Chuyện tình nghệ sĩ Mộc Lan

Những người am hiểu và gắnbó với nền tân nhạc Việt Nam, hẳn vẫn còn nhớ về một thế hệ nữ ca sĩ cáchđây hơn 60 năm. Đó là những giọng ca: Mộc Lan, Tâm Vấn, Châu Hà, Kim Tước...Thời may, tôi được gặp một người trong số họ: danh ca Mộc Lan.

Bài 1: Gặp nữ danh ca

Mộc Lan năm 1950 - Ảnh: tư liệu

Tiếng tăm của nữ danh ca một thời Mộc Lan thìtôi đã từng nghe biết từ lâu qua những lờitruyền tụng và sách báo. Thời hoàng kim của bàđã cách đây hơn nửa thế kỷ nên một kẻ hậu bốinhư tôi dù rất ao ước cũng khó lòng gặp được,bởi bà đã “mai danh ẩn tích” từ rất lâu...

Qua sự giới thiệu của một nhàthơ, được biết nhà văn Trần Áng Sơn (vốn là chỗ quen biết với tôi) chính làem ruột của bà, tôi nhờ anh Sơn dẫn đến thăm bà. Một ngày cận Tết, anh TrầnÁng Sơn đưa tôi đi, nhưng dặn nhỏ: “Hạn chế hỏi chuyện đời tư nhé!”. Tôivâng dạ mà... buồn thiu bởi thú thực tôi đang rất muốn hỏi bà một số chuyệntình cảm liên quan đến các nhạc sĩ Châu Kỳ, Đoàn Chuẩn..., đành gặp trướcrồi tính sau.

Dù đã được anh Trần Áng Sơnbáo trước nhưng tôi cũng không thể ngờ người đàn bà tài sắc một thời này,nay lại có hoàn cảnh khó khăn như thế. Bà hiện sống - có thể nói là cô độctrong một căn nhà chỉ chừng mười mấy mét vuông ở cuối con hẻm nhỏ trên đườngLê Văn Sỹ (Q.3, TP.HCM). Càng cô độc hơn khi một mình bà phải nuôi nấng,chăm lo cho người con gái trên 50 tuổi bị bệnh tâm thần.

Mảnh lưng ong ngà ngọc mộtthời nay đã còng xuống, trí nhớ có phần mai một nhưng vẻ xuân sắc ngày ấyvẫn chưa phai nét trên khuôn mặt mà mái tóc đã gội tuyết sương... Bà khoe:“Tôi mới vừa nói chuyện qua điện thoại với nhạc sĩ Trịnh Văn Ngân ở bên Mỹgọi về (nhạc sĩ Trịnh Văn Ngân là tác giả các ca khúc Buồn thu, Đường tơ lưuluyến, Người đưa thư đã đi qua...). Bây giờ buồn lắm, bạn bè chỉ còn dămngười, ai nhớ đến mình, gọi điện hỏi thăm hay gửi cho chút quà là mừng lắm,cảm động lắm... Châu Hà, Kim Tước đang ở nước ngoài, chỉ có Tâm Vấn thỉnhthoảng có ghé thăm. Tất cả đều già yếu rồi nên chẳng ai trách ai...”.

- Cô đi hát từ bao giờ vàbài hát đầu tiên cô biểu diễn trước công chúng là bài nào?

- Tôi tên thật là Phạm ThịNgà, sinh năm 1931, tuổi Mùi. Đi hát từ thời 14 - 15 tuổi ở Đài Pháp Á. Nghệdanh Mộc Lan do nhạc sĩ Lê Thương đặt cho tôi. Bài hát đầu tiên thì khôngnhớ nổi nhưng tôi nổi tiếng với bài hát Em đi chùa Hương (thơ Nguyễn NhượcPháp, nhạc Trần Văn Khê). Ông Khê viết bài này rất kỳ công, có xen kẽ nhữngđoạn vừa nói vừa diễn tả rồi lại hát, cho nên bài hát rất dài và rất kénngười hát. Tôi may mắn được coi là người đầu tiên thể hiện thành công bàihát này... Nghe nói ông Khê về nước mấy năm nay rồi, lẽ ra tôi phải đến thămông vì cái ơn hồi đó ông uốn nắn cho giọng hát của tôi từng chút một, nhưnggiờ cả hai đều già yếu. Tôi nhớ dạo ông ấy còn ở bên Tây, tôi đã từng về quêcủa ông ấy ở xã Vĩnh Kim (Cái Bè, Mỹ Tho) hát. Mới đó mà đã hơn 50 nămrồi...

