Rủi ro từ thị trường tín dụng phi chính thức

Khó vay vốn từ NH, nhiều DN phải đôn đáo tìm vốn từ nhiều nguồn khác với mức lãisuất (LS) cao hơn nhiều khi vay NH. Rủi ro tín dụng phi chính thức cũng vì thếmà đang tăng lên.

Ngay từ đầu năm, các ngân hàng thương mại (NH) đã dự báo thị trường tài chínhtiền tệ năm 2011 sẽ có diễn biến khó lường, họ đã đề ra nhiều giải pháp về tíndụng mà mấu chốt là tái cơ cấu nền khách hàng.

Một NHTM nhà nước đã yêu cầu hệ thống giảm dần dư nợ cho vay Cty nhà nước cótình hình tài chính khó khăn hoặc thuộc các lĩnh vực phải kiểm soát, giảm tốcđộc tăng trưởng tín dụng cho khu vực phi sản xuất và các lĩnh vực tiềm ẩn rủi rodo chính sách tiền tệ và tài khóa của Nhà nước như cho vay, bảo lãnh thi côngxây lắp...

Nhóm khách hàng được ưu tiên dành cho nguồn vốn là khách hàng truyền thống,khách hàng xếp nhóm A trở lên, quan hệ khép kín với NH thuộc các lĩnh vực sảnxuất, chế biến, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, các chương trình, mục tiêu trọngđiểm của Nhà nước.

Với nguyên tắc chỉ tăng tín dụng khi huy động được nguồn vốn phù hợp thì gần như100% các NH khó khăn về nguồn vốn trong 6 tháng đầu năm 2011 (đến cuối tháng 5,vốn huy động từ tổ chức kinh tế và dân cư tăng khoảng +1,74%, trong khi dư nợcho vay tăng 6,92%). Vì vậy, những khách hàng ngoài nhóm ưu tiên trên rấtkhó/hoặc không thể tiếp cận nguồn vốn NH.

“Quả đắng” với DN

Hiện tại rất nhiều DN đang khẩn thiết tìm kiếm vốn để tiếp tục sản xuất kinhdoanh. Qua theo dõi thì thấy cần vốn nhất hiện nay là các dự án khu du lịch sinhthái, nghỉ dưỡng, hạ tầng kỹ thuật cho các khu đô thị, resort; tiếp đến là nhucầu đầu tư thiết bị máy móc cho các dự án nhà máy, dây chuyền sản xuất mới; côngnghiệp chế biến cũng là lĩnh vực đang rất cần vốn.

Nhu cầu vay của các DN thường từ 500 triệu đến trên 400 tỉ đồng. DN đăng quảngcáo qua mạng với hy vọng huy động các nguồn tiền nhàn rỗi hoặc chào mời các cánhân thay vì gửi NH lợi nhuận thấp thì cho DN vay để cùng đầu tư chia lợi nhuận.

(Ảnh minh họa: tintuc.xalo.vn)

Không biết tỉ lệ thành công của các quảng cáo vay vốn DN đến đâu, nhưng chắcchắn nếu vay được họ cũng phải trả với lãi suất cao hơn nhiều so với vay NH. Đólà chưa kể để vay được vốn, nhiều DN phải trả phí môi giới từ 5%-10%/tổng sốtiền vay và lập tức phải bị trừ ngay khi nhận khoản tiền vay đầu tiên. Nói chunglà đã phải vay vốn từ thị trường tín dụng không chính thức là “rất đắng” với DN.

Ai có vốn cho DN vay trên thị trường tự do?

Cho đến bây giờ, chưa có thông tin chính thức về quy mô thị trường tín dụng phichính thức ở VN. Và chắc chắn cũng rất khó vì đây là quan hệ thỏa thuận trongdân sự và ít nhiều các bên tham gia đều ý thức được rủi ro nếu công khai thôngtin hoặc đưa nhau ra pháp luật.

Cá nhân có vốn đến chục tỉ cho vay là rất ít, nguồn vốn vài chục tỉ trở lên đaphần là của một tổ chức nào đó. Trên thị trường vẫn có tin đồn về nguồn vốn từcác tổ chức tài chính trung gian chảy ra thị trường tín dụng phi chính thứcthông qua các CTCK là Cty con của NHTM, qua hoạt động ủy thác và nhận ủy thác,cho vay chéo nhau thông qua các Cty con của các NHTM, qua cho vay tiêu dùng(dưới danh nghĩa nhân viên) của các Cty tài chính...

Có chuyên gia tài chính nói rằng, hiện tượng tiền gửi của tổ chức kinh tế bằngVND trong những tháng đầu năm giảm gần 150 nghìn tỉ đồng ngoài việc DN tận dụngvốn tự có để đầu tư, sản xuất - kinh doanh không loại trừ một phần trong đó làrút về cho vay để kiếm lời.

Điều gì sẽ xảy ra khi tín dụng phi chính thức cũng nổ bong bóng?

TIN LIÊN QUAN

Việc cho vay trực tiếp không thông qua kênh tín dụng chính thức là vô cùng rủiro vì tổ chức/cá nhân cho vay không có điều kiện thẩm định dự án và thông tin cánhân của người vay.

Bên cạnh đó, dù hợp thức hóa các hợp đồng vay dưới hình thức nào đi chăng nữathì khi có rắc rối trong quan hệ vay - trả, người ta cũng thấy có dấu vết của sựvi phạm các quy định pháp luật về chủ thể cho vay hoặc lãi suất. Để đảm bảo thunợ, có tổ chức cho vay đòi khách hàng vay phải có bảo lãnh của NH, nhưng điềunày gần như không thể thực hiện được.

Với mức LS vay cao như hiện nay, DN nếu không vì những nhu cầu chẳng đừng đượcnhư: Thanh toán L/C, duy trì việc làm trả lương cho nhân công, đáo hạn NH, trảcông nợ... thì gần như chẳng DN nào vay mở rộng sản xuất kinh doanh. Vì vậy, lợinhuận từ khoản vay để trả nợ là không có, rủi ro chậm trả hoặc mất khả năng trảnợ rất cao.

Quy mô thị trường tín dụng phi chính thức càng lớn thì những tác động tiêu cựckhi bóng bóng vỡ càng nặng nề. Không chỉ hậu quả đối với kinh tế-xã hội, ngườicho vay mà ngay thị trường tài chính tiền tệ chính thức cũng bị lôi theo, vìcũng chưa ai biết được có bao nhiêu vốn từ các định chế tài chính đang chảy sangthị trường phi chính thức thông qua việc khách hàng vay được NH, lấy tiền đó đicho vay lãi, qua hoạt động cho vay/nhận ủy thác giữa các định chế tài chính vớicác quỹ và Cty tài chính khác...

Chỉ cần nhìn hậu quả của một vụ vỡ hụi ở từng địa phương thì có thể hình dungnhững hậu quả của sự nổ bong bóng của quy mô thị trường rộng hơn.

Theo TuấnThành
Lao Động