BTC Liên hoan phim nói gì về "sự cố Lại Văn Sâm"?

“Tôi nghĩ về cơ bản, anh LạiVăn Sâm xử lý tình huống như vậy cũng là được. Trong trường hợp đó, bắt buộc MCphải thể hiện. Tuy nhiên, đáng ra, cô MC tiếng Anh phải “nhảy vào” chứ khôngphải để anh Sâm dịch” - Ông Lê Ngọc Minh – Cục phó Cục Điện ảnh, đại diện BTCLiên hoan phim Quốc tế VN lần 1 nói về sự cố dịch sai của MC Lại Văn Sâm.

TIN LIÊN QUAN

Lần đầu tiên tổ chức một LHP Quốctế, bên cạnh một số thành tựu tạm được coi là thành công khi đã có đến ba cuộchội thảo quốc tế về điện ảnh và sự phát triển điện ảnh ở Việt Nam và thu hút sựquan tâm của nhiều nhà chuyên môn trong, ngoài nước. Đồng thời, LHP cũng đã mờiđược những "ông lớn" trong hệ thống các LHP Quốc tế có lịch sử và danh tiếng nhưLHP Cannes, LHP Venice, Pusan và một số ngôi sao khác. Điều này sẽ tạo điều kiệnvề mặt danh tiếng và uy tín cho LHP những lần sau tổ chức.

Tuy nhiên, LHP đã không tránh khỏi những thiếu sót, thậm chí là những "hạt sạn"to đùng cho thấy khâu tổ chức thực sự thiếu chuyên nghiệp. Ông Lê Ngọc Minh đãdành cho chúng tôi một cuộc trò chuyện ngắn 15 phút để mổ xẻ những hạn chế củaLHP, trong đó có sự cố dịch sai đáng tiếc của MC Lại Văn Sâm trong đêm bế mạc.

Ông Lê Ngọc Minh - Cục phó Cục Điện ảnh.

Ông Minh cho rằng, thắng lợi củađiện ảnh Việt Nam trong kỳ liên hoan này là vừa phải. Ông Minh khẳng định rằngBGK đã thẩm định chính xác và không thể có bất kỳ yếu tố nào tác động được tớihọ.

Việc lộn xộn trong khâu phát thẻ tác nghiệp cho báo chí hôm khai mạc sự kiệncũng được ông Minh cho là cần được thông cảm vì với quy mô của LHP như vậy, chỉcó sức giải quyết từng ấy công việc. Trong khi đó, tổ chức ở HN, báo chí yêu mếnnên có báo kéo đến 3, 4 người làm thẻ. Mà BTC thì chỉ có thể giải quyết được chomột người mỗi báo. Ở các LHP Quốc tế cũng thế. Thậm chí chỉ có những tờ báo lớnmới được tham gia. Mình thì mời tương đối thoải mái nên mới xảy ra lộn xộn.

Cuối cùng, ông Lê Ngọc Minh nói, không thể chu đáo 10 phân vẹn 10, chuyện có sựcố là bình thường ở tất cả các LHP Quốc tế. “Chúng tôi không hổ thẹn khi đã làm hết mình” – ông khẳng định.

- Thưa ông, ông có cho rằng bắt nguồn củanhững sự cố đáng tiếc tại LHP Quốc tế như việc phát thẻ cho cánh báo chí, sựkiện đêm khai mạc, thảm đỏ… bắt nguồn từ sự kết hợp không chặt chẽ và ăn ý giữahai đơn vị đồng tổ chức là Cục Điện ảnh và công ty BHD?

- Tôi cho không hoàn toàn như thế. Từ khi đưa ra ý tưởng đến khi thực hiện, CụcĐiện ảnh và công ty BHD đã có những lần làm việc để cùng nhau thống nhất hướngđi và trên thực tế công việc đã chạy tốt. Tuy nhiên, một số vấn đề nhỏ xảy ra làđiều khó tránh khỏi kể cả một đơn vị độc lập làm chứ chưa kể là có sự kết hợpgiữa các đơn vị với nhau.

