Hà Nội cấm ô tô vào phố cổ: Liệu có bịt chỗ này, phình chỗ kia?

Cơ sở của việc đề xuất

UBND TP Hà Nội đã có văn bản chấp thuận đề nghị của Sở GTVT về phương án thí điểm cấm ô tô trên 16 chỗ hoạt động, trừ xe buýt, xe đưa đón học sinh tại khu vực Hồ Gươm, phố cổ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).

Hà Nội thí điểm hạn chế xe 16 chỗ vào khu vực phố cổ Hoàn Kiếm từ 1/3/2025.

Thời gian bắt đầu thí điểm từ 1/3, thời gian cấm từ 6h30 đến 8h30 và từ 16h30 đến 18h30 hàng ngày. Sau 6 tháng thí điểm, các cơ quan chức năng sẽ đánh giá hiệu quả và báo cáo thành phố để xem xét quyết định chính thức.

Tuyến hạn chế xe trên 16 chỗ bao gồm các trục đường Hàng Giấy - Đồng Xuân - Hàng Đường - Hàng Ngang - Hàng Đào - Đinh Tiên Hoàng; trục Hàng Đậu - Trần Nhật Duật - Nguyễn Hữu Huân trở vào trong khu vực phố cổ Hà Nội và các tuyến phố Lý Quốc Sư, Nhà Thờ, Nhà Chung, Quang Trung (đoạn Tràng Thi tới Nhà Chung), Ấu Triệu, Báo Khánh, Hàng Trống, ngõ Hàng Hành, ngõ Bảo Khánh.

Từ năm 2023, quận Hoàn Kiếm đề xuất thành phố hạn chế ô tô trên 16 chỗ ngồi hoạt động trong khu vực phố cổ và xung quanh Hồ Gươm trong giờ cao điểm (sáng từ 6h đến 9h, chiều từ 16h đến 19h30).

Ô tô trên 16 chỗ hoạt động trong khu vực phố cổ được đánh giá là một trong những nguyên nhân gây ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường ở các khu vực phố cổ.

Có nhiều lý do khiến thành phố sau nhiều năm nghiên cứu đã thí điểm cấm xe trên 16 chỗ ở phố cổ và quanh Hồ Gươm vào giờ cao điểm. Là quận đông dân nhất nhì Thủ đô, Hoàn Kiếm chỉ rộng 5,34 km², dân số năm 2022 là 212.920, mật độ 39.870 người/km². Trong khi đó quận có tới 12 trụ sở cơ quan Trung ương, 233 trụ sở cơ quan thuộc bộ, 346 trụ sở cơ quan thành phố, 20 trụ sở sứ quán, cơ quan ngoại giao, 234 văn phòng đại diện nước ngoài. Ngoài ra, còn có 4 bệnh viện Trung ương, 3 bệnh viện của thành phố đóng trên địa bàn.

Quận Hoàn Kiếm có tới 190 di tích, trong đó có 2 di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt là danh lam thắng cảnh Hồ Gươm - Ngọc Sơn và đền Bạch Mã. Không gian văn hóa phố cổ đặc biệt thu hút khách du lịch. Vì thế quận có tới 685 cơ sở kinh doanh lưu trú, nhiều nhất Thủ đô. Tính riêng tại tuyến phố thí điểm cấm ô tô trên 16 chỗ có 138 khách sạn (phường Đồng Xuân 10 khách sạn; phường Hàng Buồm 66; phường Hàng Bạc 47; phường Hàng Trống 15).

Đông dân, đông công sở, cơ sở lưu trú, nhưng do những yếu tố lịch sử nên đường phố của quận Hoàn Kiếm thường ngắn và nhỏ hẹp, như phố Hàng Ngang chỉ dài 152m, Hàng Đào dài 260m, rộng 8m. Nhiều lòng đường, vỉa hè đang được cấp phép tạm làm nơi trông giữ phương tiện và kinh doanh.

Theo ông Nguyễn Hồng Dũng - Chủ tịch phường Hàng Bạc, phường hầu hết là đường một chiều cho ô tô, nhưng chỉ cần một xe dừng đỗ là ùn ứ lập tức. Giờ cao điểm, chỉ cần một số xe du lịch trên 16 chỗ vào đón trả khách trong phố cổ là xảy ra ùn tắc, đặc biệt là ngày có các sự kiện lớn.

Xe ô tô dừng đón khách chiếm một nửa phần đường giao thông.

