PTT Vũ Đức Đam: Tại sao chúng ta tốt mà vẫn cứ nghèo?

Tại cuộc gặp gỡ với 40 DN tiêu biểu trong cộng đồng khởi nghiệp (Start Up) vào chiều 12/8, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ: “Cần đặt câu hỏi, tại sao chúng ta tốt mà vẫn cứ nghèo. Bây giờ phải làm gì?" và chính ông đã nhấn mạnh: "Nhất định phải đổi mới mạnh mẽ hơn". 

Khởi nghiệp ở Việt Nam phải đi vòng qua Singapore

Điều đặc biệt ở cuộc giao lưu này là hầu hết, các vị giám đốc trẻ đa phần thế hệ 8x đều xưng "cháu" hoặc "em" với các vị lãnh đạo. 

Chia sẻ mở đầu, Đinh Việt Hùng đến từ công ty Navigator khẳng định: "Nền kinh tế khởi nghiệp có thể đóng vai trò rất lớn, rất quan trọng, định hướng nền kinh tế trong 5-10 năm tới".

Tuy nhiên, theo nhiều chia sẻ của các doanh nhân tại đây thì "khởi nghiệp", một mô hình đầy sự sáng tạo và tiên phong lại vẫn đang gặp nhiều trở ngại từ chính quy định kinh doanh ở Việt Nam. 

Kiến trúc sư Nguyễn Hồng Hải, công ty Becamex IDC cho hay: "Trong 10 năm sống và làm việc ở nước ngoài, mô hình DN khởi nghiệp đã rất thành công ở nhiều nước. Nhưng khi về làm việc ở Becamex IDC, em đưa ra ý tưởng hỗ trợ DN khởi nghiệp thì Tập đoàn rất hoài nghi. Bởi vì, đó là đầu tư mạo hiểu, rủi ro. Đầu tư 10 thì chết 9".

"Tuy nhiên, sau 3 năm, tiếp xúc với hơn 400 công ty khởi nghiệp, em rất thấu hiểu được những khó khăn hàng ngày của họ. Từ thủ tục huy đông vốn cho đến các thủ tục hành chính khác cho hoạt động khởi nghiệp", anh Hải nói.

Anh kể: "Vừa rồi, có một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp mà Becamex hỗ trợ, làm thủ tục kéo dài 3 tháng vẫn chưa xong. Đi làm đăng ký DN mà trồng cây này, cây kia lại có một mã kinh doanh khác nhau. Lên Sở thì họ bảo, Luật (Doanh nghiệp và Luật Đầu tư) có rồi nhưng hướng dẫn chưa có", anh Hải giãi bày. 

Phó Thủ tướng tại cuộc gặp gỡ cộng đồng khởi nghiệp

"Thực ra, nhà nước có cơ chế hỗ trợ cả nhưng giữa cơ chế và nhu cầu của công ty khởi nghiệp lại không đến được với nhau. Nhiều khi, anh em trong giới khởi nghiệp đều chủ yếu chia sẻ thông tin cho nhau ở quán ăn, cà phê", anh Hải nói.

Gặp khó khăn về thủ tục quá, Trình Tuấn, chủ công ty Babyme đã chia sẻ câu chuyện phải đi đường vòng của mình.

"Khi em thành lập công ty, gọi được vốn nước ngoài thì họ lại rất e ngại vì Luật Đầu tư của Việt Nam khá là giới hạn. Cuối cùng, tụi em phải qua Singapore để mở công ty rồi mới về Việt Nam mở. Thành ra, tất cả những gì làm ra được ở Việt Nam thì lại phải đổ về công ty ở Singapore", Tuấn Trinh nói.

Anh chia sẻ: "Nhiều quốc gia đã hỗ trợ cho kinh tế khởi nghiệp rất tốt. Hàn Quốc còn có chương trình hỗ trợ khởi nghiệp toàn cầu, không chỉ là ở nước họ. Chính phủ Singapore cũng đầu tư cho khởi nghiệp, họ sẵn sàng bỏ 10 mất 7. Nếu Việt Nam không nhận ra cơ hội này thì sẽ còn chảy chất xám rất lớn"

"Ở ta, mọi tài nguyên đều có giới hạn, than, dầu mỏ không thể đào mãi lên để bán được. Việt Nam là nước chưa phát triển, nhưng cần có những bước đi trước để rút ngắn quá trình này", anh Trinh nói. 

