Nhà văn Băng Sơn: Có một Hà Nội ngoài văn chương

Không ít lần ông phải cất tiếngthở dài về những con đường chật chội, xe cộ lèn đường, về những cô tú cậu túdiện quần áo đẹp mà văn hóa cạn nông. Nhưng tất cả những thứ đó không làm chothói quen đi phố của ông thay đổi...

Tôi đến thăm nhà văn Băng Sơn vàonhững ngày cuối năm, khi không khí đón Tết của người dân Hà Nội đang tấp nập.Ngôi nhà của ông giản dị nằm ở ngõ số 7 đường Ngô Thì Nhậm.

Hai vợ chồng nhà văn Băng Sơn. Ảnh: Nguyễn Huệ

Ở tuổi xấp xỉ bát tuần cộng vớicăn bệnh suy tim và những di chứng của tai biến mạch máu não, nhà văn đã yếuđi nhiều. Ông lên tiếng khi thấy có khách đến nhà nhưng vẫn ngồi yên ở ghếsalon. Thay chồng đón khách, cụ bà mời tôi một ly trà nóng. Sau khi sắp xếp chỗngồi cho chồng, cho khách ổn thỏa, bà nhẹ nhàng nói nhỏ với tôi: "Ông đang ốmmệt, phải uống kháng sinh nhiều nên muốn hỏi gì cô nói to lên nhé”, rồi luivào phòng trong.

Từng đọc nhiều tác phẩm của nhà văn Hà Nội này, những sinh viên từ tỉnh lẻ lênthủ đô như chúng tôi dễ dàng cảm mến với một vùng đất mới qua những trang tảnvăn nhẹ nhàng của ông. Hà Nội hiện hữu qua từng ngõ nhỏ, phố nhỏ, từng rặng cây,từng loài hoa mà ông miêu tả. Chất người Tràng An trong văn của Băng Sơn nay đãmai một đi nhiều nếu chỉ nhìn vào dòng người hối hả ngược xuôi mỗi sớm mai trênphố. Nhưng bước vào ngôi nhà này, cái ồn ào, xô bồ của nhịp sống đang nhiều đổithay ngoài kia dường như được tạm quên đi. Hai vợ chồng già, một căn nhà cũnhưng vẫn hiển hiện vẹn nguyên những nét thanh tao, lịch lãm trong sự giản dị màấm áp tình người.

Trong câu chuyện của nhà văn, tôiđược biết ông bà có hai người con đều đã xây dựng gia đình. Con trai của ônghiện giữ chức phó tổng biên tập của một tờ báo, con gái là nhân viên một nhà máynhưng vào mỗi cuối tuần họ đều tề tựu về trong ngôi nhà nhỏ của ông bà, cùng ănmột bữa cơm, cùng uống những tách trà, cùng vui những câu chuyện. Ông bảo, cáccon ông không ai quá giàu, nhưng điều ông hài lòng nhất đó là họ không để ôngphải đau đáu một niềm đau về sự rạn nứt những nếp sống xưa giản dị. “Có lẽchúng đều biết tôi rất buồn khi chứng kiến sự đổi thay quá nhanh ..., chúng biếttôi rất buồn sau mỗi ngày đạp xe xuống phố nên muốn bù đắp lại phần nào”.

Ông bảo cái gọi là nếp nhà kỳ lạ lắm, chỉ cần người lớn làm theo là tức khắc bọntrẻ học được. Bởi thế từ thời các con ông cho đến các cháu và giờ đã lên chứccụ, gia đình ông vẫn giữ được “lề thói” cũ. Các con ông không để con mình bị“cớm nắng” trước sự chiều chuộng thái quá của cha mẹ, vì thế chúng vừa là nhữngđứa trẻ tự lập nhưng cũng rất hiếu đễ với ông bà. Sự phát triển về kinh tế nhanhđã mang đến cho hầu hết người dân một đời sống đủ đầy hơn, nhưng kèm theo đó,thói a dua, a tòng cũng trỗi dậy, nhiều đứa trẻ chỉ sống bằng sự đòi hỏi, thậmchí muốn sở hữu những thứ quá sức của cha mẹ có thể lo lắng. Nhưng ông vui vìnhững người cháu của mình không đua đòi, ăn chơi theo chúng bạn, không đau khổvới những thứ mình không có.