...và hiện nay  - Ảnh: H.Đ.N

- Ngoài Em đi chùa Hương, cô còn hát thànhcông những ca khúc nào nữa?

 - Nhiều lắm. Tiếng thờigian, Hình ảnh một buổi chiều (Lâm Tuyền), Gởi gió cho mây ngàn bay,Chuyển bến (Đoàn Chuẩn), Thoi tơ (Đức Quỳnh), Nhớnhung (Thẩm Oánh), Phố buồn (Phạm Duy)... Sau này, tôi háttrong ban Tiếng Tơ Đồng của nhạc sĩ Hoàng Trọng. Lúc đó, Hoàng Trọng đượcmệnh danh là “Vua Tango” nên những bài tango của Hoàng Trọng đều do tôi hátđầu tiên...

- Hiện cô còn giữ băngđĩa nào ghi âm những bài hát này không?

- Hồi xưa, tôi ghi âm nhiềulắm. Thu vào đĩa 45 vòng, vào băng Magne, Akai... nhưng rồi mấy lần dọn nhàđâm ra thất lạc, cái nào giữ được thì ẩm mốc, hư hỏng hết... Có mấy ngườibạn ở nước ngoài gửi cho vài đĩa nhạc nhưng nhà chẳng có máy mà nghe nêncũng chỉ để đó.

*Nhiều người cho rằng bàihát Gởi người em gái là của Đoàn Chuẩn viết riêng cho Mộc Lan. Điều này đúngkhông?

- (cười...). (Anh Trần ÁngSơn gật đầu xác nhận: “Đã có rất nhiều tài liệu cho rằng nhân vật nữ trongGởi người em gái của Đoàn Chuẩn chính là chị Mộc Lan”)... Thực ra thế này,dạo đó tôi ở trong Nam, còn ông Đoàn Chuẩn ở ngoài Bắc, ông ấy sáng tác vàgửi bài hát vào Nam cho các ca sĩ, không cứ gì gửi cho riêng tôi. Tôi vàoNam từ rất sớm do ông anh tên là Long dắt vào. Mấy năm sau, khi tôi chungsống với ông Châu Kỳ ở Huế thì tôi đón Trần Áng Sơn vào ở chung (1952).

- Cô nhận xét thế nào vềnhạc sĩ Châu Kỳ?

- Ông ấy rất hiền lành, đãhứa làm cái gì thì làm tới nơi. Riêng với phong trào âm nhạc thì ông ấy rấtnhiệt tình. Sống có tình cảm nên bạn bè rất quý. Có điều nhậu vô là nói lèmbèm. Tính tôi nghe nhiều không chịu được, bực lắm! Mình đi hát thì phải tiếpxúc với nhiều người mà ông ấy lại quá ghen...

- Nhạc sĩ Châu Kỳ mất, côcó biết tin không?

- (ứa nước mắt)... Trước đóít lâu, tôi có việc đi ngang Hội quán Nghệ sĩ trên đường Trần Quốc Thảo(Q.3), thấy Châu Kỳ ngồi phía bên ngoài. Thấy tôi, Châu Kỳ ngoắc lia lịa:“Bà vào đây chút đã!”. Tôi xua tay: “Tôi mắc công chuyện phải đi gấp!”... Ítlâu sau nghe tin ông ấy mất. Tâm Vấn và Thanh Nhạn gọi điện thoại bảo tôinên đến viếng ông ấy một chút nhưng tôi bệnh quá không đi được. Để chừng nàotôi khỏe khỏe một chút, tôi với Tâm Vấn sẽ đến thắp cho ông ấy một nénhương...

...Chia tay người của mộtthời mà lòng tôi nặng trĩu. Nhan sắc ấy, giọng ca ấy từng khuấy đảo sân khấuca nhạc cả trong Nam lẫn ngoài Bắc. Kẻ đưa người đón dập dìu mà nay vò võcòng lưng trong căn nhà chật hẹp. Có tâm sự cũng chẳng biết sẻ chia với aibởi bên cạnh bà giờ chỉ còn người con gái ngờ nghệch, khật khùng... Anh TrầnÁng Sơn bảo thậm chí đến cơm nước bà cũng không thể tự nấu, phải đặt cơmtháng, người ta mang đến nhà cho mẹ con bà... Buồn ghê!

 (Còn tiếp)

Theo