Đáp lại những "than phiền" này, thứ trưởng Đặng Huy Đông, Bộ KHĐT khẳng định: "Bộ KHĐT đã có hướng dẫn đầy đủ, chỉ có điều Nghị định chưa ban hành. Trong dự thảo cũng đã có quy định về đầu tư mạo hiểm, vốn từ các nhà tài trợ nước ngoài cho khởi nghiệp ở Việt Nam sẽ được công nhận. Dự thảo đã nằm trên bàn Thủ tướng, chỉ chờ các thành viên ký vào là xong.

Ngay tại cuộc gặp, một DN cũng phải mở công ty Start Up ở Singapore thay vì Việt Nam nghe xong giải thích trên, đã hỏi thẳng: "Bao giờ thì chính sách của bộ trở thành hiện thực? Không biết, bác có thể hứa không".  

Bộ ngành phải nghĩ cho người khởi nghiệp

Chia sẻ với tâm tư của các doanh nhân trẻ khởi nghiệp, nhiều lãnh đạo các bộ đã lên tiếng khẳng định, đã nhận diện được vấn đề và đang làm mọi giải pháp để hỗ trợ. 

Như Bộ Tài chính đang nghiên cứu để xin giảm thuế thu nhập cá nhân cho các nhân lực công nghệ cao, hay Bộ Khoa học công nghệ thì đang làm đề án "Hệ sinh thái khởi nghiệp". 

Ngay cả Tổng giám đốc SCIC cũng cam kết: "Sẽ nghiên cứu và sẵn sàng hỗ trợ khởi nghiệp nếu dự án có sản phẩm tốt và có... thị trường". 

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói: "Anh em đã dùng từ rất mới "nền kinh tế khởi nghiệp". Becamex, FPT, IDG đều đầu tư khởi nghiệp, tức là có rủi ro. Họ đầu tư 10, mất 7 nhưng cuối cùng, tổng tài sản vẫn tăng tới 75% như IDG. 

Phó Thủ tướng đặt hàng DN tư vấn chính sách.

"Có thể chúng ta sẽ phải nghiên cứu lại xem, SCIC có thể đầu tư khởi nghiệp song hành cùng những người khổng lồ không. Chỉ cần móng tay của người khổng lồ là sẽ giúp ích được cho DN khởi nghiệp. Nhưng chắc chắn, nếu dùng cơ chế đầu tư dự án nào cũng phải bảo toàn vốn thì sẽ rất khó mà phải nhìn tổng thể", Phó Thủ tướng nhìn nhận. 

Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh với lãnh đạo các bộ ngàn: "phải nghĩ cho anh em khởi nghiệp. Còn đợi khi làm đề án xong thì có khi có những thứ không thể "xơi" được".

Kết thúc cuộc gặp gỡ, Phó Thủ tướng chia sẻ: "Các bạn có nhiều tâm huyết và sẽ là những người giúp đất nước giàu có. Các bạn sẽ là người thành đạt của một đất nước giàu có. Không ai muốn đi nước ngoài, đạt giải thưởng mà lại là công dân của nước nghèo. Tất cả anh em ngồi đây đều có niềm tin vào các bạn, niềm tin tương lai của đất nước". 

Song, ông nói: "Nước mình còn nhiều vấn đề. Cần đặt câu hỏi, tại sao chúng ta tốt mà vẫn cứ nghèo. Bây giờ phải làm gì? "

"Nhất định phải đổi mới mạnh mẽ hơn", ông nhấn mạnh. 

"Chúng ta đã làm tốt, có thành quả lớn nhưng trước yêu cầu như vậy thì  không thể hài lòng mà phải phát triển nhanh hơn. Tôi tha thiết gặp các bạn vì các bạn là những người dám mơ ước, dám vượt qua giấc mơ con", Phó Thủ tướng giãi ày.  

"Tôi đặt hàng các bạn tư vấn chính sách. Tôi muốn các bạn góp ý để chúng ta làm lan tỏa các giá trị. Tôi sẽ tạo mọi điều kiện hết sức.", Phó Thủ tướng nói.