Quốc Trung: 'Thanh niên mà nghe nhạc sến là bất thường'

Đẳng cấp đôi khi chỉ là sự "làm màu"

- Hiện nay có rất nhiều dòng nhạc tồn tại trong nền âm nhạc Việt Nam, sự phân chia đẳng cấp giữa các dòng nhạc là có thật, anh nghĩ gì về hiện tượng này?

- Có nhiều dòng nhạc nhưng ngoài pop, cụ thể hơn là ca khúc pop, các dòng nhạc khác còn èo uột và yếu ớt nên thật sự chưa thể nói là có nhiều dòng nhạc được.

- Nhưng xưa nay người ta vẫn phân ra nhạc sang và nhạc thị trường, nhạc sến là những nhạc "cấp thấp"?

- Thị trường đúng nghĩa chưa có nên người ta thường đổ cho nó những thứ âm nhạc cẩu thả và ấu trĩ. Thị trường đúng nghĩa nó tạo ra những trào lưu mới và có khả năng dẫn dắt công chúng theo mình chứ không phải chạy theo khán giả.

- Nhạc xưa, nhạc sến chưa bao giờ thịnh nhưng cũng chưa bao giờ chìm hẳn, thể loại đó vẫn tồn tại ở một cấp độ nào đó, nhưng rất bền bỉ và dai dẳng, điều đó có lợi hay có hại cho những dòng nhạc khác?

- Âm nhạc hay nghệ thuật là bộ mặt của xa hội, nó gắn liền với lich sử và tâm lý con người của xã hội đó. Sự mất mát, chia ly trong thời chiến cùng với lịch sử văn hoá nghệ thuật dân gian đã tạo nên những dòng nhạc mà đa phần là những ca khúc uỷ mị, thê lương trước đây.

Nó có chỗ đứng trong lịch sử và sự phát triển của nền âm nhạc Việt Nam nhưng nếu nó vẫn chiếm đa phần và lấn át trong đời sống âm nhạc đó là điều nguy hiểm không chỉ cho âm nhạc mà còn cho cả xã hội. Nó biểu hiện cho sự bế tác, lười biếng chộp giật của tầng lớp nghệ sĩ và sự đứt gãy xa cách giữa các thế hệ.

- Theo anh, sự đón nhận nhiệt tình của khán giả với những dòng nhạc xưa, sến có bị coi là lệch lạc so với sự phát triển của âm nhạc?

- Muốn có khán giả cho bất cứ dòng nhạc nào, nhất là những dòng nhạc mới, những sáng tạo mới cần có thời gian để xây dựng công chúng. Tiếc rằng ít có người đủ kiên nhẫn, bản lĩnh để làm được việc đó. Với quan niệm của tôi, đó là sự lệch lạc đáng xem xét.

Những thanh niên, trí thức trẻ tuổi thông thạo công nghệ, sành điệu hoặc sở hữu những bộ dàn Hi-End đắt tiền nhưng lại đắm đuối với những ca khúc uỷ mị, sướt mướt có cách đây gần 100 năm có gọi là bình thường hay không?

- Họ còn nhầm lẫn và cho đó là đẳng cấp của văn hoá hay sự sành điệu trong thưởng thức nghệ thuật. Sự chênh lêch giữa tốc độ sống và cảm xúc nghệ thuật chính là sự lêch lạc.

Nhạc xưa càng phát triển thì nhạc nay càng yếu

- Hiện nay có những ca sĩ không nổi lên được từ những dòng nhạc khác nhưng khi chuyển sang dòng nhạc sến, nhạc xưa họ lại được đón nhận. Theo anh nghĩ vì sao?

- Mỗi người đều có sự lựa chọn riêng cho cuộc sống mà chúng ta cần tôn trọng và nhìn ở góc độ của một nghệ sĩ hay nhà sản xuất, trước tiên tôi nghi ngờ ở thẩm mỹ và cảm hứng thật sự của người nghệ sĩ đó.

- Việc quay lại với dòng nhạc xưa mà không có chút sáng tạo hay làm mới làm sao có thể mang lại cảm xúc cho nghệ sĩ cũng như người nghe?

- Hơn nữa việc thiếu hay áp đặt một cái tôi yếu ớt của nghệ sĩ lên những tác phẩm cũ sẽ tạo điều kiện cho những sự so sánh mà ấn tượng đầu tiên và trước nhất luôn giành phân thắng. Họ có thể đón được đón nhận một cách nhanh chóng và dễ dàng nhưng lại không tìm được chỗ đứng một cách lâu bền và tạo nên được những công chúng riêng trung thành cho mình. Điều đó biến họ trở thành một người thợ hay cao hơn chút là một nhân vật giải trí hạng xoàng. Hãy nhìn vào sự phát triển của âm nhạc thế giới để thấy rõ điều 'không giống ai' đó.

