5 sự kiện có thể tác động tới bầu cử tổng thống Mỹ

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽdiễn ra vào tháng 11 tới, với việc đương kim Tổng thống Barack Obama nhiều khảnăng sẽ đối đầu với ứng viên Cộng hoà Mitt Romney. Một câu hỏi được đặt ra lànhững nhân tố nào có thể ảnh hưởng tới cuộc bầu cử lần này?

Một điều rõ ràng rằng kinh tế - chứ không phải chính sách ngoại giao - sẽ quyếtđịnh ai sẽ trở thành tổng thống kế tiếp của nước Mỹ. Khi cử tri được đặt câu hỏitrong cuộc thăm dò của Washington Post-ABC News hồi tuần trước rằng vấn đề nàoquan trọng nhất với họ khi lựa chọn một tổng thống, có tới 52% số người được hỏiđưa ra câu trả lời là việc làm và kinh tế. Vấn đề được quan tâm thứ 2 là y tế,trong khi các chính sách ngoại giao như khủng bố và cuộc chiến Afghanistan chỉchiếm 1% câu trả lời.

Hồi tháng 1, Trung tâm nghiên cứu Pew cho hay công chúng Mỹ ngày càng quan tâmtới chính sách nội địa hơn bất kỳ vấn đề nào trong 15 năm qua.

Nhưng bất kỳ chính trị gia nào cũng sợ những tình huống bất ngờ có thể ảnh hưởngtới các kế hoạch tranh cử được lên kế hoạch kỹ càng. Dưới đây là 5 sự kiện toàncầu có thể ảnh hưởng tới cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2012.

1. Sự đối đầu với Iran

Các cường quốc thế giới mới đâyđã kết thúc các vòng đàm phán hạt nhân thứ 2 với Tehran và Liên minh châu Âuđang chuẩn bị thực thi một lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Iran vào tháng 7. Nhưngnếu chiến thuật ngoại giao này thất bại trong việc tìm kiếm những nhượng bộ có ýnghĩa từ Iran, có khả năng là Israel - hoặc trong một viễn cảnh ít xảy ra hơn làMỹ và các đồng minh - có thể đi đến thống nhất trước tháng 11 rằng hành độngquân sự là cách duy nhất để ngăn chặn các tiến bộ hạt nhân của Israel (một sốngười thậm chí còn cho rằng các lãnh đạo Israel muôn tấn công các cơ sở hạt nhâncủa Iran trước thềm cuộc bầu cử Mỹ).

Người Mỹ xem Iran là nước gây ra mối đe doạ lớn nhất với nước này và một cuộcthăm dò gần đây của trung tâm Pew cho thấy 63% người Mỹ sẵn sàng tham gia chiếntranh nếu cần thiết để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí nguyên tử - một phươngán mà ông Romney đã thúc đẩy mạnh mẽ hơn ông Obama, mặc dù cả hai ứng viên điềunói rằng mọi giải pháp vẫn đang để ngỏ.

Một số nhà phân tích thị trường dự báo rằng một cuộc xung đột quân sự với Irancó thể đẩy giá dầu tại Mỹ tăng lên 5-6USD/gallon, gây ảnh hưởng mạnh tới các cửtri và ảnh hưởng tới sự phục hồi kinh tế thất thường của nước này.

Và có một lý do khiến chuyên gia chính trị Charlie Cook của tạp chí NationalJournal gọi Iran là “nhân tố khó đoán” trong mùa vận động tranh cử lần này: 5lần gần đây nhất khi giá dầu tăng vọt trong một chiến dịch bầu cử tổng thống Mỹ,đảng đương nhiệm đã thất bại. Tờ New York Times nhận định hồi tháng 1 rằng cuộcđối đầu với Iran khiến ông Obama phải “lựa chọn rằng điều đó có thể ảnh hưởngtới sự phục hồi kinh tế hoặc hình ảnh của ông với tư cách là một nhà lãnh đạovững vàng”.

2. Cuộc khủng hoảng nợ tại châu Âu

Viễn cảnh về một đảng chống cácbiện pháp khắc khổ tại Hi Lạp giành chiến thắng trong một cuộc tổng tuyển cử mớivào tháng 6 tới đã làm bùng phát lo ngại trên diện rộng rằng Hi Lạp sẽ vỡ nợ vàrút khỏi khối đồng tiền chung châu Âu (eurozone), điều có thể làm gây ảnh hưởngxấu tới phía nam châu Âu và khiến nền kinh tế toàn cầu rơi trở lại suy thoái.Nhưng có một cuộc thảo luận về mức độ cuộc khủng hoảng nợ tại Mỹ sẽ ảnh hưởngtới bầu cử Mỹ.

Nếu sự rút lui của Hi Lạp làm eurozone sụp đổ, học giả William Galston của ViệnBrookings cho rằng đó sẽ là một thảm họa với châu Âu và Mỹ. Nhưng ông nói thêmrằng sự tăng trưởng GDP của Mỹ có thể chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp nhiều khảnăng vẫn tồi tệ thậm chí nếu eurozone không tan rã sau sự ra đi của Hi Lạp.

“Những diễn biến này có thể khiến ông Obama gặp khó khăn khi khẳng định chúng tađang đi đúng hướng, và … tôi cho rằng sự tăng trưởng kinh tế ở mức độ trì trệnày có thể là chiến thắng cho Mitt Romney”, ông Galston viết.

