NSƯT Bùi Bài Bình: "Ma làng" giữa phố

Khác hẳn với tính cách củanhiều nhân vật trên phim, ngoài đời, Bùi Bài Bình là một người kín tiếng, lặnglẽ và yêu bè bạn...

Bùi Bài Bình đi vào nghệ thuậtthứ 7 với những vai chính diện hiền lành, chân chất trong các bộ phim như "Kénrể", "Bức tường không xây", "Khoảnh khắc yên lặng của chiến tranh", "Thị trấnyên tĩnh", "Lấy nhau vì tình", "Mưa dầm ngõ nhỏ", "Ẩn diện thiền cô", "Sơn catrong thành phố", "Ngày chủ nhật vắng Chúa"... đặc biệt là vai Hòa trong phimnhựa "Mùa ổi" của đạo diễn Đặng Nhật Minh, nhưng gần đây, Bùi Bài Bình diễn rấtthành công dạng vai phản diện: một Trưởng thôn trong "Hương đất", một Tòng trong"Ma làng", một Khuếnh trong "Gió làng Kình"... Nói về những thành công trongdiễn xuất của mình, Bùi Bài Bình cho rằng, anh là một người yêu công việc, đammê với nghề  và có nhiều cơ hội để thể hiện niềm đam mê đó. 

Bùi Bài Bình trong phim Ma Làng

Quán cà phê, cũng là nhà của haivợ chồng diễn viên Bùi Bài Bình - Ngọc Thu lúc nào cũng đông khách. Dường nhưcái duyên bán hàng của vợ cộng với sự hóm hỉnh của chồng đã khiến nhiều kháchhàng "mát lòng" khi ngồi vừa thưởng thức cà phê, vừa ngắm phố phường và nghe đủchuyện vui mà Bùi Bài Bình mang về từ hậu trường các bộ phim anh đóng. Không"đểu", không âm mưu như một số vai diễn gần đây của anh trên màn ảnh nhỏ, đờithường của Bùi Bài Bình ngoài những lúc ngồi uống bia giải khát cùng bạn bè ởquán nhậu, là những lúc anh trở về gia đình, bên cạnh người vợ đã đi cùng anhsuốt một chặng đường dài và hai cậu con trai lớn phổng phao, giống bố như đúctrong ngôi nhà nhỏ mà chị Ngọc Thu vẫn nói đùa là "tổ chim cu của đôi bạn già"!

Bùi Bài Bình sinh ra và lớn lên ởHà Nội. Tốt nghiệp cấp III, anh đi học sửa chữa ôtô ở Công ty Cầu đường Hà Nội.Một hôm, mấy người bạn nghe tin có đoàn tuyển diễn viên bèn rủ nhau đi thi, dùchẳng biết sẽ phải thi những gì. Nhìn mọi người thi trước nên phần nào biết cáchdiễn tiểu phẩm, đến lượt Bùi Bài Bình, anh vứt cái ví của mình ra giữa sân khấurồi bắt đầu diễn cảnh có một gã đang vừa đi vừa huýt sáo thì nhìn thấy một chiếcví của ai bị rơi, mắt bỗng sáng lên, nhặt ví lên nhìn lơ láo xung quanh, rồi giơví ra hỏi Ban giám khảo: "Của ông à, của bà à, của cô à…". Không ai nhận, BùiBài Bình lén lút nhét ví vào túi quần. Xem xong tiểu phẩm của Bùi Bài Bình, đạodiễn Phạm Văn Khoa khen: "Được, thằng này diễn có cặp mắt rất "gian".

Đợt đó, Bùi Bài Bình trúng tuyểnvào khóa II của Trường Sân khấu điện ảnh cùng các diễn viên: Thanh Quý, DiệuThuần, Quốc Trọng, Bùi Cường, Ngọc Thu, Vũ Đình Thân…

Học năm thứ 2, Bùi Bài Bình đượcđạo diễn Phạm Văn Khoa mời đóng vai Trác trong phim "Kén rể", một công tử quầnloe, tóc dài, suốt ngày cầm đàn ghi ta, đánh đàn, chơi gái. Thời ấy, đàn ông bịcấm không được phép để tóc dài nên Bùi Bài Bình được cấp thẻ chứng nhận được… đểtóc dài. Vì có cái thẻ ấy mà Bùi Bài Bình đi đâu cũng rất "oai", thậm chí còn cốtình lượn lờ để "trêu" các đồng chí cờ đỏ. Có hôm anh bị "tóm" thật, nhưng vẫnrất tự tin giơ thẻ chứng nhận nuôi tóc để đóng phim, vậy là được tha.