- Nếu cứ phát triển trào lưu hát nhạc xưa, nhạc sến, âm nhạc Việt Nam có bị kéo lùi lại so với xu thế hiện nay?

- Hãy nhìn vào thực tế của nhạc Việt, thập niên 90 thế kỷ trước thường được gọi là sự hưng thịnh của nhạc Việt. Dù vẫn có những dòng nhạc xưa song song tồn tại nhưng không thể lấn át và phủ nhận những ca khúc đương đại.

Nhạc xưa càng phát triển bao nhiêu, nhạc nay càng yếu đi bấy nhiêu. Bạn thử đếm những banner quảng cáo chương trình ca nhạc ngoài đường phố xem có bao nhiêu cái mới và bao nhiêu cái cũ.

- Không chỉ những tên tuổi lớn, hiện nay không ít ca sĩ trẻ cũng đang hướng theo dòng xưa, nhạc sến. Theo anh đó là một lựa chọn an toàn hay chỉ là sự ăn theo một trào lưu đã cũ?

- Đó là làm màu, lười sáng tạo, chộp giật. Không phải họ không đủ trải nghiệm mà đời sống ngày nay làm sao có thể có những trải nghiệm giống như xưa được. Muốn họ hiểu cần hiểu họ và cần cả sự tin tưởng và tôn trọng họ. Truyền thống của chúng ta vẫn còn nhiều sự áp đặt và tạo ảnh hưởng, chưa chuyển giao và tạo bệ phóng cho lớp trẻ. Đó chính là biểu hiện rõ nhất.

- Âm nhạc là sáng tạo mà sáng tạo luôn cần những thử nghiệm và làm mới chính mình. Vậy điều gì là cần thiết để những sáng tạo trong âm nhạc không bị ăn mòn từ xu thế này?

- Cần một thị trường âm nhạc lành mạnh để kích thích sự sáng tạo. Có điều đó mới mong có những nghệ sĩ dấn thân và tìm tòi sáng tạo được.

- Rất nhiều ca sĩ khi phát hành những album nhạc xưa, họ đều cho rằng đang làm mới lại những ca khúc cũ. Ý kiến của anh về sự làm mới này như thế nào?

- Mới ở chỗ nào khi vẫn những tiết tấu hoà thanh xưa cũ? Nhưng điều quan trọng nhất là họ cần có phong cách riêng trước khi làm mới cái cũ và phải làm những cái cũ đó trở thành phong cách riêng của họ. Xét trên tiêu chí này thì thật sự là rất ít người làm được.

Chúng ta đang tự nhốt mình trong "ốc đảo văn hóa"

- Nếu có một ca sĩ trẻ đề nghị anh sản xuất một album theo dòng nhạc này, suy nghĩ của anh như thế nào giữa một bên là cơm áo gạo tiền, một bên là mục đích hoạt động âm nhạc của mình?

- Tôi có nhiều điều kiện việc làm và có tiêu chí sống để không bị phụ thuộc vào những việc như vậy. Âm nhạc mang cho tôi rất nhiều,vì vậy, tôi không phản bội lại những quan điểm của tôi về âm nhạc.

- Anh có trăn trở gì về thị trường âm nhạc hiên nay khi những dòng nhạc xưa, nhạc sến đang có vẻ lấn át xu hướng âm nhạc hiện đại bằng những liveshow hoành tráng của những ngôi sao âm nhạc hàng đầu?

- Chẳng ai cấm được người khác làm giàu khi việc đó không phạm pháp và nó cũng sẽ qua nhanh theo quy luật phát triển và đào thải. Qua đi những lớp nghệ sĩ gạo cội và cả thế hệ đang có hiện nay sẽ là gì khi chúng ta không có sợi dây liên hệ, không gieo mầm cho thế hệ nghệ sĩ hiện đại của tương lai và không có được cả lớp khán giả trẻ. Xa hơn nữa chúng ta sẽ làm gì để thoát ra khỏi ốc đảo văn hóa và hoà mình vào dòng chảy của nhân loại?

- Trước những thực tế này, các nhạc sĩ Việt Nam nên làm như thế nào, hay đơn giản chỉ làm tốt những công việc của mình?

- Câu hỏi và vấn đề này không dành riêng cho nhạc sĩ và cũng không chỉ trong đời sống âm nhạc mà nó là của cả đời sống xã hội. Chúng ta không có nhiều người an tâm làm tốt công việc của mình, chỉ dùng công việc của mình như là một công cụ kiếm tiền thôi.

- Chúng ta luôn nói về những giá trị văn minh, nhưng ngược lại cũng luôn "đào bới" những giá trị xưa cũ, điều đó có mâu thuẫn không?

- Xã hội kém văn minh, việc "đào bới" giá trị xưa cũ chỉ để bán rẻ và hủy hoại chứ không phải để gìn giữ và phát triển.