Tôi lấy ví dụ đêm khai mạc chẳng hạn là sự phối hợp ba phía giữa Cục Điện ảnh,BHD và Đài Truyền hình Việt Nam. Phần 30 phút thảm đỏ làm chưa thật tốt, nhất làkhi tiếp cận với các ngôi sao, các đoàn khách nước ngoài. Chúng tôi đã khắc phụcnhững nhược điểm này ở đêm bế mạc rất nhiều. Tôi nghĩ những lỗi nhỏ trong khâutổ chức lần đầu do thiếu kinh nghiệm có thể nhìn bớt khắt khe đi.

- Người ta còn nói, ông Phillip Noyce, kháchVIP bậc nhất của liên hoan, khi sang Việt Nam đã bị "bỏ rơi" 4 tiếng ở sân bay?

- Đó là thông tin hoàn toàn thất thiệt. Thậm chí đoàn xe của chúng tôi đi đónTrưởng BGK phim truyện còn thừa một xe. Bên Hội Điện ảnh, bà Hồng Ngát do có mốiquan hệ trước đó cũng điều một xe 16 chỗ đi đón. Do máy bay đến chậm 1 tiếng nên30 tình nguyện viên đứng dàn hàng để chờ. Về sau ông Philip Noyce đi xe của bàNgát. Về đến khách sạn, Cục trưởng Lại Văn Sinh đứng ngay tại đó đón.

- Một số vị khách quốc tế sang Việt Nam donhững mối quan hệ cá nhân. Tuy nhiên, cũng có thông tin rằng, Cục Điện ảnh đãphó mặc cho những cá nhân ấy lo cho khách mời quốc tế. Nếu thật như vậy, thìcũng rất khó chấp nhận được!

- Chúng tôi có một ban đón tiếp và có rất nhiều tình nguyện viên và chúng tôicũng giao cho một người từng làm ở phòng hợp tác Quốc tế  của Cục Điện ảnh túctrực 24/24 ở sân bay để đón các đoàn khách quốc tế chứ không phải giao cho BHD.BHD đã làm những sự kiện quốc tế lâu rồi. Anh Lại Văn Sinh cũng đã từng đi LHPVenice và hai bên cộng tác chứ không phó mặc cho ai. Cục Điện ảnh chủ động trongviệc đón tiếp và không khách mời nào bị nhỡ vì việc tiếp đón. Chúng tôi cũng ápdụng chế độ quốc tế cho các khách mời. Mỗi người có một xe riêng, có một phiêndịch đi kèm. Thế nên hoàn toàn không có chuyện chúng tôi phó mặc cho bất kỳ ailo cho khách của mình.

Người đẹp Ngô Mỹ Uyên và nhà báo Lại Văn Sâm

Tôi cũng muốn nói rằng, nếu khôngcó sự cộng tác của BHD chúng tôi không thể mời nổi một số ngôi sao quốc tế vì họcó mối quan hệ. Đạo diễn người Singapore đã về nước vì không chắc có được giảihay không. Công ty này cũng đã nhanh chóng đặt vé để anh bay ngược trở lại đểtham gia đêm bế mạc.

- Sự kiện thảm đỏ đáng ra rất được mong chờnhưng có vẻ việc thực hiện sự kiện này lộn xộn và ồn ã khiến cho không chỉ côngchúng thất vọng mà một số nghệ sỹ cũng không hào hứng?

- Lỗi ở sự kiện thảm đỏ nhóm truyền hình trực tiếp muốn đổi mới, không đi theomột khuôn mẫu nào. Thế nhưng tôi đã nói với họ, có những cái thuộc về kinh điển,mình cứ làm bài bản như các nước, giới thiệu từng đoàn vào nhưng do cấu trúc vềthời gian nên họ đổi mới để tạo ép phê nhưng không thành công. Chúng tôi cũng đãrút kinh nghiệm.

- Một trong những sự cố được nhắc đến nhiềunhất trong những ngày qua là việc dịch sai lời diễn viên Ngô Ngạn Tổ của MC LạiVăn Sâm. Phần phát biểu của Ngô Ngạn Tổ đã không có trong kịch bản và phiên dịchđã đứng im không dịch?