Ông Dũng cũng nêu thực trạng đa số vỉa hè rộng 1,5 - 2 m để một xe máy cũng đã chiếm hết chỗ cho người đi bộ. Ngoài việc mặc định vỉa hè trước nhà ai thì người đó sử dụng, còn có thực tế một số người dân trong ngõ không có chỗ để xe trong nhà nên ban đêm mang xe máy ra vỉa hè và cử người thay nhau trông.

Thời gian trước chính quyền quy hoạch bãi đỗ xe máy cho người dân trong khu phố cổ ở gầm cầu Chương Dương, nhưng với diện tích nhỏ như thế riêng xe của phường Hàng Bạc cũng không đủ chỗ chứ chưa nói 10 phường trong phố cổ.

Ngoài những lý do trên, việc cấm xe trên 16 chỗ vào giờ cao điểm còn xuất phát từ việc khu vực Hồ Gươm và phố cổ được chọn thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ). Những vùng LEZ sẽ phải áp dụng các biện pháp nhằm đảm bảo môi trường như: Cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; hạn chế hoặc cấm ôtô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và môtô, xe gắn máy không đáp ứng tiêu chuẩn mức 2 đi vào vùng LEZ theo thời điểm hoặc khu vực.

Nhiều người dân phố cổ bày tỏ sự ủng hộ với lệnh cấm bởi họ hy vọng rằng, vấn đề tắc đường tại khu vực phố cổ sẽ được giải quyết phần nào.

Cũng theo cơ quan chức năng, việc hạn chế ô tô lớn hoạt động trong khu phố cổ sẽ làm cho không gian đô thị trở nên thân thiện với người đi bộ, giúp du khách dễ dàng tham quan, trải nghiệm mà không phải lo lắng về giao thông phức tạp, tạo thuận lợi cho khách khám phá khu phố cổ bằng phương tiện sạch như: xe điện, xe đạp hoặc đi bộ, phù hợp với các quy định của Luật Thủ đô 2024.

Người dân ủng hộ, chủ hộ kinh doanh, khách sạn "tâm tư”

Lệnh cấm ô tô trên 16 chỗ vào khu vực Hồ Gươm, phố cổ khiến nhiều người dân phấn khởi, có người ủng hộ quyết định này và hy vọng đường xá ở khu vực phố cổ sẽ bớt ùn tắc. Tuy nhiên, nhiều chủ cơ sở kinh doanh dịch vụ tại khu vực phố cổ lại trăn trở và lo ế khách.

Bà Hà Thị Mai (ở Hàng Bồ) cho biết, bà giơ hai tay ủng hộ quyết định này, vì nó phản ánh mong muốn của người dân phố cổ lâu nay như bà. Mỗi lẫn xe ô tô đưa khách vào, ùn tắc, chen lấn và chờ đợi rất lâu mới có thể đi lại được.

"Phố cổ vốn đã chật, xe to đi vào chỉ làm mọi thứ thêm rối loạn. Cứ vào giờ cao điểm là ùn tắc kéo dài, đi lại khổ sở, nhiều khi còn phải liều mình trèo lên vỉa hè để tránh. Chưa kể, cảnh những chiếc xe to đùng che kín phố, khách du lịch "nhấp nhô" đứng chờ xe cũng làm mất mỹ quan đô thị. Nếu có quy định cấm theo giờ thì càng tốt", bà Mai nói.

Khách du lịch thích thú ngắm phố phường Hà Nội khi ngồi trên xích-lô.

Giống như bà Mai, bà Nguyễn Thị Tài (ở Ngõ Gạch, Hàng Đào) bà cho biết, nhiều hôm bà đi bộ mà vẫn không có chỗ đặt chân vì những chiếc xe cỡ lớn du lịch đỗ tràn ra đường để chờ đón khách du lịch. Có hôm phải mất 30 phút mới đi được đoạn đường chỉ vài trăm mét.

“Nhiều lúc vội đi làm, rồi đưa đón con cái đi học mà gặp cảnh tắc đường như vậy, rất sốt ruột, thật sự là “ác mộng” của người dân chúng tôi. Nên nếu thành phố mà cấm được xe ô tô vào đón trả khách trong phố cổ thì vừa đường thông thoáng, khu phố cổ cũng bớt ngột ngạt, nhất là vào mùa hè, nóng bức xe ô tô dừng xả khói ra rất khó chịu…", bà Tài cho biết.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Xuân Mạnh (ở Hàng Bè) nhận định, việc ách tắc giao thông tại phố cổ có thể gây nên những tai nạn nhỏ, nếu không nhường nhịn nhau sẽ dẫn đến những hậu quả khó nói.