Ông vẫn ngắm nhìn Hà Nội mình từng yêu theo một cách khác.

Từng có điều kiện đi nhiều, tiếpxúc nhiều nhưng nhà văn Băng Sơn không thích những thứ lai căng. Ông không thíchpizza, đồ nguội mà chỉ thích những món ăn dân dã như món hành tây ngâm dấm. Thứnước ông dùng cả đời vẫn chỉ là nước hoa hòe.

Trong câu chuyện về cuộc sống, không ít lần ông phải cất tiếng thở dài về nhữngcon đường chật chội, xe cộ lèn đường, về những cô tú cậu tú diện quần áo đẹp màvăn hóa cạn nông. Nhưng tất cả những thứ đó không làm cho thói quen đi phố củaông thay đổi. Dường như ông nghe được, cảm thấy hay hy vọng ở một điều, sau sựxô bồ này vẫn còn một Hà Nội khác, ông dường như không tin mảnh đất của chốnkinh kỳ chỉ một phen bão giông mà khuất dạng. Và vì thế dù không còn giữ đượcthói quen ra phố vào mỗi buổi sáng tinh sương, vào những chiều mờ sương lạnh củaHà Nội mùa đông ông vẫn ngắm nhìn Hà Nội mình từng yêu theo một cách khác. Ôngđọc báo, xem tivi để cảm nhận về cuộc sống.

Ông không dành tặng lời khen chongười phụ nữ cặm cụi cả đời đi bên cạnh mình, nhưng nhìn vào nét mặt hài lòngmỗi khi bà nở nụ cười tươi, tôi biết ông đang hạnh phúc. Người con gái Hà thànhông chọn từ thời tuổi trẻ nay đã cùng ông tóc bạc hoa râm, nhưng tình yêu giữahọ thì vẫn thế. Trong suốt buổi trò chuyện kéo dài cùng ông nhiều tiếng, bàthỉnh thoảng xuất hiện nhẹ nhàng khi thì mang theo ly nước, lúc mang cho ôngchiếc khăn để thấm mồ hôi trong tay. Nhưng tất cả những lần xuất hiện bà đềukhông làm cho cuộc gián đoạn giữa chúng tôi ngắt quãng.

Trong câu chuyện sau đó với bà(vợ của nhà văn Băng Sơn – PV) tôi hiểu được lý do tại sao nhà văn này lại cónhững trang văn về Hà Nội hay đến thế cho dù ông không sinh ra từ mảnh đất này.Chính bà đã thổi hồn cho những nét văn hóa tinh hoa của Hà Nội xưa trong mỗi mónăn bà nấu, trong mỗi thái độ bà cư xử, trong cả cách trọng chồng mình.

Cũng qua bà, tôi biết được trong những trăn trở thường nhật của nhà văn Hà Nộivẫn luôn hiện hữu. Những đổi thay dù nhỏ nhất của mảnh đất này là điều dễ nhấtkhiến ông vui, khiến ông buồn hay trào nước mắt.

Tôi chào ông ra về khi trời giăng giăng mưa lạnh. Xe cộ vẫn ngược xuôi, từngđoàn người vẫn chất chứa cái tham vọng làm sao nhanh nhất để thoát khỏi nhữngcon đường chen chúc. Họ về đâu sau những ngả rẽ... nhưng  sau cuộc trò chuyệnvới nhà văn, tôi cứ tự nghĩ rằng, rồi cái xô bồ kia một ngày cũng phải thoáilui. Hà Nội thanh lịch và hào hoa vẫn sẽ ở đó sau những cuộc chuyển mình. Bởivẫn có rất nhiều người từng nặng lòng, sẽ nặng lòng với mảnh đất kinh kỳ ngànnăm ấy.

Theo Nguyễn Huệ