Tử thần rình rập

Theo các chuyên gia kỹ thuật, phầnlớn các sự cố gây cháy nổ bình gas đều xuất phát từ những phụ kiện nhưđầu van, van áp suất, dây dẫn kém chất lượng hoặc sử dụng lâu ngày khiếngas rò rỉ. Các loại phụ kiện này gần như thả nổi, không ai quản lý. Đạilý kinh doanh gas mua phụ kiện trôi nổi trên thị trường với giá rẻ đểlắp đặt vào bình bán cho người tiêu dùng sử dụng với giá cao.

Các loại bình chứa khí đá, ôxy, CO2... có nguy cơ nổ, gây tai nạn rất cao. Ảnh: HỒNG THÚY

Dây dẫn gas từ bình đến bếp phảilà loại nhựa chuyên dụng, trong khi phần lớn đại lý đều dùng loại ốngnước nên chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, chúng sẽ bị xì mọt, giònnứt.

Van điều áp loại rẻ tiền phần lớnxuất xứ từ Trung Quốc bán với giá chỉ vài chục ngàn đồng/bộ, trong khihàng chất lượng phải trên 100.000 đồng, nên chất lượng rất kém, khôngđiều tiết được lượng gas phù hợp và dễ gây cháy nổ.

Chưa kể, những người bán gas lẻkhông được trang bị kiến thức, kỹ thuật nên lắp đặt phụ kiện không chínhxác cũng dễ dẫn đến sự cố cho người sử dụng.

Giá gas tăng cao như hiện nay cũnglà cơ hội cho những người kinh doanh gas lậu, sang chiết gas trái phépbung ra nhiều hơn do lợi nhuận cao. Với một bình gas 12 kg, chỉ cần bơmthiếu 2 kg, họ sẽ có lãi gần 60.000 đồng.

Ông Đỗ Trung Thành, Phó trưởngPhòng Kinh doanh gas Saigon Petro, cho biết tình hình kinh doanh gas lậuhiện rất phức tạp. Giới sang chiết gas lậu đã chiếm dụng rất nhiều vỏbình của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh gas.

Những vỏ bình này không được táikiểm định, bị chiếm dụng hàng chục năm nên thiếu an toàn do bị móp méo,gỉ sét; đầu van mòn không được thay mới nên nguy cơ cháy nổ rất cao.

 Chưakể, nhiều cơ sở còn cắt bỏ đế, tai và mài bỏ logo làm cho vỏ bình mỏngđi hoặc thay đổi kết cấu vỏ nên mức độ chịu áp suất giảm rất nhiều, gâynguy hiểm khi sử dụng gas.

Theo ông Nguyễn Sĩ Thắng, Chủ tịchHiệp hội Gas VN, các DN gas đã tung ra thị trường khoảng 5 triệu vỏbình, trong đó hơn 30% đã bị giới buôn bán gas lậu chiếm dụng. Với 1,5triệu vỏ bình bị chiếm dụng không được kiểm tra, tái kiểm độ an toàn,nguy cơ cháy nổ rình rập khắp nơi.

Bình gas mini cũng không được quảnlý, kiểm soát. Bình mini có vỏ bằng thiết mỏng nên chỉ được nhà sản xuấtdùng loại gas áp lực thấp, dùng một lần rồi bỏ. Trong khi đó, các điểmkinh doanh gas lại sử dụng bình mini nhiều lần đã gỉ sét, mối nối khôngcòn bám chặt, đầu van mòn..., lại chiết nạp từ bình lớn có áp lực caosang nên dễ bị xì gas. Đến khi gây cháy nổ, họ lại không bị xử lýnghiêm.

Các loại bình chứa khí đá, CO₂,ôxy... cũng có nguy cơ cháy nổ rất cao nhưng vẫn chưa được kiểm soátchặt chẽ.

Quản lý lỏng lẻo

Đúng ra, các DN cung cấp gas phảitrang bị đồng bộ từ bình đến van điều áp, dây dẫn... cho người tiêudùng. Thế nhưng, DN chỉ cung cấp bình gas cho đại lý, còn việc lắp đặtcác phụ kiện đều phó mặc. 

Ông Lê Công Sơn, Phó Giám đốcTrung tâm Kiểm định kỹ thuật an toàn Khu vực 2 - Bộ LĐ-TB-XH, cho biết5-6 năm trước, cơ quan chức năng còn nắm được số lượng vỏ bình gas nhưnggần đây thì “bó tay”.

Mỗi năm, lượng vỏ bình gas đượccác DN mang đến trung tâm kiểm định càng giảm. Trong 10 tháng đầu năm2010, số vỏ bình được DN đưa đi kiểm định tại trung tâm cũng tiếp tụcgiảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Huỳnh Tấn Dũng, Chánh Thanhtra Sở LĐ-TB-XH TPHCM, cho biết theo quy định, chủ sở hữu phải tự chịutrách nhiệm kiểm tra độ an toàn, tái kiểm định chất lượng vỏ các loạibình chịu áp và phải đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước.

Căn cứ đăng ký của chủ sở hữu, sởtổ chức kiểm tra, thanh tra; nếu vi phạm, tùy mức độ sẽ bị nhắc nhở hoặcxử phạt từ 15 đến 20 triệu đồng. Tuy nhiên, bình gas mini lại không nằmtrong quy định phải tái kiểm định do có dung tích nhỏ.

Mặt khác, việc phân cấp quản lýcác thiết bị chịu áp còn chồng chéo, chưa rõ ràng. Vỏ bình và các chấtbên trong bình lại được quản lý, cấp phép kinh doanh bởi các cơ quankhác nhau. Vỏ bình chịu áp có đăng ký đã vậy, huống hồ các loại vỏ bìnhtự chế dùng bơm vỏ xe, chứa khí đất đèn... hoàn toàn bị thả nổi còn nguyhiểm đến chừng nào!