ngoài nước, đào tạo anh thành nhạc sĩ, bố trí công ăn việc làm,lại có cả lương hưu nữa.

Trong thống kê của VCPMC âm, có 5người được thu nhập 300-500 triệu/ năm, tức là trên 30 triệu đồng/ tháng, trongkhi đó đã được nhà nước đào tạo, trả lương. So sánh vui, như tôi mấy chục nămtrong nghề, đạo diễn chính, nghệ sĩ nhân dân, hết bậc rồi mà cũng chỉ được hơn 7triệu. Nếu một người đã về hưu lại có thêm hơn 35-45 triệu/ tháng thì có côngbằng không?

NSND Trần Bình đưa ra lập luận về sự trái khoáy trong cách thu tác quyền của VCPMC. Làm sao mỗi khi bài Quốc ca vang lên, bà Thúy Băng, vợ ông Văn Cao lại đi thu tiền được?

Bà Thúy Băng, vợ ông VănCao, làm sao mỗi khi bài Quốc ca vang lên, bà ấy lại đi thu tiền được.Nói như thế sẽ rất va chạm, nhưng nói thật, nhiều nhạc sĩ phải hiểu điềuđó.

Các nước tiền bản quyền chỉ khicông bố tác phẩm lần đầu là cao, chứ sau đó ở mức chấp nhận được, thì người tamới tự nguyện nộp.

Nước ngoài họ tính ca khúc theothời gian sáng tác, từ mấy chục năm, 20 năm, 10 năm đều có mức phí khác nhau vàkhông cao, nhờ đó mới thu được tiền nhiều. Mức thu hiện giờ là vô lý”.

Ông Trần Bình cũng cho rằng: “Chỉnhững nhạc phẩm mới được sáng tác của các nhạc sĩ trẻ, họ tự chi trả tiền ănhọc, sinh sống... mới là tác phẩm của riêng họ, do đó, mức tiền tác quyền cũngphải khác.

Bây giờ các nhạc sĩ trẻ thì cóquyền. Chẳng hạn bài Đường cong của Hải Phong đã độc quyền, tôi hỏi cậu ấy tôimuốn mua lại, diễn trong 3 hôm”.

Sẽ thanh tra VCPMC?

Ông Trần Bình đưa ra lập luận:“Với doanh hơn 40 tỉ,  thì VCPMC đang ở quy mô của một doanh nghiệp cỡ lớn, chứkhông phải nhỏ và vừa”.

NSND Trần Bình thẳng thắn cho biết: “Chúng tôi hiện nay cũng tự trả riêng tiền tác quyền”

Khi đã là doanh nghiệp hoạt động, thì phải minh bạch tài chính. Và phảicó sự thanh tra, kiểm soát từ phía các cơ quan chức năng.

Theo dõi vụ này luật sư Trần Đình Triển phân tích: “VCPMC trong thờigian qua tự mình quyết định việc thu chi mà chưa được một cơ quan quảnlý nhà nước xem xét, đây là một sự lạm quyền”.

Ông khuyến cáo Thanh tra của BộVH, TT & DL phối hợp với Cục NTBD, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Cục thuế Hà Nội, nơiVCPMC đóng, cần kiểm tra toàn bộ hoạt động thu chi của VCPMC.

Trong khi đó, khi được hỏi vềnhững chuyện “tố cáo” lẫn nhau giữa Cục NTBD và VCPMC, ông Tô Văn Động, ChánhVăn phòng Bộ VH, TT & DL, ủng hộ quan điểm của Cục NTBD là đơn vị nhà nước khôngđi thu quyền thay cho các đơn vị tư nhân, các doanh nghiệp. “Cơ quan cấp phépchỉ yêu cầu họ cam kết thực hiện Luật Sở hữu trí tuệ chứ không thể ép buộc họphải nộp hóa đơn đã trả tác quyền rồi mới được cấp phép. Cả hai đơn vị nên có sựthiện chí để cùng ngồi lại giải quyết các vấn đề liên quan đến bản quyền âmnhạc”.

Theo VTC