Nhà báo Ezra Klein của Washington Post viết hồi đầu năm nay rằng chiến dịch táitranh cử của ông Obama “phần lớn sẽ được quyết định bởi tình hình kinh tế. Vàtình hình kinh tế phần lớn sẽ được quyết định bởi các sự kiện ở châu Âu. Mà tìnhhình kinh tế châu Âu dường như không sáng sủa lắm”.

Nhưng những người khác cho rằng Hi Lạp sẽ không rời khỏi khu vực eurozone trướctháng 11, và nếu điều đó xảy ra đi nữa, hệ thống tài chính Mỹ sẽ không bị tổnhại nặng nề trước sự rút lui của Hi Lạp.

3. Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc giảm tốc
 

Sự tăng trưởng kinh tế chậm lạicủa Trung Quốc, giảm xuống mức 8,1% trong quý đầu của năm 2012 - mức thấp nhấttrong gần 3 năm qua - đã khiến các lãnh đạo Trung Quốc phải đưa ra cam kết vềcác biện pháp mới nhằm thúc đẩy nhu cầu nội địa. Các nhà bình luận cũng lêntiếng cảnh báo về một cuộc khủng hoảng kinh tế sắp xảy ra tại nước này.

Hồi tuần này, Ngân hàng thế giới (WB) đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế vớiTrung Quốc và cảnh báo rằng một cuộc suy thoái tại châu Âu có thể thể ảnh hưởngnặng nề tới Trung Quốc và sự tăng trưởng tại các quốc gia Đông Á khác.

Nhưng khi Bắc Kinh “hắt hơi”, liệu Washington có bị "cảm lạnh"? Campbell Harvey,một giáo sư tại Đại học Duke (Mỹ), nhận định rằng sự tăng trưởng kinh tế chậmlại của Trung Quốc có thể gây ra “nguy cơ lớn” đối với Mỹ khi cuộc tổng tuyển cửđang đến gần.

4. Một cuộc tấn công khủng bố nội địa

Mỹ chưa chứng kiến một cuộc tấncông khủng bố lớn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama và chính quyền đã ngănchặn vài âm mưu - mà gần đây nhất là một âm mưu của al-Qaeda tại bán đảo Ả-rậpnhằm cho nổ tung một máy bay đi Mỹ. Ngoài ra, Mỹ đã tiêu diệt vài phần tử khủngbố cấp cao thông qua các cuộc tấn công bằng máy bay do thám và ông Obama xem vụtiêu diệt Osama bin Laden là một trong những thành tựu lớn nhất.

Nhưng một cuộc tấn công trên đất Mỹ có thể ngay lập tức huỷ hoại lớp bảo vệ màông Obama đã xây dựng đối với an ninh quốc gia, đảo ngược lo ngại đang giảm dầncủa công chúng về khủng bố và làm thay đổi chiến dịch tranh cử.

Viễn cảnh đó không phải là không có khả năng. 2 âm mưu tấn công lớn nhất trongnhững năm gần đây - vụ đánh bom ngày Giáng sinh năm 2009 và âm mưu đánh Quảngtrường Thời đại năm 2010 - đã bị ngăn chặn phần lớn nhờ may mắn vì những kẻ mangbom đã không thể kích hoạt được thiết bị nổ.

Và như tờ Washington Post đã chỉ ra gần đây, chính sách ngoại giao đã đóng vaitrò nòng chốt chỉ 1 trong số 5 chiến dịch tranh cử gần đây: cuộc bầu cử tổngthống năm 2004, cuộc đua đầu tiên kể từ sau vụ tấn công khủng bố tồi tệ nhấttrên đất Mỹ trong lịch sử nước này. Và tất cả chúng ta đều biết kết quả ra sao.

5. Những nhân tố bất ngờ

Bên cạnh những nhân tố có thể dự đoán được, còn những nhân tố bất ngờ có khảnăng ảnh hưởng tới kết quả cuộc đua mà không ai tiên đoán được - gọi là “điềubất ngờ tháng 10”. Trong lịch sử bầu cử Mỹ đã từng xảy ra vài tình huống bất ngờlàm thay đổi kết quả bầu cử. Ví dụ như vào năm 2004, ứng viên John Kerry đã đổilỗi thất bại của ông trước đối thủ George W. Bush cho một video được trùm khủngbố Osama bin Laden công bố chỉ vài ngày trước bầu cử. (“Chúng tôi đang giành lợithế trong các cuộc thăm dò cho tới ngày cuối cùng khi xuống băng xuất hiện”, ôngKerry từng nói”).

Nói cách khác, vẫn còn một chặng đường để đi cho tới cuộc bầu cử tháng 11 và bấtkỳ điều gì, từ vấn đề an ninh tại Afghanistan cho tới bạo lực tại Syria hay cáccuộc bầu cử tại Venezuela, đều có thể trở thành nhân tố thay đổi cuộc đua. Khicuộc bầu cử tổng thống năm 2008 diễn ra, mọi người điều cho rằng chính sáchngoại giao - đặc biệt là cuộc chiến tại Iraq - là nhân tố chủ chốt trong chiếndịch. Nhưng sau đó cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra, đưa kinh ttế trởthành vấn đề hàng đầu. Vì thế, còn quá sớm để loại trừ những biến cố bất ngờtrong năm 2012.

Theo An Bình
         Dân Trí