"Những chiếc xe lớn chậm chạp len lỏi qua phố nhỏ không thể chạy nhanh, nhưng chính vì thế lại tạo ra ùn tắc kéo dài. Theo tôi, xe lớn chỉ nên được phép đón khách ở những con đường lớn bên ngoài, sau đó dùng xe trung chuyển vào phố cổ. Nếu áp dụng cấm xe lớn trong hai khung giờ sáng và chiều tối, tôi tin rằng phố sẽ thông thoáng hơn nhiều", ông Mạnh nói.

Trái với sự đồng tình của nhiều cư dân phố cổ, nhiều chủ cửa hàng kinh doanh, khách sạn trong khu vực phố cổ lại có những nỗi lo riêng.

Bà Lê Thị Hoa Mai (đại diện một nhà hàng tại phố cổ Hà Nội) cho biết, trước đây, xe du lịch vẫn có thể thả khách nhanh trước cửa nhà hàng rồi rời đi, nhưng nếu có lệnh cấm, khách sẽ phải đi bộ xa.

Quận Hoàn Kiếm và Ba Đình, Hà Nội sẽ là khu vực được chọn để thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ) vào đầu năm 2025. 

“Khách khó tính chắc chắn sẽ phàn nàn, chưa kể các công ty lữ hành có thể sẽ chọn nhà hàng ngoài phố lớn thay vì ở trong phố cổ. Hiện tại chúng tôi chưa biết xe trung chuyển có miễn phí không, lộ trình thế nào, nên vẫn rất lo lắng", bà Mai bày tỏ.

Ông Dương Đức Thái, chủ khách sạn trên phố Hàng Bông nhìn nhận, việc cấm xe  từ 16 chỗ không được vào phố cổ sẽ tác động rất nhiều đến những hộ kinh doanh trong khu vực phố cổ và xung quanh Hồ Hoàn Kiếm.

“Không chỉ riêng gì khách sạn của nhà tôi mà nhiều nhà hàng, khách sạn khác trong khu vực phố cổ cũng sẽ gặp mối lo tương tự. Chúng tôi sẽ đợi khi lệnh cấm bắt đầu thực hiện, căn cứ vào thực tế rồi tiếp tục thảo luận tiếp để đưa ra giải pháp tốt nhất nhằm hỗ trợ khách du lịch", ông Thái cho biết.

Liên quan đến một số ý kiến lo ngại quy định trên có thể giúp giảm ùn tắc nhưng sẽ ảnh hưởng tới du lịch, ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT Hà Nội) khẳng định, việc hạn chế phương tiện theo giờ sẽ có các giải pháp đi kèm để không ảnh hưởng mục tiêu du lịch.

"Để hỗ trợ du khách đi lại thuận tiện, thành phố sẽ bố trí 4 điểm trung chuyển theo các hướng của khu vực hạn chế trên tuyến phố Bà Triệu, Trần Nhật Duật, Phùng Hưng và khu vực chợ Đồng Xuân. Phương tiện trung chuyển không sử dụng nhiên liệu hóa thạch", ông Tuyển thông tin.

Thực tế, ở nhiều quốc gia họ bảo vệ khu phố cổ của họ rất tốt. Họ không có chuyện cho xe cơ giới, xe to ra vào tùy tiện như ở ta, mà cần giấy phép lưu thông. Hoặc họ quy định giới hạn thời gian xe du lịch được hoạt động. Để giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông một cách bền vững và hiệu quả, Hà Nội cần xem xét các giải pháp toàn diện và kết hợp giữa các biện pháp khác nhau. Nhưng quan trọng nhất vẫn là cơ sở hạ tầng dịch vụ công. 

Việc cấm xe ô tô trên 16 chỗ vào khu vực phố cổ Hà Nội giờ cao điểm như lúc này có thể là một giải pháp tạm thời để giảm ức chế giao thông, nhưng nó không phải là giải pháp bền vững và toàn diện. Nếu không làm một cách bài bản, khoa học, việc cấm này sẽ giống như việc ta bịt chỗ này nó lại phình ra chỗ khác.

 Theo VTC

Xã hội

Hà Nội dự kiến cấm xe: Lời gan ruột của những người chạy ăn từng bữa!