Dù đóng nhiều phim với tính cáchhiền lành, tốt bụng, thân thiện, luôn được yêu quý nhưng cho đến vai Hòa "hâm"trong phim "Mùa ổi" của đạo diễn Đặng Nhật Minh thì Bùi Bài Bình mới bộc lộ hếtđược cái "chất" của mình. "Mùa ổi" kể về một ông Hòa đã 53 tuổi nhưng hiền khô,hiền đến mức khiến nhiều người lợi dụng sai bảo ông tất cả những việc không têntrong khu tập thể mà ông không bao giờ khó chịu. Một lần, ông Hòa lần mò tìm đếnngôi nhà của một quan chức cấp cao mà cứ ngỡ đấy là nhà mình. Thực chất căn nhànày trước đây là của gia đình ông Hòa, bản thân ông đã sinh ra và lớn lên ở đó,nhưng nay căn nhà đã qua tay nhiều chủ. Năm 13 tuổi, ông đã bị ngã từ trên câyổi xuống đất, từ đó trí não không phát triển nữa, trong tâm thức những kỷ niệmvề gia đình đầm ấm có mẹ cha, anh chị em, có cây ổi với những quả ổi chín mọngmãi mãi dừng lại lúc ông mới 13 tuổi. Bùi Bài Bình tâm sự rằng, để diễn được vaiHòa, anh đã đi cùng "nguyên mẫu" suốt 3 tháng trời để bắt chước từng hành động,cử chỉ của người đàn ông ấy, kể cả cách ăn mặc, cách cười ngây ngô… Thậm chí giađình anh và nhân vật thân nhau đến nỗi, kể từ  khi bộ phim hoàn thành đến nay,nhân vật ấy ngày nào cũng như ngày nào thường mang mấy bông hoa đến nhà Bùi BàiBình cắm lên bàn thờ quan thần tài, uống cà phê một mình rồi đi về. Với vai Hòa,Bùi Bài Bình đã đoạt được giải thưởng Nam diễn viên chính xuất sắc nhất trongLiên hoan phim Việt Nam lần thứ 13, góp phần đưa bộ phim "Mùa ổi" đoạt được giảiA do Hội điện ảnh Việt Nam trao tặng.

"Mùa ổi" cũng khép lại chặngđường Bùi Bài Bình vào vai một con người "hiền lành, tử tế, tốt bụng". Bốn nămsau đó, anh xuất hiện trở lại trên màn ảnh với một hình ảnh mới: vai Trưởng thônvới tính cách phản diện trong phim "Hương đất" của người bạn đồng môn - đạo diễnQuốc Trọng. Và đến vai Tòng trong "Ma làng", Khuếnh trong "Gió làng Kình" (Đạodiễn Nguyễn Hữu Phần), Bùi Bài Bình thực sự "tỏa sáng" với vẻ đáng ghét của cáinhìn đểu cáng, cái nhếch mép xảo quyệt và sự ti tiện của một con quỷ đội lốtngười.

Về hành trình làm người "đểu",Bùi Bài Bình kể lại: Khi đạo diễn Nguyễn Hữu Phần đưa "Ma làng" cho anh đọc, anhđã mừng rỡ nhận lời, dù không kém phần hồi hộp vì sẽ là một thử thách mới dànhcho anh. Nửa năm sau đó, Bùi Bài Bình sống trong tâm trạng của một kẻ xảo quyệt như Tòng. Anh học cách quan sát những kẻ gian manh, thu nhận vào đầu mọi hànhđộng, cử chỉ, lời nói, từ cái liếc mắt gian giảo, những cái nhếch môi đầy mưumô... Xem phim, nhiều người thừa nhận rằng, Bùi Bài Bình không phải đang diễn màanh đang sống cuộc sống của một người khác. Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần đã cho anhmột mảnh đất rộng để anh được thể hiện khát khao cống hiến cho nghệ thuật. Khôngít người xem phim đến quán cà phê gặp Bùi Bài Bình đều phải thốt lên: "Sao anhác thế?". Cậu con trai bé của Bùi Bài Bình thì giận bố và bảo: "Lần sau bố đừngđóng vai đểu nữa, bạn bè con xem phim ghét bố mà… ghét lây cả con!". Bạn bè,đồng nghiệp ngồi quán bia thì chỉ biết thốt lên: "Trông mày khốn nạn quá, Bìnhạ!".