- Sự cố về phiên dịch đêm bế mạc cũng nằm ngoài sự kiểm soát của chúng tôi.Chúng tôi đã cẩn thận chọn ba phiên dịch. Trong đó có cả một người lấy chồngngười ngoại quốc và đã sống ở nước ngoài hai chục năm. Nhưng lúc đứng trên sânkhấu, cần được bộc lộ thì họ không thể bật ra được và thể hiện khả năng ngôn ngữcủa mình. Đó là do tâm lý và hoàn toàn bất khả kháng. Lẽ ra người MC tiếng Anhphải vào cuộc ngay nhưng lại cứ nhường nhau.

Trong một tiếng rưỡi cho phép của Đài truyền hình, chúng tôi phải căn từng giâyđể chương trình được trọn vẹn. Tôi ngồi đó cũng không làm được gì vì đang truyềnhình trực tiếp. Tôi cũng đã nói những lời Ngô Ngạn Tổ phát biểu là giản dị,thông thường chứ không phải là văn bản gì. Ví dụ, diễn viên Ngô Ngạn Tổ sẽ nóivề Hà Nội thế này rồi tôi nhận xét về khán giả thế kia. Mấy câu nói như vậy thìcứ dịch đi. Thế mà 3 người đứng cầm míc đứng im như thế. Bất khả kháng thôi vìchúng tôi tin là đã mời được những người giỏi.

Tôi cũng phải nói thế này, ở các LHP Quốc tế, người ta không quan tâm đến khánphòng mà quan tâm đến công chúng ngồi trước màn hình nhiều hơn. Trong tình huốngấy truyền hình có thể xử lý bằng cách đưa quảng cáo hay cái khác lên. Tôi đãtừng chứng kiến Trung Quốc hay bên Nga họ còn lên trang điểm cho cả diễn viêntrên sân khấu. Hỏi họ thì họ nói chúng tôi quan tâm đến công chúng xem màn hìnhchứ không quan tâm đến khán phòng. Đáng ra trong lúc bối rối sau khi Ngô Ngạn Tổphát biểu thì truyền hình có thể khéo léo đưa máy lia chỗ khác thay vì cứ quaychằm chằm vào... Nhưng tôi cho đấy cũng là một bài học trong việc tìm phiên dịchviên.

- Ông nghĩ về cách ứng xử của MC Lại Văn Sâmhôm đó như thế nào?

- Tôi nghĩ ứng xử của anh Sâm hôm đó về cơ bản là cũng được, đặc biệt là vớikhán giả xem truyền hình, những người am hiểu tiếng Anh sâu. Tình huống ấy,người MC nhanh nhạy bắt buộc phải ứng xử như vậy. Tất nhiên sẽ có cái được vàcái chưa được trong chuyện này. Tôi cứ nghĩ, lẽ ra MC tiếng Anh phải nhảy vàocuộc ngay. Khi mời MC tiếng Anh, chúng tôi đã có những ngần ngại vì sợ khônghiểu được ngôn ngữ điện ảnh. Tuy nhiên, với những câu nói đời thường giản dị nhưvậy thì đáng ra Ngô Mỹ Uyên phải xử lý nhanh tình huống chứ không để anh Sâmdịch. Nhưng có lẽ, Ngô Mỹ Uyên thấy anh Sâm nói nên cũng tôn trọng. Anh Sâm canthiệp và nói cũng đúng đến 80, 90%. Tôi nghĩ cũng không cần ầm ĩ quá sự cố này.

- Xin cảm ơn ông!

