Trùm ma túy Mexico không vượt ngục mà được thả?

Trong khi 10.000 cảnh sát, binh sỹ Mexico đang ráo riết truy lùng trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzmán sau vụ vượt ngục “như trong phim”, 54% người dân nước này tin chính các cai ngục ăn hối lộ cho “gã lùn” đi ra bằng cửa chính.

Vụ vượt ngục của trùm ma túy khét tiếng nhất Mexico khỏi nhà tù an ninh cao nhất nước này diễn ra như một bộ phim hành động: Joaquin “El Chapo” Guzmán “độn thổ” xuống một hố sâu trong phòng tắm, trèo thang xuống đường hầm nằm dưới mặt đất 10m, với đầy đủ hệ thống chiếu sáng, thông gió dẫn tới một ngôi nhà tạm mới xây cách đó 1,5km.

Câu chuyện vượt ngục khiến cả thế giới sửng sốt, ngoại trừ những người Mexico. Một khảo sát do tờ báo nhiều độc giả nhất nước này, Reforma thực hiện, cho thấy 54% người được hỏi không tin câu chuyện ly kỳ trong đường hầm. Nhiều người tin rằng các quan chức đã đơn giản để cho Guzman đi ra qua cửa trước nhà tù.

“Ai mà biết được El Chapo có thực sự bị giam không?”, ông Eduardo Sanchez nói trong lúc ngồi bên một quầy báo tại thủ đô Mexico City. “Khi hắn ta bị bắt, họ nói đó chính là Guzman nhưng với tôi có vẻ như là một người khác”.

Đây không phải người duy nhất có suy nghĩ này tại Mexico. Một số cho rằng chính phủ đã phá vỡ thỏa thuận ngầm với băng đảng Sinaloa, và do đó El Chapo chạy trốn. Những người khác tin rằng việc tống giam tên này là vô nghĩa khi y vẫn tiếp tục điều hành băng đảng kinh doanh ma túy như bình thường.

Sự hoài nghi của người Mexico không thực sự gây bất ngờ. Cách chính quyền xử lý Guzman – từ sự tự do tự tại của tên này trong trại giam tới chiến dịch săn lùng thiếu phối hợp nhịp nhàng – dường như đã mắc những sai lầm không thể có.

Tống giam và xét xử Guzman tại Mexico là một việc quan trọng với chính phủ Mexico, bởi giới chức Mỹ luôn muốn dẫn độ ông trùm này. “Mexico muốn chứng minh rằng họ có thể đối phó với các băng đảng lớn”, Chris Wilson, phó giám đốc Viện Mexico tại Trung tâm nghiên cứu Woodrow Wilson, ở Washington nhận định.

Bộ trưởng tư pháp Mexico từng “mỉa mai” giới chức Mỹ khi “gã lùn” vừa bị bắt với tuyên bố, sẽ chỉ cho phép dẫn độ Guzman sau khi tên này đã hoàn tất việc thụ án tại Mexico – có lẽ “300 – 400 năm nữa, sẽ khá lâu”.

Vậy nhưng chỉ 18 tháng sau, Guzman giờ đã tự do. Và ngay cả thời gian bị giam giữ ngắn ngủi tại nhà tù Altiplano, an ninh cao nhất Mexico cũng không hề hà khắc. Băng ghi hình của camera an ninh cho thấy buồng giam của Guzman đầy những thứ đồ xa xỉ mà lẽ ra một tội phạm hàng đầu không nên có, như máy tính bảng iPad, điện thoại di động, sổ tay và tập tài liệu.

Luật sư của tên này cũng thường xuyên tới thăm, mang theo những vị khách lạ mặt. Guzman được tin là đã tổ chức cho 137 tù nhân khác, bao gồm cả các lãnh đạo băng đảng đối thủ, khiếu nại lên Ủy ban nhân quyền quốc gia, về việc nhà tù không đảm bảo chất lượng bữa ăn, khi mà trên danh nghĩa tên này đang bị biệt giam.

Trong lúc đó, các đàn em của Guzman bên ngoài vẫn ngày đêm chuẩn bị cho cuộc đào tẩu, với cái giá rẻ “giật mình”.

Để xây được một ngôi nhà trên mảnh đất cách các tháp canh của nhà giam 500m, đàn em Guzman chỉ phải hối lộ 240 bảng Anh (375 USD). Những người sống gần đó cho biết chỉ có không quá 5 người ở tại ngôi nhà này, và họ là một đội đào đất trông nghèo đói.

