Bốc thuốc với sen

Sen là loại cây không chỉ chohoa đẹp trang trí mà còn được sử dụng rất phổ biến trong chữa bệnh và ẩm thựcphương đông.

Trong thế giới thảo dược, ít cóloài cây nào mà các bộ phận đều là những vị thuốc quý như cây sen. Toàn bộ câysen đều có thể được dùng làm thuốc trong đông y. Hạt sen (liên nhục) có vị ngọt,tính bình, bổ dưỡng an thần, đặc biệt dùng để trị các chứng tiêu chảy kéo dài,suy dinh dưỡng; tâm sen (liên tâm) có vị đắng tính hàn, dùng để an thần, trị sốtcao mê sảng, hồi hộp tim đập nhanh, huyết áp cao; gương sen (liên phòng) vị đắngsáp, tính ôn, dùng trị các chứng băng lậu ra máu, tiểu tiện ra máu…; tua sen(liên tu) có vị ngọt sáp, tính bình, tác dụng thanh tâm cố thận, dùng riêng hoặcphối hợp với hạt sen.

Lá sen (hà diệp) có vị đắng, hơichát, mùi thơm nhẹ, tính mát bình, không độc, tác dụng thanh nhiệt, cầm máu, đãđược nghiên cứu hiện đại chứng minh có tác dụng an thần, chống choáng phản vệ,ức chế loạn nhịp tim. Công dụng mới được phát hiện của lá sen là trị béo phì, hạcholesterol máu cao. Trên thị trường hiện có bán nhiều loại trà giảm béo có lásen, song có thể tự dùng bằng cách nấu lá sen tươi uống thay nước hàng ngày, mỗingày một lá; ngó sen (ngẫu tiết) là một món ăn ngon và dùng trị các chứng đạitiện ra máu, tử cung xuất huyết kéo dài… Sen có thể dùng riêng trong các toathuốc hoặc bốc chung với một số vị khác để làm tăng dược tính:

Khó ngủ, hay hồi hộp, huyết ápcao: lấy từ 1,5 - 3g tâm sen pha trà uống. Cách khác, lấy lá sen, hoa hoèmỗi vị 10g; cúc hoa vàng 4g, sắc uống hoặc lá sen loại bánh tẻ 30g rửa sạch,thái nhỏ, phơi khô, sắc hoặc hãm uống.

Tiêu chảy, kiết lỵ: sennguyên cọng chừng 60g, hai muỗng đường trắng. Cọng sen rửa sạch, sắc uống kèmvới đường.

Chán ăn do suy nhược: hạtsen 100g, bao tử heo một cái. Bao tử rửa sạch, thái lát, thêm nước vừa đủ, tiềmcách thuỷ với hạt sen, dùng trong ngày.

Người nóng, nổi nhọt: hoasen tươi 50g hoặc 30g loại khô, đường phèn 20g đem sắc uống thay trà thườngxuyên, hoặc dùng hoa sen đã sắc đắp tại chỗ.

Tuổi già hay uể oải trongngười: củ sen tươi 100g nấu chín, mỗi ngày ăn vào buổi sáng và chiều.

Băng huyết, chảy máu cam, tiêutiểu ra máu: lá sen tươi 40g, rau má 12g. Sao vàng, thái nhỏ hai vị này, sắcvới 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày. Cách khác, lấy 10 ngósen, giã nát lấy nước, thêm ít đường đỏ, đun lên uống ngày hai lần sáng và tối.Trường hợp xuất huyết đường tiêu hoá có thể lấy nước ngó sen và nước ép củ cải,mỗi thứ 20ml, trộn đều uống ngày hai lần, liên tục trong nhiều ngày.

Rôm sẩy, ghẻ lở: lá sentươi băm nhỏ nấu với hạt đậu xanh (để nguyên vỏ) làm canh ăn.

Máu hôi không ra hết sau khisinh: lá sen sao thơm 20 – 30g tán nhỏ, sắc với 200ml nước còn 50ml, uốnglàm một lần trong ngày.

Sốt xuất huyết: lá sen40g, ngó sen hoặc cỏ nhọ nồi 40g, rau má 30g, hạt mã đề 20g, sắc uống ngày mộtthang. Nếu xuất huyết nhiều, có thể tăng liều của lá và ngó sen lên 50 – 60g.

Giun kim: hạt sen 50g, hạthướng dương 30g, hạt bí đỏ bỏ vỏ 30g, hạt cau 12g, đường phèn 20g. Xay nhỏ bốnloại hạt này rồi cho vào nồi nước 250ml, đun chín nhừ, cho đường vào ăn ngày balần, ăn trong năm ngày.

Chữa nôn: lấy 30g ngó sensống, 3g gừng sống, giã nát cả hai thứ vắt lấy nước, chia làm hai lần uống trongngày

Khi dùng sen, cần lưu ý người yếuđường ruột, rối loạn tiêu hoá mãn tính không nên dùng tâm sen bởi có tính hàn sẽlàm tình trạng sức khoẻ thêm xấu.

Theo Ths -BS Võ Thị Thu