Chuyên gia dịch thuật ’bênh’ Lại Văn Sâm Với những ý kiến đa chiều về sự cố dịch thuật của nhà báo/MC Lại Văn Sâm, chúng tôi trích đăng ý kiến của một độc giả giấu tên, nhưng là một người có thâm niên và những kinh nghiệm dày dặn trong công tác dịch thuật. Ông chia sẻ với chúng tôi và nhà báo/MC Lại Văn Sâm khá chi tiết, đặc biệt về khía cạnh của "kỹ năng xử lý tình huống" trong nghề. Không hiểu trong kịch bản có phải đã thống nhất là nhà báo Lại Văn Sâm sẽ kiêm phiên dịch không? Nếu đúng như vậy thì ... miễn bàn. "Có vẻ như anh ấy hơi bị bất ngờ, không chủ động để nghe và dịch, tức là không có sự chuẩn bị, và chỉ định ứng khẩu vài câu với tư cách MC là chính" Tuy nhiên, nếu ở đây BTC đã chuẩn bị Phiên dịch, nhưng người đó chưa kịp (hoặc không thể) dịch ... mà anh Lại Văn Sâm đã "cướp đài phát thanh" để "lấp khoảng trống" thì cũng là điều dễ thông cảm, và đáng khen ngợi. Vì lúc đó anh đang "đội hai chiếc mũ": MC của Lễ bế mạc và Phiên dịch viên bất đắc dĩ - trong khi đó vai trò chính của anh vẫn là một MC. Nhà báo/ MC Lại Văn Sâm Trong đào tạo phiên dịch, có một kỹ năng xử lý tình huống gọi là "Improvisation", nghĩa là "ứng khẩu". Một phiên dịch bất đắc dĩ như anh Sâm đã "thuộc bài". Vì truớc các vị khách nước ngoài được giả định là không hiểu tiếng Việt, thì một sự ’lấp liếm’, lấp chỗ trống kiểu như thế này (mặc dù là điều tối kị) sẽ không tồi tệ bằng việc chờ đợi một "sự im lặng đáng xấu hổ" trước con mắt và đôi tai của quan khách. Có vẻ như anh ấy hơi bị bất ngờ, không chủ động để nghe và dịch, tức là không có sự chuẩn bị, và chỉ định ứng khẩu vài câu với tư cách MC là chính. Không ngờ Ngô Ngạn Tổ lại nói dài quá, nên cuối cùng anh ấy cầu cứu "Ly ơi ..." là điều dễ hiểu và ..nên làm. Khoan hãy bàn về trình độ tiếng Anh và kỹ năng dịch của anh Lại Văn Sâm. Một phiên dịch chuyên nghiệp, nếu không có sự chuẩn bị trước (về vị trí, sổ tay, bút, micro... và tất nhiên cả sự tập trung tối đa) mà bị đột ngột yêu cầu dịch thì cũng "bâng khuâng" khi gặp phải một diễn giả nói nhanh và súc tích như anh chàng Ngô Ngạn Tổ này. Kể ra nếu nghe tập trung để dịch thì đoạn này cũng không khó lắm, nhưng những ai đã từng ngồi trên ’ghế nóng’ thì sẽ thông cảm rằng chỉ cần phân tâm một chút thôi là sẽ dịch "I am impressed with your leader Ho Chi Minh" thành "thành phố Hồ Chí Minh của các bạn rất sôi động" ngay. Đành rằng nghề phiên dịch không phải là ’độc quyền’ của dân chuyên ngữ, nhiều người không tốt nghiệp chuyên ngành về ngoại ngữ (và dịch thuật) nhưng cũng dịch rất giỏi. Nhưng xét cho cùng thì anh Lại Văn Sâm có được đào tạo bài bản để làm phiên dịch tiếng Anh đâu mà chúng ta kỳ vọng anh ấy sẽ dịch tốt được? Nếu anh ấy dịch hoàn hảo thì hẳn là các phiên dịch viên và sinh viên sẽ rất lo ngại về tương lai của nghề này. Cũng phải nói thêm rằng giỏi ngoại ngữ mới chỉ là ’điều kiện cần nhưng chưa đủ để trở thành phiên dịch viên tốt. Để làm phiên dịch cần ’can đảm’ và ’tự tin’, nhưng cũng không nên ’liều mạng’. Và có vẻ ai đó đã có lý khi nói rằng "anh Sâm chỉ là cái ’bia đỡ đạn’ cho BTC kém cỏi’

TIN LIÊN QUAN

Theo Vietnamnet, VTC