Chính nhóm này đã đào đường hầm thẳng vào buồng tắm của Guzman, một vị trí không khó để tìm khi điện thoại hay iPad của tên này đều có tính năng định vị toàn cầu GPS. Rõ ràng, các nhân viên gác trại giam đã không nghe thấy tiếng ồn nào trong lúc nhóm đào hầm đập tung nền buồng giam.

Ở buồng bên cạnh, trùm băng đảng vùng Vịnh, Mario Cárdenas Guillén, khẳng định “không nghe thấy gì”. Vị trí hố đào còn được đặt một cách đầy chuyên nghiệp ở đúng vị trí “điểm mù” của các camera an ninh.

Trong tối 11/7, các camera an ninh đã ghi được cảnh ông trùm chạy tới lui trong phòng, kiểm tra lối thoát thân. Tên này sau đó ngồi trên giường, thay giày, rồi biến mất trong buồng tắm. Thế nhưng phải mất tới 18 phút, nhân viên trại giam mới biết tù nhân nguy hiểm nhất đã trốn thoát.

“Với những gì chúng ta được biết về khả năng mua chuộc các quan chức chính phủ và trại giam của các băng đảng tội phạm có tổ chức, sẽ không ngạc nhiên nếu việc đó diễn ra”, Chris Wilson nói.

Các quan chức an ninh hàng đầu Mexico khi hay tin đã vội vã triển khai truy lùng và xoa dịu những đồn đoán kiểu “thuyết âm mưu”.

Nhưng trong cuộc họp báo lớn đầu tiên sau vụ đào tẩu của Guzman, Bộ trưởng nội vụ Mexico Miguel Ángel Osorio Chong đã nhanh chóng đổ lỗi cho các nhà hoạt động nhân quyền, khi phản đối và ngăn chặn việc đặt máy quay trong nhà tắm của “gã lùn”, cũng như gắn vòng định vị lên tù nhân trong buồng giam.

“Chính Ủy ban nhân quyền quốc gia đã không cho phép sử dụng vòng đeo định vị trong nhà tù”, ông Chong tuyên bố.

Trong khi đó, văn phòng Tổng công tố Mexico phải mất gần 48 giờ để công bố bức ảnh mới nhất của El Chapo, với tóc bị cạo và bộ ria trứ danh không còn. Trước đó, hàng nghìn cảnh sát đã túa đi tìm kiếm với một vài bức ảnh cũ của ông trùm ma túy.

Gần một tuần sau, Bộ nội vụ Mexico vẫn không có thông tin gì để cung cấp, ngoại trừ số liệu mới về lượng cảnh sát và quân đội được huy động cho cuộc truy lùng, cũng như 7 nhân viên trại giam bị bắt giữ. Lần vượt ngục gần nhất của Guzman, Mexico mất 13 năm mới bắt lại được tên này.

Sự thiếu tin tưởng vào chính phủ ở Mexico không phải đến vụ vượt ngục này mới xuất hiện, bởi nhiều vụ việc gần đây đã cho thấy chính phủ thường bị các băng đảng qua mặt.

Năm 2013, Rafael Caro Quintero, một trong những “bố già” trong giới buôn lậu ma túy Mexico, bất ngờ được phóng thích khỏi trại giam vì lí do kỹ thuật, và không ai còn thấy tên này từ sau đó. Tên này trước đó mới thụ án 28 năm trong bản án 40 năm tù vì sát hại một đặc vụ chống ma túy Mỹ.

Ngoài ra, một số chính trị gia cấp cao của Mexico còn bị Cơ quan chống ma túy Mỹ truy nã vì bắt tay với các băng đảng lớn. Tại bang Tamaulipas, hai thống đốc gần nhất đều bị truy nã vì rửa tiền cho băng đảng khét tiếng Los Zetas.

Sau khi chứng kiến tất cả những điều trên, cùng với thực tế các băng đảng ma túy Mexico đang hùng mạnh hơn bao giờ hết, những giả thuyết khó tin nhất về cuộc vượt ngục của El Chapo càng được dịp bùng phát.

“Chúng tôi đang sống ở Mexico và mọi chuyện đều có thể xảy ra”, Eduardo quả quyết trong lúc bán thêm một tờ báo khác – với hình ảnh đường hầm vượt ngục của “gã lùn” trên trang nhất.