Bùi Bài Bình là người biết "chắtlọc" từ đời sống. Anh khẳng định, chính đời sống này đã là một nguồn tư liệu chongười diễn viên có thể sống với tất cả nhân vật mà màn ảnh cần, khán giả cần.Khi ra đường, hay khi uống bia, uống cà phê, anh thường quan sát, để ý những cửchỉ, dáng điệu, cách nói năng, đi đứng của mọi người, đặc biệt là những hànhđộng phản cảm như một cách thu nhận thực tế cho một nhân vật nào đó trong tươnglai của mình. Có lần, anh nhìn thấy một gã cả hàm răng đang bình thường lại cómột chiếc bịt vàng, trông rất rởm đời. Sau này, đóng vai một tướng cướp, anh đãhóa trang giống hệt hình ảnh đó. Mọi người đều khen anh… sáng tạo!

Tuy nhiên, nói gì thì nói, nghềdiễn cũng vô cùng khắc nghiệt đối với những người yêu nghề và chi chút cho nghềnhư anh. Bùi Bài Bình kể lại: Hồi đóng phim "Khoảnh khắc yên lặng của chiếntranh" của đạo diễn Vũ Phạm Từ, Bùi Bài Bình đóng cảnh anh bộ đội bị thươngnhiều ngày trong rừng và anh phải lê đi trong đêm tối, giữa cơn đói khát, bỗngdưng có trận mưa đổ xuống, anh hứng những giọt mưa uống để xua đi cơn khát. Cảnhđó Bùi Bài Bình đóng rất đạt. Đến sáng hôm sau, bỗng dưng nhìn thấy cái hố lấynước mưa đêm qua đầy… phân bò, phân trâu mà kinh hãi! Hay như trong cảnh cuốicùng của phim "Gió làng Kình", Khuếnh (Bùi Bài Bình đóng) sau khi phá phách làngxóm, đã không còn mặt mũi nào ở lại đó nữa nên phải bỏ làng ra đi. Trước khilặng lẽ rời làng, Khuếnh đưa hết toàn bộ số tiền đã từng vơ vét được của ngườidân cho đứa cháu ruột (Công Lý đóng). Hai chú cháu nước mắt đầm đìa chia taynhau trong đêm mưa gió mùa đông. Cảnh này được quay trên đê gần cầu Đuống, trongmột tối mùa đông trời rét căm căm. Để tạo cảnh mưa gió, đoàn phim đã phải điềuđộng bốn xe phun nước. Trong khi mọi người áo đơn áo kép mà còn run vì rét, thìBùi Bài Bình và Công Lý chỉ mặc một chiếc áo mỏng, đứng dưới mưa nhân tạo phunxối xả diễn cảnh chia tay đầy nước mắt… Sau khi diễn xong cảnh này, 2 diễn viênmặt mũi tím tái, tay chân lạnh cóng. Về nhà, Bùi Bài Bình đã bị ốm suốt mộttuần.

Sau khi xong một loạt vai phảndiện và "ẵm" giải thưởng Nam diễn viên truyền hình được yêu thích nhất, Bùi BàiBình đang tạm ngừng công việc diễn xuất để giảng dạy cho những lớp diễn viên mớivào nghề. Anh cho rằng, các diễn viên trẻ có nhiều triển vọng, có nhiều lợi thếnhưng chưa chịu khó tìm tòi, chưa thực sự "sống" với nghề diễn. Họ vẫn diễn vớicái tôi của chính mình trên màn ảnh nhỏ mà chưa hóa thân vào nhân vật.

Bùi Bài Bình cho rằng, diễn viêncần có ba yếu tố: tài năng, lao động và thời cơ. Anh cũng đã có đủ những yếu tốấy, cũng như đã có đủ vinh quang mà nghề diễn mang lại, nhưng với anh, chặngđường phía trước vẫn là một cuộc tìm tòi để người diễn viên thể hiện chân thựckhuôn mặt đời sống.

Theo CAND